หูดับเฉียบพลัน (Sudden hearing loss)
- โดย พลเอก นายแพทย์ ชาญชัย ชรากร
- 23 มิถุนายน 2562
- Tweet
- หูดับเฉียบพลันเกิดได้อย่างไร?
- โรคติดเชื้อพวกไหนที่เป็นสาเหตุของหูดับเฉียบพลัน?
- โรคหลอดเลือดชนิดใดที่ทำให้หูดับเฉียบพลันได้บ่อย?
- โรคของหูชั้นในพิการเกิดได้อย่างไร?
- แพทย์วินิจฉัยหาสาเหตุหูดับเฉียบพลันอย่างไร?
- รักษาหูดับเฉียบพลันอย่างไร?
- หูดับเฉียบพลันรุนแรงไหม? ดูแลตนเองอย่างไร?
- ควรพบแพทย์เมื่อไหร่?
- บรรณานุกรม
- หู: กายวิภาคหู (Ear anatomy) / สรีรวิทยาของหู (Ear physiology)
- โรคหูคอจมูก โรคทางหูคอจมูก โรคระบบหูคอจมูก (ENT disease)
- การตรวจทางหูคอจมูก การตรวจทางอีเอ็นที (Clinical examination of Ear Nose Throat or Clinical ENT examination)
- เบาหวาน (Diabetes mellitus)
- หูชั้นกลางอักเสบเรื้อรัง หูน้ำหนวก (Chronic otitis media)
- หูอักเสบ
- แก้วหูทะลุ (Ruptured eardrum)
- หูอื้อจากโดยสารเครื่องบิน หูอื้อจากเปลี่ยนความดันอากาศ (Barotitis)
หูดับเฉียบพลันเกิดได้อย่างไร?
สาเหตุของหูดับเฉียบพลัน หรือบางท่านเรียกว่า หูดับฉับพลัน (Sudden hearing loss) คือการที่หูข้างใดข้างหนึ่ง หรือทั้งสองข้างเกิดการไม่ได้ยิน หรือการได้ยินลดลงทันที โดยสา เหตุเกิดจาก 3 กลุ่มใหญ่ คือ
1.จากโรคติดเชื้อของหู
2.จากโรคหลอดเลือดของหู
3.จากโรคของหูชั้นในพิการ
โรคติดเชื้อพวกไหนที่เป็นสาเหตุของหูดับเฉียบพลัน?
โรคติดเชื้อกลุ่มที่เป็นต้นเหตุใหญ่ที่ทำให้เกิดหูดับเฉียบพลัน ได้แก่
- จากเชื้อไวรัส เช่น จากโรคคางทูม โรคหัดเยอรมัน โรคไข้หวัดใหญ่ชนิด B โดยจากสถิติพบว่ามีผู้ป่วย 1 ใน 3 ของอาการหูดับ มักมีหูดับหลังจากเป็นไข้หวัดใหญ่ภายใน 1 เดือน หรือจากติดเชื้อไวรัสเอชไอวี/ โรคเอดส์
- นอกนั้นหูดับอาจเกิดจากติดเชื้อแบคทีเรียได้เช่นกัน เช่น ในโรคซิฟิลิส
โรคหลอดเลือดชนิดใดที่ทำให้หูดับเฉียบพลันได้บ่อย?
กลุ่มผู้ป่วยที่มีหลอดเลือดผิดปกติได้บ่อย ซึ่งรวมทั้งหลอดเลือดที่หล่อเลี้ยงหู ที่อาจเป็นสาเหตุให้เกิดหูดับเฉียบพลัน ได้แก่
- คนที่มีไขมันในเลือดสูงมาก (โรคไขมันในเลือดสูง)
- คนที่เป็นโรคเบาหวาน
- สตรีที่ใช้ยาคุมกำเนิด (การคุมกำเนิด) และ
- คนที่ชอบให้หมอนวดกดบริเวณลำคอ ซึ่งเป็นตำแหน่งของหลอดเลือดแดงใหญ่ที่ไปเลี้ยงหู
โรคของหูชั้นในพิการเกิดได้อย่างไร?
หูชั้นในพิการ เกิดได้จาก
- การกระแทก การตบแก้วหูแรงๆ ถูกระเบิด หรือไอ จามแรงๆ ทำให้หนังหุ้มหูชั้นในส่วนลาบิลินทีน (Labyrinthine หูชั้นในที่ทำหน้าที่เกี่ยวข้องกับการได้ยิน) แตกหรือฉีกขาด จึงเป็นสาเหตุให้เกิดหูดับเฉียบพลันได้
แพทย์วินิจฉัยหาสาเหตุหูดับเฉียบพลันอย่างไร?
