คำถามจาก วิกิโรค

กลาก

เกลื้อน

ลักษณะ

เป็นโรคติดเชื้อราที่ผิวหนัง ผม และ/หรือเล็บ

เป็นโรคเชื้อราที่เกิดขึ้นเฉพาะกับผิวหนังชั้นหนังกำพร้า (ผิวหนังชั้นนอก) เท่านั้น

สาเหตุ

เกิดจากเชื้อรากลุ่มที่เรียกว่า Dermatophytes และมีปัจจัยเสี่ยง เช่น

• ผิวหนังที่เปียกชื้น
• มีภาวะภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของร่างกายบกพร่อง เป็นโรคที่มีฮอร์โมนชนิดสเตียรอยด์ในร่างกายสูง เช่น Cushing’s syndrome เป็นโรคภูมิแพ้ผิวหนัง
• การเล่นกีฬาประเภทที่ผิวหนังมีการเสียดสีกันเช่น ยูโด คาราเต้ มวยปล้ำ

เกิดจากเชื้อราชื่อ Malassezia spp และมีปัจจัยเสี่ยง เช่น

• สภาพอากาศที่ร้อน ชื้น ร่วมกับ
• มีพันธุกรรมบางชนิดที่ทำให้ง่ายต่อการติดเชื้อ
• มีภาวะภูมิคุ้มกันต้านทานโรคบกพร่อง
• ขาดสารอาหารบางชนิด

อาการ

• หลังติดเชื้อราโรคกลากมาแล้วประมาณ 2 สัปดาห์ จะเริ่มแสดงอาการของโรคกลากในแต่ละตำแหน่งของร่างกาย เช่น ที่ ศีรษะ / เท้า / มือ / เล็บ / ลำตัว / ใบหน้า / บริเวณเคราหนวดและลำคอ / ขาหนีบ
• จะมีชื่อเรียกโรคและอาการที่แตกต่างกันไป เช่น โรคกลากที่ขาหนีบเรียก “โรคสังคัง” โรคกลากที่เท้าเรียก “โรคฮ่องกงฟุต (โรคน้ำกัดเท้า)” โรคกลากที่ศีรษะเรียก “ชันนะตุ”
• ไม่ว่าจะเป็นที่ตำแหน่งไหนก็จะมีอาการคันเป็นหลัก

• มีผื่นรูปวงกลมหรือวงรีแบบแบนราบที่มีขอบเขตชัดเจน ผิวสัมผัสของผื่นจะไม่เรียบ
• ผื่นมีลักษณะเป็นขุยละเอียด และมีได้หลายสี ตั้งแต่สีชมพู เทา น้ำตาล น้ำตาลแดง หรือสีออกขาว (คือจางกว่าสีของผิวหนังปกติ)
• มีผื่นหลายๆวง ตั้งแต่ขนาดเล็กๆ จนกระทั่งเป็นปื้นขนาดใหญ่
• มักพบผื่นตามบริเวณ หน้าอก และแผ่นหลัง เป็นส่วนใหญ่ บางครั้งอาจพบผื่นบริเวณหน้าท้อง ลำคอ และแขนส่วนต้น มีส่วนน้อยมากอาจพบผื่นที่บริเวณใบหน้า
• ส่วนใหญ่จะไม่มีอาการคัน

ภาวะแทรกซ้อน

• ผู้ป่วยที่ได้รับการรักษา รอยโรคบนผิวหนังต่างๆ จะหายไปโดยไม่มีแผลเป็นเกิดขึ้น ผมที่ร่วงก็จะงอกกลับมาใหม่ได้เหมือนเดิม แต่ผู้ป่วยที่เป็นโรคกลากที่ศีรษะแบบชันนะตุ หากปล่อยทิ้งไว้ไม่ได้รับการรักษาผมจะร่วงถาวรได้
• อาจเกิดการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อน ทำให้ผิวหนังและเนื้อเยื่อชั้นใต้ผิวหนังเกิดการอักเสบและอาจเป็นฝีหนองขึ้นมา เมื่อรักษาหายก็อาจกลายเป็นแผลเป็นได้
• เชื้อราอาจลุกลามลงลึกไปจากชั้นเคราตินของผิวหนังและทำให้เกิดเป็นตุ่มเนื้ออักเสบในชั้นใต้ผิวหนังได้
• ในบางคนอาจเกิดปฏิกิริยาที่เรียกว่า Id reaction คือมีการติดเชื้อราที่บริเวณหนึ่ง แต่กลับมีอาการเกิดขึ้นที่บริเวณอื่นของร่างกายด้วย

• ไม่มีผลข้างเคียงหรือภาวะแทรกซ้อน ไม่มีอันตรายถึงชีวิต ไม่ทำให้พิการ แม้ผู้ป่วยจะไม่ได้ใช้ยารักษาเลยก็ตาม
• มีเพียงทำให้ผิวหนังเป็นด่างดวง ดูไม่สวยงามเท่านั้น

การติดต่อ

ติดเชื้อได้จากการสัมผัสผู้ป่วยที่เป็นโรคกลาก หรือสัมผัสมาจากราที่อยู่ในดินในทราย รวมถึงการสัมผัสสัตว์ที่ป่วยเป็นโรคกลาก

ไม่ใช่โรคติดต่อ ดังนั้นจึงไม่ได้ติดต่อกันโดยการสัมผัส

การดูแลตนเองและการป้องกันโรค

• บริเวณที่เป็นโรคกลากอยู่ต้องระวังอย่าให้เปียกชื้นหรือสัมผัสกับน้ำบ่อยๆ หรือตลอดเวลา
• ไม่ควรใช้ของใช้ส่วนตัวร่วมกับคนอื่นเช่น หวี ผ้าเช็ดตัว เสื้อผ้า ถุงเท้า หมวก รองเท้า เครื่องนอน
• รักษาความสะอาดบริเวณที่เป็นข้อพับและซอกต่างๆของร่างกายด้วยการอาบน้ำฟอกสบู่ให้สะอาด อาบน้ำเสร็จแล้วซับให้แห้งอย่าปล่อยให้เปียกชื้น
• เล็บมือเล็บเท้าควรตัดให้สั้นเสมอ รองเท้าแบบหุ้มส้นไม่ควรให้แน่นเกินไป และหมั่นนำออกตากแดดเสมอ
• ผู้ที่ต้องทำงานสัมผัสกับน้ำบ่อยๆ หรือตลอดเวลาควรป้องกันด้วยถุงมือยาง รองเท้าบู๊ท หรือเสื้อยาง เป็นต้น

• ควรรักษาความสะอาดของร่างกายไม่ให้เหงื่อไคลหมักหมม โดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อน ถ้าเหงื่อออกมาก ให้อาบน้ำบ่อยๆ และเช็ดตัวให้แห้ง