คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : โคเดอีน (Codeine)
โคเดอีน (Codeine) จัดเป็นยาเสพติดให้โทษ มักนำไปผสมกับยาอื่นเพื่อเสริมฤทธิ์ในการรักษา มีสรรพคุณ เช่น
- แก้ไอ
- แก้ท้องร่วง/ท้องเสีย
- แก้ปวด
- หัวใจเต้นเร็ว / เต้นผิดจังหวะ
- คลื่นไส้อาเจียน
- ท้องผูก
- ปากคอแห้ง
- เหงื่อออกมาก
- ง่วงนอน
- มึนงง
- ปัสสาวะไม่ออก
- ความดันโลหิตต่ำ
- อุณหภูมิร่างกายลดลง
- ประสาทหลอน
- อารมณ์แปรปรวน
- อาจเกิดอาการชัก
- การกินยาโคเดอีนร่วมกับยาแก้ปวด เช่น ยาทรามาดอล (Tramadol) อาจก่อให้เกิดอาการชักได้ง่าย อีกทั้งทำให้ระบบการหายใจทำงานผิดปกติและมีภาวะหายใจลำบาก
- การกินยาโคเดอีนร่วมกับ ยาลดความดันยาลดความดันเลือดสูง เช่น ยาเนฟีดีปีน (Nefedipine) อาจเสริมฤทธิ์กันและทำให้ความดันโลหิตต่ำลงมาก จึงควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
- การกินยาโคเดอีนร่วมกับยานอนหลับบางกลุ่ม เช่น ยาอัลปราโซแลม (Alprazolam) จะเสริมฤทธิ์กดการหายใจ และมีความเสี่ยงต่อการขาดอากาศ
- การกินยาโคเดอีนร่วมกับยารักษาอาการภูมิแพ้/ยาแก้แพ้ เช่น ยาคลอร์เฟนนิรามิน (Chlorpheniramine) จะเสริมฤทธิ์การกดการหายใจของร่างกาย ทำให้รู้สึกมึนงง และอ่อนเพลีย
- ด้วยยาโคเดอีนมีฤทธิ์เสพติด จึงต้องระมัดระวังในการรับประทานยาอย่างถูกต้องเฉพาะตามแพทย์/พยาบาล/เภสัชกรแนะนำเท่านั้น เพื่อป้องกันการเสพติดยาโดยรู้ไม่เท่าทัน
- โคเดอีนมีฤทธิ์กดการหายใจของร่างกาย อาจก่อให้เกิดภาวะการหายใจติดขัด จึงต้องระวังการใช้ยากับผู้ที่ป่วยเป็น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคหืด
- ห้ามใช้ยานี้กับหญิงที่อยู่ในภาวะตั้งครรภ์ เพราะยาผ่านรกเข้าสู่ทารกก่อให้เกิดผลข้างเคียงต่อทารก เมื่อคลอดเด็กจะเติบโตได้ช้า มีอาการจากติดยานี้ และมีการกดการหายใจได้
- ระวังการใช้ยาโคเดอีนกับผู้สูงอายุ เพราะเกิดผลข้างเคียงสูงกว่าวัยผู้ใหญ่ทั่วไป โดยเฉพาะการกดการหายใจ
- ระวังการใช้ยาโคเดอีนกับผู้ป่วยที่อยู่ในภาวะไทรอยด์ฮอร์โมนต่ำ (ภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์ โมน) เพราะโคเดอีนมักทำให้อุณหภูมิของร่างกายลดลงทำให้รู้สึกหนาวสั่นมากขึ้น
- ผู้ที่ได้รับยาโคเดอีน ไม่ควรขับขี่ยานยนต์ หรือทำงานกับเครื่องจักร เพราะยาจะทำให้ง่วงนอน จึงอาจเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย