คำถามจาก วิกิโรค

โรค/ภาวะโพรงสมองคั่งน้ำ คือ โรค/ภาวะที่มีความผิดปกติของระบบน้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง (Cere brospinal fluid: CSF) จึงส่งผลให้เกิดการคั่งของ CSF ในโพรงสมอง ส่งผลให้โพรงสมองขยายใหญ่ขึ้น และมักมีความดันในโพรงสมองสูงขึ้นร่วมด้วย จึงส่งผลให้เกิดการกดเบียด ดันให้เนื้อสมองไปกดเบียดกับกะโหลกศีรษะ ส่งผลให้เนื้อสมองเกิดบาดเจ็บเสียหาย จนถึงขั้นอาจเกิดการตายของเนื้อสมองได้ถ้าแรงดันนี้สูงและกดเนื้อสมองอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน

• มีการสร้าง CSF มากเกินไป ได้แก่ จากโรคเนื้องอกของเนื้อเยื่อในสมองที่สร้าง CSF (Choroid plexus)
• มีการอุดตันทางเดิน CSF เช่น
  • จากเนื้องอกสมอง
  • มีเลือดออกในโพรงสมอง หรือในเนื้อสมอง หรือในเยื่อหุ้มสมอง เช่น จากโรคหลอดเลือดสมองโป่งพอง
  • จากความพิการแต่กำเนิดของสมอง
  • จากสมองติดเชื้อพยาธิตืดหมู
  • จากการบาดเจ็บที่ศีรษะ เช่น จากอุบัติเหตุที่ศีรษะ
• มีการดูดซึม CSF ผิดปกติ เช่น หลอดเลือดดำในสมองอุดตัน การอักเสบของเยื่อหุ้มสมองชั้นอะแรชนอยด์ (Arachnoid)

ในเด็กจะพบอาการผิดปกติได้ดังนี้

• หัวโต หรือ หัวบาตร จากการที่กระดูกของกะโหลกศีรษะชิ้นต่างๆ ในเด็กยังไม่ผสมผสานติดกันเป็นชิ้นเดียวเหมือนในผู้ใหญ่ ดังนั้นเมื่อมีความดันในโพรงสมองสูงขึ้น/โพรงสมองใหญ่ขึ้น จึงดันให้กระดูกแต่ละชิ้นแยกออกจากกัน ศีรษะของเด็กจึงขยายใหญ่/โตขึ้นตามไปด้วย
• หนังศีรษะบางและเห็นหลอดเลือดดำ
• เสียงเคาะกะโหลกเหมือนเสียงหม้อแตก
• อาการจากความดันในโพรงกะโหลกศีรษะสูง เช่น ปวดศีรษะ (อาการแสดงของเด็กเล็ก คือ เด็กร้องกวนตลอดเวลา และไม่ดูดนม/ไม่กินอาหาร) ตามัว อาเจียน
• ลูกตามองลงล่าง กลอกลูกตาขึ้นไม่ได้ และลูกตาเขเข้าใน / มองเห็นภาพซ้อน
• หายใจผิดปกติ
• พัฒนาการในการเจริญเติบโตของร่างกายช้า / สติปัญญาอ่อน / เลี้ยงไม่โต

ในผู้ใหญ่จะพบอาการผิดปกติได้ดังนี้

• อาการความดันในโพรงกะโหลกศีรษะสูง เช่น ปวดศีรษะ ตามัว อาเจียน
• ระดับการรู้สึกตัวลดลง ซึม โคม่า
• พฤติกรรมเปลี่ยนแปลง
• ลูกตามองลงล่างตลอดเวลา ตาเขเข้าใน กลอกลูกตาขึ้นบนไม่ได้ / มองเห็นภาพซ้อน
• เดินเซ
• สมองเสื่อม
• กลั้นปัสสาวะไม่ได้
• แขนขาอ่อนแรง

• ให้การวินิจฉัยตั้งแต่เป็นทารกในครรภ์ เพื่อให้การรักษาอย่างรวดเร็วก่อนที่เนื้อสมองจะถูกทำลาย
• ฉีดวัคซีนป้องกันโรคที่เป็นสาเหตุการติดเชื้อของสมอง (สมองอักเสบ) หรือของเยื่อหุ้มสมอง (เยื่อหุ้มสมองอักเสบ) ตามที่กระทรวงสาธารณสุขแนะนำ
• ป้องกันอุบัติเหตุที่ศีรษะ เช่น การสวมหมวกนิรภัยเมื่อขับขี่จักรยานยนต์ เป็นต้น

1. https://haamor.com/ภาวะโพรงสมองคั่งน้ำ