ประสาทส่วนปลาย ระบบประสาทส่วนปลาย Peripheral nervous system

ประสาทส่วนปลาย ระบบประสาทส่วนปลาย (Peripheral nervous system)

โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
27 เมษายน 2561
Tweet

บทความที่เกี่ยวข้อง

ประสาทส่วนปลาย (Perpheral nerve) ระบบประสาทส่วนปลาย หรือ ระบบประสาทรอบนอก(Peripheral nervous system ย่อว่า PNS) คือ เส้นประสาท (Nerve) และปมประสาท (Ganglion) ที่อยู่ภายนอกสมอง และภายนอกไขสันหลัง คืออยู่นอกระบบสมองส่วนกลาง

ระบบประสาทส่วนปลาย ประกอบด้วย

ระบบประสาทอัตโนมัติ หรือ ระบบประสาทอิสสระ (Autonomic nervous system) หรือ ระบบประสาทนอกอำนาจจิตใจ(Involuntary nervous system) ซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการทำงานของอวัยวะภายใน โดยการทำงานส่วนใหญ่จะเป็นไปตามกลไกของอวัยวะนั้นๆเอง ไม่ขึ้นกับสมอง แต่บางส่วนก็ขึ้นกับสมอง เช่น เส้นประสาทควบ คุมการทำงานของหัวใจ หรือของกล้ามเนื้อกระเพาะอาหารและลำไส้ ซึ่งเป็นกล้ามเนื้อเรียบ (Smooth muscle)
ระบบประสาทความรู้สึกทางกาย (Somatic nervous system หรือ Voluntary nervous system) ซึ่งควบคุมจากสมอง ได้แก่ เส้นประสาทควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อภายนอกร่างกาย หรือ กล้ามเนื้อลาย (Striated muscle) เช่น กล้ามเนื้อของ แขน ขา ลำตัว และกล้ามเนื้อการหายใจ/ซี่โครง

ทั้งนี้ เส้นประสาทที่ออกจากสมองโดยตรง เรียกว่า เส้นประสาทสมอง(Cranial nerve) (ย่อว่า CN) มีทั้งหมด 12 คู่ทั้งซ้ายขวา คือ คู่ที่ 1 ถึงคู่ที่ 12 ส่วนเส้นประสาทที่ออกจากไขสันหลังเรียกว่า Spinal nerve มีทั้งหมด 31 คู่ คือ ออกจากไขสันหลังทั้งซ้ายและขวา ตั้งแต่ระดับไขสันหลังส่วนลำคอไปจนถึงไขสันหลังส่วนกระดูกก้นกบ

เส้นประสาททั้งหมด มีหน้าที่รับและส่งสัญญาณเพื่อการทำงานต่างๆระหว่าง สมอง ไขสันหลัง และเนื้อเยื่อ/อวัยวะต่างๆทั่วร่างกาย

อนึ่ง โรคของเส้นประสาทที่อาจพบได้ เช่น โรคเส้นประสาท โรคเส้นประสาทเหตุเบาหวาน โรคเส้นประสาทอักเสบเรื้อรัง โรคเส้นประสาทเหตุสารพิษ โรคเส้นประสาทมีเดียนกดทับที่ข้อมือ ปวดเหตุประสาท ปวดเหตุเส้นประสาทงูสวัด และ เนื้องอกของเส้นประสาท เป็นต้น

บรรณานุกรม