คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : เด็กซ์เมเดโทมิดีน (Dexmedetomidine)
ยาเด็กซ์เมเดโทมิดีนมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ โดยใช้เป็นยาสงบประสาท/ยาคลายเครียด ทำให้เคลิ้มหลับเป็นระยะเวลาสั้นๆ ช่วยลดอาการเจ็บปวดระหว่างการทำหัตถการทางการแพทย์ เช่น การสอดท่อช่วยหายใจ การส่องกล้องเพื่อตรวจดูความผิด ปกติของลำไส้
- ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น มีอาการท้องเสียหรือท้องผูก คลื่นไส้ ปวดท้อง ปากแห้ง อาเจียน
- ผลต่อระบบประสาท: เช่น ปวดศีรษะ วิงเวียน เส้นประสาทอักเสบ พูดจาไม่ชัดเจน
- ผลต่อระบบทางเดินหายใจ: เช่น หายใจช้า ปอดบวม
- ผลต่อผิวหนัง: เช่น เกิดผื่นคันตามผิวหนัง
- ผลต่อระบบการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย: เช่น น้ำตาลในเลือดต่ำหรือไม่ก็สูง แคลเซียมในเลือดต่ำ โปแตสเซียมในเลือดต่ำ
- ผลต่อระบบเลือด: เช่น เกิดภาวะเลือดจาง
- ผลต่อตับ: เช่น ตับทำงานผิดปกติ/ตับอักเสบ ค่าบิลิรูบินในเลือดสูง ค่าเอนไซม์การทำงานของตับในเลือดเพิ่มขึ้น
- ผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด: เช่น ความดันโลหิตต่ำหรือสูง หัวใจเต้นช้าหรือหัวใจเต้นเร็ว หัวใจเต้นผิดจังหวะ
- ผลต่อไต: เช่น ไตวายเฉียบพลัน ปัสสาวะน้อยลง มีเลือดปนมากับปัสสาวะ/ปัสสาวะเป็นเลือด ปัสสาวะบ่อย
- ผลต่อสภาพจิตใจ: เช่น วิตกกังวล ประสาทหลอน
- ผลต่อตา: เช่น การมองเห็นภาพไม่ชัดเจน
- ห้ามใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์/ตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร นอกจากมีคำสั่งแพทย์
- ปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์ทั้งก่อนและหลังได้รับยาชนิดนี้อย่างเคร่งครัด
- หลีกเลี่ยงการใช้ยาเด็กซ์เมเดโทมิดีนร่วมกับยา Propoxyphene เพราะจะทำให้เกิดอาการ วิงเวียน ง่วงนอน รู้สึกสับสน การครองสติทำได้ยากตามมา
- ห้ามใช้ยาเด็กซ์เมเดโทมิดีนร่วมกับยา Buprenorphrine (ยาแก้ปวด) เพราะจะทำให้เกิดภาวะกดสมอง และอาจเป็นเหตุให้การหายใจขัดข้อง/หายใจล้มเหลว มีภาวะโคม่าจนถึงขั้นเสียชีวิตได้
- ห้ามใช้ยาเด็กซ์เมเดโทมิดีนร่วมกับยา Sodium oxybate เพราะจะทำให้กด การหายใจ ความดันโลหิตต่ำ เป็นลม ตลอดจนเข้าขั้นโคม่า และเสียชีวิตในที่สุด
- ห้ามใช้ยาเด็กซ์เมเดโทมิดีนร่วมกับยา Tizanidine เพราะจะทำให้ผู้ป่วยมีความดันโลหิตต่ำตามมา