คำถามเกี่ยวกับโรค
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : กรดไหลย้อน
โรคกรดไหลย้อน (Gastoesophageal reflux disease / GERD) เป็นโรคพบได้บ่อยทั้งในผู้หญิงและในผู้ชาย พบได้ในทุกอายุตั้งแต่เด็กแรกเกิดไปจนถึงผู้สูงอายุ โดยพบอัตราเกิดสูงขึ้นในอายุตั้งแต่ 40 ปีขึ้นไป (พบสูงสุดในคนอายุ 60 - 70 ปีขึ้นไป) ซึ่งคาดว่าเมื่อคนมีอายุยืนยาวมากขึ้นก็จะพบโรคนี้ได้เพิ่มมากขึ้นตามไปด้วย
- อายุยิ่งสูงขึ้น โอกาสเกิดโรคนี้ยิ่งสูงขึ้น
- การกินอาหารแต่ละมื้อในปริมาณสูง โดยเฉพาะกินมื้อเย็นก่อนนอน
- การนอนราบหลังกินอาหาร เพราะจะเกิดแรงดันในกระเพาะอาหารเพิ่มขึ้นโดยเฉพาะจากอาหาร/เครื่องดื่ม
- ประเภทอาหารที่ค้างอยู่ในกระเพาะอาหารได้นาน เช่น ไขมัน มันฝรั่งทอด มันเผาหรือมันต้ม อาหารทอด อาหารผัดน้ำมันมากๆ และอาหารที่ก่อการระคายเคืองต่อกระเพาะอาหาร เช่น อาหารรสจัด เผ็ดจัด
- เครื่องดื่มมีกาเฟอีนและแก๊สมาก เช่น ชา กาแฟ น้ำอัดลม ยาชูกำลังบางชนิด เพราะกระตุ้นให้กระเพาะอาหารหลั่งกรดมากขึ้น
- บุหรี่ เพราะมีสารพิษ เพิ่มกรดในกระเพาะอาหาร และอาจทำให้การบีบตัวของกระเพาะอาหารลดลง
- โรคเรื้อรังต่างๆ ที่มีผลต่อการอักเสบของเนื้อเยื่อต่างๆ รวมทั้งของกระเพาะอาหารและของเส้นประสาทกระเพาะอาหารเช่น โรคเบาหวาน และโรคที่ส่งผลให้มีการไอเรื้อรัง เช่น โรคถุงลมโป่งพอง
- โรคอ้วนและการตั้งครรภ์ เพราะจะทำให้ความดันในช่องท้องสูงขึ้น ความดันในกระเพาะอาหารจึงสูงขึ้น
- แสบร้อนกลางอก (Heartburn) ลำคอ และกล่องเสียงอักเสบ (เจ็บคอเรื้อรัง ไอเรื้อรัง มีเสลด และอาจเสียงแหบเป็นครั้งคราว)
- เรอบ่อย / สะอึกบ่อย
- มีรสเปรี้ยวในช่องปาก / มีกลิ่นปาก
ก. การรักษาประคับประคองตามอาการ เช่น การปรับพฤติกรรมการบริโภคที่เป็นปัจจัยเสี่ยง เลิกบุหรี่ เลิกสุรา ควบคุมน้ำหนักตัวไม่ให้เกิดโรคอ้วนและน้ำหนักตัวเกิน
ข. เมื่อมีอาการเรื้อรังรุนแรงขึ้น แพทย์จะให้ยาต่างๆ เช่น ยาลดกรด และ/หรือ ยาเพิ่มการบีบตัวของกระเพาะอาหาร
ค. เมื่ออาการเลวลงมาก อาจต้องให้การผ่าตัดหูรูดระหว่างหลอดอาหารและกระเพาะอาหาร (ขึ้นกับดุลพินิจของแพทย์ เพราะการผ่าตัดไม่ได้ผลดีในผู้ป่วยทุกราย)
เป็นโรคไม่รุนแรง ไม่ทำให้เสียชีวิต แต่เป็นโรคเรื้อรัง ส่งผลถึงคุณภาพชีวิต การรักษาให้หายมักเป็นไปได้ยาก แต่การรักษาจะช่วยให้โรคสงบได้นาน และช่วยชะลอความรุนแรงของโรค (เซลล์ที่อักเสบเรื้อรังอาจเปลี่ยนแปลงไปเป็นเซลล์มะเร็งได้) โดยภาวะแทรกซ้อนที่พบได้จากโรคกรดไหลย้อน คือ
- โรคหลอดอาหาร คอ และกล่องเสียงอักเสบเรื้อรัง
- โรคไซนัสอักเสบเรื้อรัง
- โรคหืด
- ฟันผุง่าย เหงือกอักเสบบ่อยจากช่องปากเป็นกรดและจากกรดไหลย้อนถึงช่องปาก