ไข้ดิน (ตอนที่ 1)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 9 กันยายน 2563
  • Tweet
ไข้ดิน-1

      

กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ห่วงประชาชนกลุ่มเกษตรกรที่ทำไร่ ทำสวน ที่ต้องขุดดิน หรือสัมผัสดินในช่วงหน้าฝน อาจสัมผัสดิน โคลนพุ น้ำ ที่ปนเปื้อนเชื้อโรค ทำให้เสี่ยงโรคเมลิออยโดสิสหรือโรคไข้ดิน

นายแพทย์ดนัย ธีวันดา รองอธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า ในช่วงที่มีฝนตกหนักหลายพื้นที่อาจมีน้ำท่วมขัง โดยทั่วไปน้ำผิวดินมักปนเปื้อนเชื้อโรค โลหะหนัก และสารเคมี อาจเป็นแหล่งรวมเชื้อโรคที่ทำให้มีโอกาสติดเชื้อได้ ซึ่งประชาชนกลุ่มเกษตรกรที่ทำไร่ ทำสวน ที่ต้องขุดดิน นับเป็นกลุ่มเสี่ยงโรคเมลิออยโดสิสหรือโรคไข้ดิน ที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรียที่ปนเปื้อนในดิน โคลนพุ น้ำไม่สะอาด

ผู้ป่วยโรคไข้ดินจะมีอาการติดเชื้อที่ผิวหนัง โดยไม่จำเป็นต้องมีรอยแผลหรือรอยถลอก ติดเชื้อในปอด โดยการสำลักน้ำ หรือหายใจเอาฝุ่นดิน หรือลมฝนเข้าสู่ปอด และจากการสัมผัสเชื้อในดินหรือน้ำ รวมทั้งการกินอาหารหรือดื่มน้ำที่มีเชื้อปนเปื้อน และผ่านทางการหายใจ

นายแพทย์ดนัย กล่าวต่อว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีไข้สูง มีอาการคล้ายปอดอักเสบติดเชื้อ โดยจะมีอาการทั้งแบบเฉียบพลันและเรื้อรัง มีอาการไข้ ไอ เนื่องจากติดเชื้อในปอด มีอาการอักเสบหรือเป็นฝีที่ผิวหนัง และมีไข้สูง

ดังนั้น เกษตรกรจึงควรระวังและป้องกันตนเองด้วยการลดสัมผัสดิน โคลนพุ และน้ำที่ไม่สะอาดหรือปนเปื้อนเชื้อโรค แต่หากมีความจำเป็นที่ต้องสัมผัสควรมีการสวมถุงมือยาง รองเท้าบูท และเมื่อเสร็จจากการทำงานแล้ว ควรรีบอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายให้สะอาดทันที เพื่อลดความเสี่ยงโรค

โรคเมลิออยโดสิสหรือโรคไข้ดิน (Melioidosis / Whitmore’s disease / Vietnamese time bomb / Nightcliff gardener's disease / Morphia injector’s septicaemia / Paddy-field disease) เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียชื่อ Burkholderia pseudomallei ติดเชื้อได้ทั้งคนและสัตว์

เกิดมากในประเทศแถบร้อนชื้น โดยเฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และออสเตรเลียตะวันออกเฉียงเหนือ เช่น ประเทศไทย มาเลเซีย สิงคโปร์ เป็นต้น นอกจากนี้ยังเกิดได้ในแถบแปซิฟิกใต้ อินเดีย ตะวันออกกลาง อเมริการกลางและอเมริกาใต้

โดยเชื้อแบคทีเรียจะพบได้ในน้ำและดินที่ปนเปื้อน ซึ่งคนและสัตว์จะได้รับเชื้อด้วยการสูดดมฝุ่นหรือละอองน้ำ การดื่มน้ำ และการสัมผัสกับดินที่มีการปนเปื้อนเชื้อ โดยเฉพาะกรณีที่มีแผลบริเวณผิวหนัง

นอกจากคนแล้ว สัตว์ที่สามารถเป็นโรคเมลิออยโดสิสได้ง่าย ได้แก่

  • แกะ
  • แพะ
  • หมู
  • ม้า
  • แมว
  • สุนับ
  • โค

แหล่งข้อมูล:

  1. ห่วงเกษตรกรสัมผัสดิน โคลนพุ น้ำปนเปื้อนเชื้อโรค เสี่ยงเป็นโรคไข้ดิน. https://www.thaihealth.or.th/Content/53025-ห่วงเกษตรกรสัมผัสดิน%20โคลนพุ%20น้ำปนเปื้อนเชื้อโรค%20เสี่ยงเป็นโรคไข้ดิน.html [2020, September 8].
  2. Melioidosis. https://www.cdc.gov/melioidosis/index.html#:~:text=Melioidosis%2C%20also%20called%20Whitmore's%20disease,Australia%20where%20it%20is%20widespread. [2020, September 8].
  3. Melioidosis. https://dermnetnz.org/topics/melioidosis/[2020, September 8].
  4. Melioidosis (Whitmore's Disease). https://www.medicinenet.com/melioidosis/article.htm [2020, September 8].