คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : วิตามินเอ
วิตามินเอเป็นวิตามินที่ละลายได้ดีในไขมัน จึงสะสมอยู่ในร่างกายได้นานกว่าวิตามินที่ละลายในน้ำ ทำให้มีโอกาสที่จะก่อโทษจากภาวะมีวิตามินเอในร่างกายสูงกว่าปกติ วิตามินเอพบมากในตับและน้ำมันตับปลา นอกจากนี้ยังพบได้จากอาหารประเภทนม ชีส เนื้อสัตว์ และไข่ ส่วนในพืช พบในพืชที่มีสี ส้ม แดง แสด เหลือง และผักที่มีใบเชียวเข้ม เช่น แครอท ฟักทอง มันเทศ ใบตำลึง ชะอม ใบคะน้า ผักโขม บรอกโคลี แคนตาลูป มะละกอสุก และมะม่วงสุก
- ช่วยให้การมองเห็นเป็นไปอย่างปกติ
- สนับสนุนการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของร่างกาย
- เป็นปัจจัยสนับสนุนให้เซลล์มีการเจริญเติบโต
- จำเป็นต่อกระบวนการลอกรหัสพันธุกรรมในร่างกาย
- ทำให้ผิวหนังแข็งแรง
- เกิดภาวะตาบอดกลางคืนหรือการปรับสภาพสายตาในที่มืดไม่ดีเหมือนปกติ
- มีภาวะตาแห้ง เกิดการหนาตัวของเยื่อตาและของกระจกตาที่ส่งผลต่อการมองเห็น
- เกิดภาวะกระจกตาเป็นแผล/กระจกตาอักเสบ
- เกิดการหลุดร่อนของผิวหนัง
- หากเป็นเด็กการขาดวิตามินเอจะทำให้เจริญเติบโตช้าและเกิดภาวะติดเชื้อได้ง่าย
ก่อให้เกิดพิษแบบเฉียบพลันและอาจมีอาการดังต่อไปนี้ เช่น ปวดศีรษะ มีความดันในกะโหลกศีรษะสูง อาจทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน เบื่ออาหาร มีผื่นคัน ง่วงนอน ปวดท้อง บางกรณีอาจพบอาการลอกของผิวหนัง หากเกิดพิษในสตรีที่กำลังตั้งครรภ์จะส่งผลต่อทารกและทำให้วิกลรูป/พิการแต่กำเนิดได้
ทำให้มีภาวะเลือดออกง่าย รู้สึกสับสน วิงเวียน ง่วงนอน ปวดศีรษะ อาเจียน ท้องเสีย ผิวหนังลอก อาจพบอาการปวดข้อและปวดกระดูก บางกรณีจะพบอาการชัก ผิวแห้ง ปากแห้ง มีไข้ อ่อนเพลีย มีอาการผิวหนังแพ้แสงแดด ปัสสาวะบ่อย เบื่ออาหาร ผมร่วง เท้า-มือ-ผิวหนัง-จมูกมีสีออกเหลืองส้ม
- ห้ามใช้วิตามินเอชนิดฉีด ฉีดเข้าหลอดเลือดแต่ให้ใช้โดยฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
- ห้ามใช้ยานี้นานเกินกว่าที่แพทย์กำหนด
- ห้ามปรับขนาดการกินเพิ่มด้วยตนเอง
- ห้ามใช้ยากับสตรีตั้งครรภ์ (สามารถทำให้ทารกวิกลรูป/พิการแต่กำเนิดได้) ส่วนกรณีสตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตรจะต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น (วิตามินเอสามารถผ่านไปกับน้ำนมมารดาและเข้าถึงทารกได้)
- ห้ามใช้วิตามินเอร่วมกับยา Doxycycline และ Tetracycline เพราะอาจเกิดภาวะความดันในกระโหลกศีรษะสูง บางกรณีอาจทำให้สูญเสียการมองเห็นอย่างถาวร
- ห้ามใช้วิตามินเอร่วมกับยา Isotretinoin และ Tretinoin (ยาทารักษาสิว) เพราะเสี่ยงกับภาวะมีวิตามินเอสูงเกินในเลือด (Hypervitaminosis A) โดยจะมีอาการมองไม่เห็น ความดันในกะโหลกศีรษะสูง มีภาวะไขมันในเลือดสูง มีอาการอักเสบของตับและตับอ่อน เป็นต้น
- การใช้วิตามินเอร่วมกับยา Bexarotene (ยารักษาโรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง) อาจนำมาซึ่งอาการข้างเคียงต่างๆ เช่น ปวดท้อง เบื่ออาหาร อาเจียน ผิวแห้งแตก ผมร่วง ผิวเป็นสีเหลือง