คำถามเกี่ยวกับโรค
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : ลักปิดลักเปิด โรคขาดวิตามินซี
โรคลักปิดลักเปิดเกิดจากร่างกายขาดวิตามินซี เนื่องจากบริโภคอาหารที่ขาดวิตามินซี (วิตามินซีเป็นวิตามินที่ร่างกายสร้างขึ้นเองไม่ได้ ร่างกายจึงได้วิตามินซีจากการกินอาหารเท่านั้น โดยวิตามินซีจะถูกดูดซึมในลำไส้เล็ก) อย่างไรก็ดี ในบางคนอาจเกิดจากมีโรคของลำไส้ที่ทำให้ลำไส้ดูดซึมวิตามินซีได้น้อยกว่าปกติ เช่น โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง หรือ โรคท้องเสียเรื้อรัง เป็นต้น
- เด็กอายุต่ำกว่า 1 ขวบที่เลี้ยงด้วยนมวัวเพียงอย่างเดียว และผู้สูงอายุที่ขาดคนดูแล
- คนยากจน หรือผู้อพยพ ที่ไม่มีเงินพอจะซื้อผัก ผลไม้ ที่มีวิตามินซีสูง
- ติดสุรา และ/หรือบุหรี่
- หญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร
- โรคไตวายที่ต้องล้างไต
- คนที่มีโรคเรื้อรังต่างๆ ที่เป็นสาเหตุให้ขาดอาหาร เช่น โรคลำไส้อักเสบเรื้อรัง
- คนที่ไม่กินผัก ผลไม้
- เหนื่อยง่าย กระสับกระส่าย
- ปวดกล้ามเนื้อโดยเฉพาะกล้ามเนื้อขา
- เหงือกบวม เจ็บ เลือดออกง่ายจากเหงือก โดยเฉพาะเมื่อแปรงฟันหรือกินของแข็งๆ
- ถ้ามีเลือดออกในข้อ ข้อจะบวม
- ถ้าเลือดออกในตา ตาจะบวม
- ห้อเลือดง่าย มีผื่น/จุดแดงๆ จากเลือดออกตามตัวคล้ายผื่นโรคไข้เลือดออก
- ในเด็กเล็ก ฟันและกระดูกจะผิดรูปร่าง อาจมีท้องเสียเรื้อรัง ผอมลง และ/หรือน้ำหนักไม่ขึ้น
โรคลักปิดลักเปิดเป็นโรคไม่รุนแรง รักษาหายได้ ยกเว้นการเจริญเติบโตผิดรูปของฟันที่จะเกิดขึ้นอย่างถาวร ส่วนผลข้างเคียงจากโรคลักปิดลักเปิด มักเป็นภาวะซีดจากเลือดออกเรื้อรังเมื่อมีการขาดวิตามินซีต่อเนื่อง และ/หรือจากการขาดธาตุเหล็ก เพราะวิตามินซีช่วยลำไส้ในการดูดซึมธาตุเหล็ก (โลหิตจางจากขาดธาตุเหล็ก)
- กินวิตามินซีเสริมอาหารตามแพทย์แนะนำให้ถูกต้องครบถ้วน
- กินอาหารที่มีผักและผลไม้มากๆ ซึ่งอาหารที่มีวิตามินซีสูงก็คือผลไม้ โดยเฉพาะที่มีรสเปรี้ยว (เช่น ส้ม มะนาว กีวี สับปะรด) มะละกอ ฝรั่ง มะม่วง แคนตาลูป เชอรี ผักสีเขียวเข้ม (เช่น ผักโขม บรอกโคลี) มะเขือเทศ กะหล่ำ และพริกหวาน อย่างไรก็ตาม วิตามินซีจะเสื่อมคุณภาพจากความร้อน เช่น เมื่อปรุงผักด้วยความร้อนสูงหรือใช้เวลาปรุงนาน มีโอกาสที่วิตามินซีในผักเหล่านั้นจะถูกทำลายได้สูงถึงประมาณ 60%