ไขกระดูก (Bone marrow)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 29 กรกฎาคม 2561
- Tweet
- โรคเลือด (Blood Diseases)
- มะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia)
- มะเร็งเม็ดเลือดขาวเอแอลแอล (Acute Lymphoblastic Leukemia: ALL)
- มะเร็งเม็ดเลือดขาวเอเอ็มแอล หรือ เอเอ็นแอลแอล (Acute Myelogenous Leukemia : AML หรือ Acute Non-Lymphoblastic Leukemia : ANLL)
- ธาลัสซีเมีย (Thalassemia)
- เม็ดเลือดแดง (Red blood cell หรือ Erythrocyt)
- เม็ดเลือดขาว (White blood cell หรือ Leukocyte)
- เกล็ดเลือด (Platelet หรือ Thrombocyte)
ไขกระดูก(Bone marrow) เป็นเนื้อเยื่อชนิดหนึ่ง อยู่ในโพรงของกระดูกทุกชิ้นของร่างกาย มีหน้าที่สร้างเม็ดเลือดชนิดต่างๆเข้าสู่กระแสโลหิต เม็ดเลือดสำคัญที่สร้างโดยไขกระดูก ได้แก่ เม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาว และเกล็ดเลือด ซึ่งเซลล์ตัวอ่อน(Stem cell) ที่สร้างเม็ดเลือดเหล่านี้เรียกว่า Blood stem cell หรือ Hemocytoblast
- เม็ดเลือดแดง ได้แก่ เม็ดเลือดชนิดมีเกลือแร่(ธาตุ)เหล็ก ซึ่งเป็นตัวนำส่งออกซิเจนจากปอดไปสู่ เซลล์ เนื้อเยื่อ อวัยวะ ต่างๆ ทั่วร่างกาย เพื่อใช้ในการทำงาน การสร้าง การเจริญเติบโต และการซ่อมแซมเซลล์ที่เสียหายสึกหรอ เมื่อขาดเม็ดเลือดแดง (เม็ดเลือดแดงต่ำ) จะเกิด ภาวะซีด ซึ่งเซลล์สร้างเม็ดเลือดแดงในไขกระดูกเรียกว่า Erythropoietic cell
- เม็ดเลือดขาว มีหลายชนิด แต่โดยรวมทำหน้าที่ให้ภูมิคุ้มกันต้านทานโรค ดังนั้น เมื่อเม็ดเลือดขาวต่ำ ร่างกายจะติดเชื้อโรคต่างๆได้ง่าย ซึ่งเซลล์สร้างเม็ดเลือดขาวในไขกระดูกเรียกว่า Myelopoietic cell
- เกล็ดเลือด มีหน้าที่ช่วยการแข็งตัวของเลือด เลือดจึงออกได้ยาก และเมื่อมีเลือดออก จะช่วยให้เลือดหยุดได้เร็ว ดังนั้นเมื่อเกล็ดเลือดต่ำ เลือดจะออกง่าย และหยุดช้า เช่น เกิดจ้ำห้อเลือดได้ง่าย หรือ มีจุดแดงๆตามผิวหนัง เหมือนเมื่อเป็นไข้เลือดออก ซึ่งเซลล์สร้างเกล็ดเลือดในไขกระดูกเรียกว่า Megakaryocyte
ทั่วไป ร่างกายมนุษย์มีไขกระดูกเป็นส่วนประกอบประมาณ 4%โดยน้ำหนัก เช่น คนที่น้ำหนักตัว 65 กิโลกรัม จะเป็นไขกระดูกประมาณ 2.6 กิโลกรัม
อนึ่ง ทางการแพทย์ ตรวจหาความปกติ หรือ ผิดปกติของไขกระดูกได้จาก การตรวจเลือด ซีบีซี, จากการตรวจเซลล์ไขกระดูกด้วย การตรวจทางเซลล์วิทยา, และ/หรือ ด้วยการตรวจทางพยาธิวิทยา
บรรณานุกรม
- https://en.wikipedia.org/wiki/Bone_marrow [2018,July7]
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์