แพทย์วินิจฉัยหาสาเหตุหูดับเฉียบพลันโดย
- ก่อนอื่นแพทย์จะถามถึงสาเหตุทั้งหลาย
- แล้วจะตรวจร่างกายในระบบเส้นประสาทสมอง
- ตรวจหู ตรวจการได้ยิน
- และตรวจระบบการรั่วไหลของผนังหุ้มหูชั้นใน (Fistular test การทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงความดันภายในหู แล้วสังเกตการเคลื่อนไหวของลูกตาว่าปกติหรือไม่)
- จากนั้นจะเจาะเลือด/ตรวจเลือดดู ไขมันในเลือด และดูโรคอื่นๆ เช่น ดูน้ำตาลในเลือดเพื่อวินิจฉัยโรคเบาหวาน
รักษาหูดับเฉียบพลันอย่างไร?
แนวทางการรักษาหูดับเฉียบพลัน มี 2 วิธีคือ โดย
- ยา และ
- โดยการผ่าตัด
ก. การใช้ยา: โดยทั่วไป หูดับเฉียบพลันส่วนมากรักษาหายได้ถึงประมาณ 65% ยิ่งมาหาแพทย์ได้เร็วภายใน 24-48 ชั่วโมงที่หูดับ โอกาสรักษาหายยิ่งสูงขึ้น ซึ่งยาที่ใช้มักเป็นยาในกลุ่มสเตียรอยด์ ยาขยายหลอดเลือด อาจให้ดมแก๊สออกซิเจน 95% ผสมกับแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ 5% ตามตารางคำแนะนำของแพทย์ เพื่อช่วยให้เลือดไหลเข้าสู่หูชั้นในได้ดีขึ้น เช่น สูดดมนานครั้งละประมาณ 30 นาที วันละประมาณ 6 ครั้ง ทุก 2 ชั่วโมง เฉพาะในช่วงกลางวัน นานประมาณ 5 วัน เป็นต้น
ข. การผ่าตัด: นอกจากนั้น ถ้าให้ยา หรือให้ดมแก๊สประมาณ 1 สัปดาห์ แล้วไม่หาย และถ้ามีการรั่วของผนังหุ้มหูชั้นในชัดเจน แพทย์จะแนะนำให้ทำการผ่าตัด เพื่อรักษารอยรั่ว
หูดับเฉียบพลันรุนแรงไหม? ดูแลตนเองอย่างไร?
ความรุนแรง/การพยากรณ์โรคของหูดับเฉียบพลัน และการดูแลตนเอง ได้แก่
- ถ้ามาหาหมอเร็ว โอกาสรักษาหูดับเฉียบพลันได้หายมีมากขึ้น โดย พบว่าการได้ยินเสียงต่ำมีโอกาสหายเร็วกว่าการได้ยินเสียงสูง
- การรักษาโดยวิธีดมแก๊ส นาน 1-2 สัปดาห์ ไม่มีผลข้างเคียง หรืออันตรายใดๆ แต่ต้องดมในห้องผ่าตัด โดยวิสัญญีแพทย์เป็นผู้ควบคุมอย่างใกล้ชิด มีโอกาสหายมากกว่าการใช้ยาขยายหลอดเลือด
- พบว่าการนวดโบราณบริเวณต้นคอ นอกจากหูจะดับแล้วอาจมีหลอดเลือดแตกในสมอง เป็นอัมพาตได้
- ช่วงหูดับ ไม่ควรซื้อยากินเอง หรือรักษาตัวเองด้วยยาสามัญประจำบ้าน การดูแลตัวเองดีที่สุดคือ
- พักผ่อนให้มาก
- งดอาหารไขมันทุกชนิด
- งดแอลกอฮอล์
- ถ้าหูดับถาวร จะไม่มีวิธีรักษาใดๆ ที่จะทำให้หายขาดได้
- ควรต้องระมัดระวังไม่ให้เกิดหูดับอีกข้างหนึ่งอย่างสุดชีวิตถ้าหูอีกข้างยังได้ยินดีอยู่ โดยปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ พยาบาล อย่างเคร่งครัด
- การที่จะป้องกันหูดับ ต้องเข้าใจสาเหตุดังที่ได้กล่าวแล้วในตอนต้นของบทความนี้
ควรพบแพทย์เมื่อไหร่?
ดังได้กล่าวแล้วว่า เมื่อมีหูไม่ได้ยิน เป็นอาการที่ไม่สามารถดูแลตนเองให้หายได้ และโอกาสหายขึ้นกับการพบแพทย์/แพทย์ หูคอ จมูก ได้เร็ว
ดังนั้นเมื่อมีอาการหูดับเฉียบพลัน ควรต้องรีบไปโรงพยาบาลฉุกเฉิน หรืออย่างน้อยภายใน 24 ชั่วโมงหลังเกิดอาการ
บรรณานุกรม
- Wilson W. The relationship of idiopathic sudden hearing loss in diabetes mellitus. Laryngoscope 1982, 92 : 155-160.
- Fisch UF. Management of sudden deafness. Otolaryngol Head Neck Surg 19839 91:3-8.
- Jaffe BF. Viral causes of sudden inner ear deafness. Oto Clin North Am 1978, 11:63-69.
- Harris J. Sudden hearing loss : membrane rupture. Am. J Otol 1984, 5 : 484-487.
- https://emedicine.medscape.com/article/856313-overview#showall [2019,June1]
- https://emedicine.medscape.com/article/856313-treatmen [2019,June1]