คำถามเกี่ยวกับโรค
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : โรคหัวใจและหลอดเลือด
สาเหตุของโรคคือ การมีไขมันจับที่ผนังของหลอดเลือดหัวใจที่เรียกว่า ‘พลาค (Plaque)’ จึงส่งผลให้ผนังหลอดเลือดแข็งหนา (หลอดเลือดแดงแข็ง) ช่องในหลอดเลือดจึงตีบแคบลง และเมื่อพลาคนี้ก่อให้เกิดการอักเสบของผนังหลอดเลือด หรือผนังหลอดเลือดบาดเจ็บเสียหาย ร่างกายจะซ่อมแซมผนังส่วนเสียหายโดยการจับตัวเป็นก้อนของเกล็ดเลือดและเม็ดเลือดขาว จึงยิ่งส่งผลให้ช่องในหลอดเลือดตีบแคบลงอีก เลือดจึงหล่อเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจลดลงอีก จนเกิดเป็น ‘โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด’ และบ่อยครั้งการซ่อมแซมจากร่างกายนี้ ก่อให้หลอดเลือดหัวใจถึงอุดตัน จึงส่งผลให้เกิด ’โรคกล้ามเนื้อหัวใจตาย’ ซึ่งอาจเกิดได้อย่างเฉียบพลัน และเมื่อรุนแรงจะเป็นสาเหตุให้หัวใจหยุดทำงานจึงเสียชีวิตได้ทันที
ก. ปัจจัยเสี่ยงที่ป้องกันควบคุมได้: เช่น สูบบุหรี่ โรคอ้วน โรคไขมันในเลือดสูง โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง ขาดการออกกำลังกาย ความเครียด
ข. ปัจจัยเสี่ยงที่ป้องกันควบคุมไม่ได้: เช่น อายุที่มาก เพศชาย พันธุกรรม
- ไม่มีอาการเมื่อเริ่มเป็นโรคหรือเมื่อหลอดเลือดยังตีบไม่มาก
- เหนื่อยง่าย โดยเฉพาะเมื่อออกแรง
- เจ็บหน้าอก เมื่อเป็นมากจะมีอาการหายใจลำบาก/หอบเหนื่อย
- วิงเวียน เป็นลม ง่าย
- ดูซีด
- มีความผิดปกติของความดันโลหิต ส่วนใหญ่มีความดันโลหิตสูง แต่พบมีความดันโลหิตต่ำได้
- มีการผิดปกติในจังหวะการเต้นของหัวใจ ชีพจรผิดปกติ และอาจมีเสียงหัวใจเต้นผิดปกติ อาจหัวใจเต้นเร็ว หรือ หัวใจเต้นช้า
- ในระยะท้ายของโรคมักมีอาการบวมน้ำ โดยมักเริ่มที่เท้าก่อน
- อาจมีอาการเขียวคล้ำของ เล็บ นิ้ว มือ เท้า ริมฝีปาก
- ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การกินอาหารป้องกันโรคหัวใจ การออกกำลังกาย การเลิกบุหรี่ การผ่อนคลายความเครียด
- ใช้ยาต่างๆ ตามชนิดของโรค เช่น ยาปฏิชีวนะเมื่อเกิดจากหัวใจติดเชื้อแบคทีเรีย ยาสลายลิ่มเลือด/ยาต้านการแข็งตัวของเลือด ยาลดความดัน
- การใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์ต่างๆ ตามชนิดของโรค เช่น เครื่องคุมจังหวะการเต้นของหัวใจ (Pacemaker) เป็นต้น
- หัตถการต่างๆ ทางการแพทย์โรคหัวใจ เช่น การขยายหลอดเลือดด้วยบอลลูน (Heart balloon) การใส่ท่อตาข่ายขยายหลอดเลือด (Stent)
- การผ่าตัด เช่น การผ่าตัดลิ้นหัวใจ การผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ ซึ่งการผ่าตัดหัวใจมักเลือกใช้เมื่อการรักษาทางยาไม่ได้ผล
- การรักษาตามอาการ เช่น ยาบรรเทาอาการปวด การให้ออกซิเจน การให้น้ำและสารอาหารทางหลอดเลือด