คุยกับหมอสมศักดิ์ ตอน ดีกว่า แต่อาจไม่ได้ผลดีกว่า
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 26 มิถุนายน 2561
- Tweet
การรักษาผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง หรือโรคอัมพาตชนิดสมองขาดเลือดที่ดีที่สุด คือ การรักษาด้วยการฉีดยาละลายลิ่มเลือด ซึ่งปัจจัยที่ส่งผลให้การรักษาได้ผลดีที่สุด คือ ระยะเวลาตั้งแต่ผู้ป่วยมีอาการอัมพาตจนได้ฉีดยาละลายลิ่มเลือด (onset to needle) ยิ่งเร็วที่สุดเท่าไหร่ ก็ยิ่งได้ผลดี จากการศึกษาพบว่าทุก 1 นาทีที่ผ่านไป โอกาสของผู้ป่วยในการมีชีวิตที่ดีนั้น ลดลงไป 2 วัน ดังนั้นการรักษาที่เร็วที่สุด ย่อมได้ผลดีที่สุด
“หมอครับ ทำไมไม่ส่งพ่อผมไปรักษาที่โรงพยาบาลมหาลัยครับ ทำไมให้พ่อผมรักษาที่โรงพยาบาลชุมชน ขนาดเล็กแห่งนี้ ผมไม่ยอมนะครับ ถ้าพ่อผมไม่หาย ผมจะฟ้องหมอครับ” เหตุการณ์แบบนี้ยังไม่เกิดขึ้นในประเทศไทยนะครับ แต่ถ้าคนไทยยังไม่เข้าใจก็อาจจะเกิดปัญหานี้ขึ้นในอนาคตแน่ๆ
ปัจจุบันการรักษาผู้ป่วยโรคอัมพาตในประเทศไทย ได้จัดระบบบริการที่เรียกว่า stroke fast track หรือ ทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง ให้มีความพร้อมและเป็นมาตรฐานเดียวกันทั่วทั้งประเทศไทย ทุกโรงพยาบาลจะมีระบบบริการการรักษา ถ้ามีเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง อายุรแพทย์หรือแพทย์เวชปฏิบัติฉุกเฉิน ที่มีประสบการณ์ในการให้ยาละลายลิ่มเลือด ก็จะให้การรักษาที่ครบถ้วน คือ ให้ยาละลายลิ่มเลือดได้เลยที่โรงพยาบาลชุมชนแห่งนั้น ไม่จำเป็นต้องส่งต่อมารับการรักษาในโรงพยาบาลจังหวัด ทำให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาที่รวดเร็ว และได้ผลดีที่สุด
กรณีที่ผู้ป่วยมีอาการผิดปกติทางระบบประสาทที่สงสัยว่าจะเป็นอาการของโรคอัมพาต จึงบอกให้ผู้ป่วยรีบเดินทางไปรักษาที่โรงพยาบาลขนาดใหญ่ที่สามารถให้ยาละลายลิ่มเลือดได้ ไม่แนะนำให้ไปรักษาที่โรงพยาบาลที่ใกล้ที่สุด แต่ไม่สามารถให้ยาละลายลิ่มเลือดได้ เพราะการแวะไป 1 โรงพยาบาล จะทำให้ล่าช้าไป 30 นาที โอกาสที่จะได้รับยาละลายลิ่มเลือดก็จะลดลงไปมาก ดังนั้นในกรณีที่ผมเกริ่นนำในเรื่องนี้ จึงอยากทำความเข้าใจกับคนไทยทุกคนว่า การรักษาที่โรงพยาบาลชุมชนที่มีความพร้อมนั้นได้ผลดีกว่าการรักษาที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัย หรือโรงพยาบาลศูนย์ที่มีเครื่องมือทางการแพทย์ มีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญมากกว่า เพราะผลการรักษานั้นไม่ได้สัมพันธ์กับแพทย์หรือเครื่องมือที่ดีกว่า สิ่งที่สำคัญ คือ ความพร้อมในระดับหนึ่ง แพทย์ที่มีความพร้อมด้านประสบการณ์และโรงพยาบาลที่มีระบบที่เป็นมาตรฐานระดับชาติ ย่อมจะดีกว่าในการรักษาที่โรงพยาบาลขนาดใหญ่ แต่ล่าช้าออกไป
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา