ผายลม (Flatus)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 23 ตุลาคม 2555
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
ผายลม

ผายลม (Flatus) คือ การปล่อยให้ลม (แก๊ส/Gas) ในทางเดินอาหารผ่านออกทางรูก้น ซึ่งเป็นธรรมชาติของทุกคน โดยลมหรือแก๊สที่ปล่อยออกมาเกิดจากแก๊สที่เกิดในกระบวนการย่อยอาหารของอวัยวะระบบทางเดินอาหารตั้งแต่กระเพาะอาหารจนถึงทวารหนัก นอกจากนั้นแบคทีเรียในลำไส้ใหญ่ยังสามารถผลิตแก๊สได้จากกากอาหาร ซึ่งแก๊สที่เกิดขึ้นในทางเดินอา หารนี้จะมีหลายชนิดเช่น Hydrogen sulfide และ Methane ซึ่งแก๊สเหล่านี้บางชนิดจะให้กลิ่น ทั้งนี้กลิ่นของผายลมจะขึ้นกับชนิดของแก๊สซึ่งเกิดจากประเภทของอาหารด้วย

ถ้าร่างกายสร้างแก๊สมากกว่าปกติซึ่งอาจเกิดจากประเภทอาหาร ปริมาณอาหาร หรือโรคต่างๆของระบบทางเดินอาหารเช่น การอักเสบหรือการขาดเอนไซม์ (Enzyme) บางชนิดในการย่อยอาหารเช่น ภาวะขาดหรือพร่องเอนไซม์แลคเตส จะส่งผลให้เกิดอาการท้องอืด/แน่นท้อง/ท้องเฟ้อ ปวดท้อง และผายลมบ่อย

แต่ถ้าเกิดการอุดตันของลำไส้จากสาเหตุต่างๆเช่น จากท้องผูกเรื้อรังหรือจากก้อนเนื้อในโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ จะส่งผลให้ผู้ป่วยผายลมไม่ได้ ผู้ป่วยจะเกิดอาการปวดท้องมากโดย เฉพาะภายหลังกินอาหารและดื่มน้ำ/เครื่องดื่ม มักร่วมกับอาการอาเจียน เรียกว่ามีภาวะลำไส้อุดตัน ซึ่งการมีลำไส้อุดตันอาจส่งผลให้เกิดลำไส้แตกทะลุ ก่อให้เกิดภาวะเยื่อบุช่องท้องอักเสบติดเชื้อ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้เสียชีวิต (ตาย) ได้

ดังนั้น เมื่อมีอาการปวดท้องร่วมกับไม่ผายลมและ/หรืออาเจียนควรต้องไปโรงพยาบาลฉุกเฉินเสมอ

บรรณานุกรม

1. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตสถาน พ.ศ. 2542. กรุงเทพ. บริษัทนานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์ จำกัด
2. Flatulence http://en.wikipedia.org/wiki/Flatulence [ 2015,July4]
3. Gas in digestive tract http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/gas/ [2015,July4]

Updated 2015, July 4