คำถามจาก วิกิโรค

หัวใจโต (Enlarged heart หรือ Cardiomegaly) คือ ภาวะที่หัวใจมีขนาดโตเกินกว่าปกติ โดยอาจโตจาก 2 กรณี คือ การมีกล้ามเนื้อหรือผนังห้องหัวใจหนาผิดปกติ (Hypertrophy) และห้องต่างๆ ของหัวใจขยายขนาดโตขึ้นผิดปกติ (Dilatation) ทั้งนี้มีสาเหตุจาก

• สูงอายุ: เพราะเซลล์หัวใจเสื่อมตามอายุ
• ผลข้างเคียงจากการมีโรคความดันโลหิตสูง: จึงส่งผลให้หัวใจต้องออกแรงสูบฉีดโลหิตเข้าหลอดเลือดเพิ่มขึ้น และเป็นปัจจัยเสี่ยงให้เกิดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจเสื่อม จึงส่งผลให้เกิดภาวะหัวใจโตได้
• ผลข้างเคียงจากโรคหลอดเลือดแดงแข็ง: จึงส่งผลให้เกิดหัวใจโตด้วยเหตุผลเดียวกับโรคความดันโลหิตสูง
• โรคกล้ามเนื้อหัวใจเสื่อม
• โรคลิ้นหัวใจ: ส่งผลให้มีเลือดคั่งในหัวใจเพิ่มขึ้น
• โรคของต่อมไทรอยด์ ทั้งชนิดต่อมไทรอยด์ทำงานเกินปกติและภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน
• ภาวะหัวใจเสียจังหวะ (Arrhythmia) คือ หัวใจเต้นผิดปกติ อาจเร็ว หรือ ช้า หรือ ไม่เป็นจังหวะ ซึ่งเกิดจากสัญญาณไฟฟ้าที่ควบคุมการเต้นของหัวใจผิดปกติ ภาวะนี้จึงส่งผลให้หัวใจต้องทำงานเพิ่มขึ้น และอาจมีเลือดคั่งในหัวใจเพิ่มขึ้น หัวใจจึงโตขึ้น
• โรคกล้ามเนื้อหัวใจตาย: จึงส่งผลให้ผนังหัวใจยืดขยาย เกิดภาวะหัวใจโต
• โรคความดันโลหิตในปอดสูง:จึงส่งผลให้หัวใจต้องเพิ่มแรงสูบฉีดเลือดเข้าปอด หัวใจจึงมีขนาดโตขึ้น
• ภาวะซีด/ โลหิตจาง: จะส่งผลให้หัวใจเต้นเร็วขึ้น เพราะอวัยวะต่างๆ ต้องการออกซิเจนจากเลือดอย่างเพียงพอ หัวใจจึงต้องทำงานเพิ่มขึ้น จึงส่งผลให้หัวใจโต
• ร่างกายได้รับสารพิษที่เป็นพิษต่อกล้ามเนื้อหัวใจ เช่น สารปรอทและสารตะกั่ว
• ติดสุรา จากพิษของสุราต่อกล้ามเนื้อหัวใจ
• ยาเสพติด เช่น โคเคน เพราะเป็นพิษต่อกล้ามเนื้อหัวใจ
• โรคอ้วน เพราะจะมีไขมันไปจับที่รอบๆ และในเนื้อเยื่อหัวใจ
• โรคออโตอิมมูน/โรคภูมิต้านตนเอง เพราะส่งผลให้เกิดการอักเสบของกล้ามเนื้อหัวใจ
• โรคหัวใจแต่กำเนิด
• โรคตับแข็ง เพราะส่งผลให้มีโปรตีนในเลือดต่ำ การไหลเวียนโลหิตไม่ดี หัวใจจึงทำงานเพิ่มขึ้น
• โรคไตเรื้อรัง เพราะมักร่วมกับการมีความดันโลหิตสูง และการมีน้ำคั่งในร่างกาย จึงเพิ่มการทำงานของหัวใจ
• ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด: เช่น ยาไทรอยด์ฮอร์โมน ยาเคมีบำบัดรักษาโรคมะเร็งบางชนิด

อาการของ หัวใจโตในระยะเริ่มแรก มักไม่มีอาการ มักเป็นการตรวจพบโดยบังเอิญจากการตรวจภาพเอกซเรย์ปอด แต่เมื่อหัวใจโตมากขึ้น หรือกล้ามเนื้อหัวใจเสื่อมมากขึ้น อาการที่พบบ่อย คือ

• เหนื่อยง่ายกว่าปกติ โดยเฉพาะเมื่อต้องออกแรง
• วิงเวียนคล้ายเป็นลมง่าย
• หัวใจเต้นผิดปกติ อาจ เบา เร็ว ช้า หรือ ไม่สม่ำเสมอ
• อาจมีอาการไอผิดปกติโดยไม่รู้สาเหตุ
• หายใจลำบาก
• อาจบวม เท้า แขน ขา ใบหน้า
• อาจเจ็บหน้าอก
• อาจนอนราบไม่ได้ นอนราบแล้วจะหายใจลำบากที่มักเป็นอาการในระยะโรครุนแรง

• ภาวะหัวใจล้มเหลว
• การเกิดลิ่มเลือดในหัวใจจากการมีเลือดคั่งในหัวใจจากภาวะหัวใจโต ซึ่งจะอันตรายมากเพราะลิ่มเลือดอาจหลุดเป็นก้อนเล็กๆ กระจายไปตามกระแสโลหิต แล้วไปก่อให้เกิดการอุดตันของหลอดเลือดต่างๆ ได้ทั่วร่างกาย และเป็นสาเหตุให้เสียชีวิตได้ เช่น อุดตันหลอดเลือดของสมอง/อุดตันหลอดเลือดของปอด
• ภาวะหัวใจเสียจังหวะ ซึ่งเป็นได้ทั้งสาเหตุ และผลข้างเคียงของหัวใจโต
• หัวใจหยุดเต้นทันที ซึ่งมักเสียชีวิต

1. https://haamor.com/หัวใจโต