ฮอร์โมนจากไฮโปธาลามัส Hypothalamus hormones

ฮอร์โมนจากไฮโปธาลามัส (Hypothalamus hormones)

โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
6 เมษายน 2561
Tweet

บทความที่เกี่ยวข้อง

ฮอร์โมนจากไฮโปธาลามัส หรือ ฮอร์โมนไฮโปธาลามัส หรือ ไฮโปธาลามัสฮอร์โมน(Hypothalamus hormones หรือ Hormones secreted by hypothalamus)คือฮอร์โมนที่สร้าง/หลั่งจากสมองส่วนที่เรียกว่า ไฮโปธาลามัส(Hypothalamus) ซึ่งมีหลายตัว ที่สำคัญ คือ

ก. ฮอร์โมนที่ควบคุมต่อมใต้สมองส่วนหน้า: ได้แก่

Hypothalamic–adenohypophyseal axis releasing hormones หรือ Hypophysiotropic hormone หรือ Hypothalamic hormones ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของต่อมใต้สมองส่วนหน้า
Corticotropin releasing hormone (CRH) หรือ Corticotropin releasing factor(CRF) ทำหน้าที่ควบคุมการหลั่งฮอร์โมนของต่อมใต้สมองส่วนหน้าที่ชื่อ Adrenocorticotropic hormone (ACTH)/ชื่ออื่นคือ Adrenocorticotropin หรือ Corticotropinที่ทำหน้าที่ควบคุมการหลั่งฮอร์โมนของต่อมหมวกไต
Gonadotropin releasing hormone(GnRH) ชื่ออื่น คือ Luteinizing hormone-releasing hormone (LHRH), และ Luteinizing hormone-releasing factor (LRF) มีหน้าที่ควบคุมต่อมใต้สมองส่วนหน้าในการหลั่งฮอร์โมน Luteinizing hormone (LH ชื่ออื่นคือ Lutropin และ Lutrophin) และฮอร์โมน Follicle-stimulating hormone (FSH)เพื่อควบคุมการทำงาน/การสร้าง/การหลั่งฮอร์โมนของอวัยวะในระบบสืบพันธ์ คือ รังไข่ หรือ อัณฑะ
Somatostatin (SS) หรือ Growth-hormone-inhibiting hormone(GHIH) อีกชื่อคือ Somatotropin release inhibiting factor(SRIF) ทำหน้าที่ส่วนใหญ่ต้านการหลั่ง Growth hormone(GH หรือ ฮอร์โมนเพื่อการเจริญเติบโต)จากต่อมใต้สมองส่วนหน้า ส่วนน้อยกว่าจะต้านการหลัง TSH จากต่อมใต้สมองฯ
Growth hormone releasing hormone (GHRH) ทำหน้าที่กระตุ้นการหลั่ง GHจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า
Thyrotropin releasing hormone(TRH) หรือ Thyrotropin-releasing factor(TRF)ทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของ Thyroid stimulating hormone(TSH)จากต่อมใต้สมองส่วนหน้าที่ควบคุมการทำงานของต่อมไทรอยด์ในการสร้างไทรอยด์ฮอร์โมน
Prolactin-releasing hormone (PRH) มีหน้าที่กระตุ้นต่อมใต้สมองส่วนหน้าในการหลั่งฮอร์โมนโปรแลกติน(Prolactin)ที่เกี่ยวข้องหลักกับการหลั่งน้ำนม นอกจากนั้น คือ ช่วยการใช้พลังงานของร่างกาย การทำงานของระบบสืบพันธ์ และการสร้างภูมิคุ้มกันต้านทานโรค
Prolactin inhibiting hormone (PIH) มีหน้าที่ต้านการหลั่ง Prolactin จากต่อมใต้สมองส่วนหน้า
Melanocyte-stimulating hormone(MSH) มีหน้าที่ควบคุมการสร้างเม็ดสีของผิวหนัง ฮอร์โมนชนิดนี้ยังสามารถสร้างได้จาก ผิวหนัง และจากต่อมใต้สมองส่วนหน้า

ข. ฮอร์โมนที่ควบคุมต่อมใต้สมองส่วนหลัง:

Antidiuretic hormone (ADH) หรือ Vasopressin(VP) หรือ Arginine vasopressin(AVP) หรือ Argipressin เป็นฮอร์โมนที่สร้างที่ไฮโปธาลามัส แล้วนำมาเก็บไว้ที่ต่อมใต้สมองส่วนหลัง ซึ่งต่อมใต้สมองส่วนหลังจะหลั่งฮอร์โมนนี้เพื่อคงสมดุลของน้ำในร่างกายผ่านทางการทำงานของไต
Oxytocin(OXY หรือ OXT หรือ OT) เป็นฮอร์โมนสร้างจากไฮโปธาลามัสและมาเก็บไว้มี่ต่อมใต้สมองส่วนหลังซึ่งต่อมใต้สมองส่วนหลังจะหลั่งฮอร์โมนนี้เพื่อควบคุมการบีบตัวของมดลูก และการหลั่งน้ำนม

*อนึ่ง อ่านเพิ่มเติมในเว็บ haamor.com บทความ เรื่อง “ต่อมใต้สมอง” และเรื่อง “ฮอร์โมนต่อมใต้สมอง”

บรรณานุกรม