ฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์ (Thyroid hormone)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 20 เมษายน 2561
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
ฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์

ฮอร์โมนจากต่อมไทรอยด์ (Hoemones secreted by thyroid gland) หรือ ไทรอยด์ฮอร์โมน หรือ ฮอร์โมนไทรอยด์ (Thyroid hormone) คือ ฮอร์โมนที่สร้างและหลั่งจากต่อมไทรอยด์โดยอยู่ภายใต้การกำกับควบคุมของต่อมใต้สมองและสมองส่วนไฮโปธาลามัส โดยไทรอยด์ฮอร์โมนเป็นฮอร์โมนมีความจำเป็นต่อร่างกายมากด้วยจะควบคุมการเจริญเติบโตและการทำงานของทุกเซลล์ในร่างกาย เช่น ควบคุมการทำงานของเซลล์ทุกชนิดในร่างกายในการเผาผลาญ/ใช้พลังงานทั้งจาก ไขมัน โปรตีน และคาร์โบไฮเดรต(Metabolism) ควบคุมการบีบตัว/การเต้นของหัวใจ ช่วยเพิ่มการเจริญเติบโตของกระดูก ของสมอง ช่วยควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย การทำงานของรังไข่ ตลอดไปจนถึง ความฉลาด ความจำ ความเข้าใจ และอารมณ์ต่างๆ โดยส่วนประกอบหลักของไทรอยด์ฮอร์โมน คือ สารโปรตีน และธาตุไอโอดีน

ทั้งนี้ ฮอร์โมนที่สร้างจากต่อมไทรอยด์ ได้แก่ T3, T4, และ Calcitonin

  • Triiodothyronine(T3/ที3) มีหน้าที่เกี่ยวข้องกับ การทำงาน(Metabolism)ของเซลล์ทุกชนิด การเจริญเติบโตของกระดูก การเจริญเติบโตของเซลล์สมอง การทำงานของหัวใจ การทำงานของกล้ามเนื้อ และการทำงานของระบบทางเดินอาหาร ทั้งนี้ ในการทำงานร่างกายจะใช้ T3 ประมาณ 20% แต่ 80%ของT3จะเปลี่ยนรูปที่ตับและไต ไปเป็นT4 (Active form of T3)ที่มีประสิทธิภาพการทำงานต่อเซลล์ต่างๆได้สูงกว่าT3
  • Thyroxine(T4/ที4 หรือ Tetraiodothyronine) จะมีหน้าที่เช่นเดียวกับT3 แต่มีประสิทธิภาพที่ดีกว่า และเป็นฮอร์โมนส่วนใหญ่ที่พบในกระแสเลือด รวมทั้งมีการผลิตใช้เป็นยาโรคไทรอยด์ เช่น Levothyroxine
  • Calcitonin เป็นฮอร์โมนสร้างและหลั่งจากเซลล์บางชนิดส่วนน้อยในต่อมไทรอยด์ที่เรียกว่า “C-cell” โดยฮอร์โมนนี้มีหน้าที่คงสมดุลของแคลเซียมในเลือดจาก Calcitoninจะต้านการทำงานของเซลล์สลายกระดูก(Osteoclast)ที่ทำให้เกิดภาวะแคลเซียมในเลือดสูง ซึ่งการทำงานต้านของCalcitoninจะส่งผลให้ระดับแคลเซียมในเลือดลดลง นอกจากนั้น ฮอร์โมนนี้ ยังช่วยลดการดูดกลับแคลเซียมของไตจากปัสสาวะเข้าสู่กระแสเลือด จึงช่วยลดระดับแคลเซียมในเลือดลงได้อีกทาง ซึ่งการทำงาน/การสร้างCacitoninจะถูกควบคุมโดยตรงจากปริมาณแคลเซียมในเลือด

อนึ่ง หน้าที่หลักของไทรอยด์ฮอร์โมน คือ การสร้าง T3 และT4 ส่วนน้อยเท่านั้นที่เกี่ยวข้องกับการสร้างCalcitonin ดังนั้นในภาพรวมโดยทั่วไป เมื่อกล่าวถึงไทรอยด์ฮอร์โมน จะหมายถึง T3, T4

อนึ่ง อ่านเพิ่มเติมในเว็บ haamor.com เรื่อง “ต่อมไทรอยด์”; เรื่อง“ต่อมใต้สมอง”; เรื่อง“ฮอร์โมนจากต่อมใต้สมอง”; เรื่อง“ไฮโปธาลามัส”; และเรื่อง“ฮอร์โมนจากไฮโปธาลามัส”

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Thyroid [2018,March31]
  2. http://www.yourhormones.info/hormones/triiodothyronine/ [2018,March31]
  3. http://www.yourhormones.info/hormones/thyroxine/ [2018,March31]
  4. https://www.hormone.org/hormones-and-health/hormones/calcitonin [2018,March31]