โทรลีแอนโดมัยซิน (Troleandomycin)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 4 สิงหาคม 2558
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาโทรลีแอนโดมัยซิน (Troleandomycin) เป็นยาปฏิชีวนะกลุ่มแมคโครไลด์ (Macrolide) มีลักษณะเป็นผงผลึกสีขาวที่ไม่ละลายน้ำ แต่สามารถละลายได้ในกรดของกระเพาะอาหาร นำมาใช้รักษาภาวะการติดเชื้อแบคทีเรียของร่างกายแต่ไม่สามารถยับยั้งการติดเชื้อไวรัสได้

ยาโทรลีแอนโดมัยซินเป็นที่รู้จักในแถบยุโรปโดยใช้ชื่อการค้าว่า “Triocetin” และ “Tekmisin” รูปแบบยาแผนปัจจุบันของยานี้จะเป็นยาชนิดชนิดรับประทาน ด้วยมีการดูดซึมจากระบบทางเดินอา หารได้ดีและถูกขับออกจากร่างกายโดยผ่านไปกับอุจจาระ

ทางคลินิกมักนำยาโทรลีแอนโดมัยซินไปรักษาอาการอักเสบจากการติดเชื้อเช่น ไซนัสอักเสบ หลอดลมอักเสบ ปอดบวม เป็นต้น

ข้อพึงระวังประการหนึ่งของการใช้ยาปฏิชีวนะ (รวมถึงยาโทรลีแอนโดมัยซิน) คือ ระหว่างการใช้ยาและรู้สึกอาการป่วย/อาการอักเสบดีขึ้น ควรต้องรับประทานยาต่อให้ครบจำนวนตามที่แพทย์สั่งจ่าย การหยุดยาเมื่ออาการดีขึ้นอาจทำให้เกิดการดื้อยาของเชื้อโรคและอาการอาจกลับมาเป็นหนักมากกว่าเดิม ดังนั้นการใช้ยาโทรลีแอนโดมัยซินในการรักษาอาการติดเชื้อนั้นควรต้องเป็นไปตามคำ สั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด

โทรลีแอนโดมัยซินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

โทรลีแอนโดมัยซิน

ยาโทรลีแอนโดมัยซินมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้เช่น

  • รักษาอาการติดเชื้อจากเชื้อแบคทีเรีย Chlamydia, Staphylococcus และ Streptococcus
  • รักษาอาการไซนัสอักเสบ หลอดลมอักเสบ ทอลซิลอักเสบ ปอดอักเสบ
  • ใช้เป็นยาร่วมรักษาในโรคหืด
  • รักษาการติดเชื้อโกโนเรีย/หนองใน ซิฟิลิส
  • รักษาและบรรเทาอาการจากโรค Legionnaires disease (โรคปอดบวมจากติดเชื้อแบคทีเรียชื่อ Legionella pneumophila)

โทรลีแอนโดมัยซินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาโทรลีแอนโดมัยซินจะออกฤทธิ์ยับยั้งการสังเคราะห์โปรตีนของแบคทีเรียที่ตอบสนองกับยานี้ อีกทั้งยังยับยั้งการเปลี่ยนถ่ายและสลายการเชื่อมกันของสารพันธุกรรมที่มีชื่อเรียกว่า ไรโบโซม(Ribosome) ซึ่งอยู่ในตัวแบคทีเรีย ส่งผลให้แบคทีเรียหยุดการเจริญเติบโตไม่สามารถแพร่พันธุ์ได้ และตายลงในที่สุด

โทรลีแอนโดมัยซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาโทรลีแอนโดมัยซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายเช่น

  • ยารับประทานชนิดแคปซูล ขนาด 250 มิลลิกรัม/แคปซูล
  • ยาน้ำแขวนตะกอนชนิดรับประทาน ขนาด 125 มิลลิกรัม/5 มิลลิลิตร

โทรลีแอนโดมัยซินมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาโทรลีแอนโดมัยซินมีขนาดรับประทานสำหรับการติดเชื้อที่ตอบสนองต่อยาโทรลีแอนโดมัยซินเช่น

  • ผู้ใหญ่: รับประทานครั้งละ 250 - 500 มิลลิกรัมวันละ 4 ครั้ง
  • ด็กที่อายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป: รับประทานครั้งละ 125 - 250 มิลลิกรัมทุกๆ 6 ชั่วโมง
  • เด็กที่อายุต่ำกว่า 1 ปี: ยังไม่มีข้อมูลแน่ชัดในการใช้ยานี้ในเด็กกลุ่มนี้ การใช้ยานี้ที่รวมถึงขนาดยาในเด็กกลุ่มนี้จึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษา
  • อนึ่ง: ควรรับประทานยานี้ในช่วงท้องว่างเช่น ก่อนอาหาร

*****หมายเหตุ:

  • ขนาดและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาโทรลีแอนโดมัยซิน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและ เภสัชกรดังนี้

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิดเช่น กินยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆรวมทั้งกำลังกินยาอะไรอยู่ เพราะยาโทรลีแอนโดมัยซินอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรกและเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาโทรลีแอนโดมัยซินสามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้ เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัด ไปไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

โทรลีแอนโดมัยซินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาโทรลีแอนโดมัยซินสามารถก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์ (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) ดังนี้เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ปวดท้อง วิงเวียน อ่อนแรง ปวดศีรษะ เกิดการติดเชื้อราในช่องคลอด และการรับประทานยานี้ต่อเนื่องเป็นเวลานานอาจก่อให้เกิดภาวะตับอักเสบ

สำหรับผู้ที่มีอาการแพ้ยานี้จะสังเกตได้จากเกิดอาการบวมตามหน้า - ลิ้น - คอ รวมถึงอาการผื่นคันขึ้นตามร่างกาย หายใจไม่ออก/หายใจลำบาก แน่นหน้าอก หากพบอาการเหล่านี้ต้องรีบนำตัวผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที/ฉุกเฉิน

มีข้อควรระวังการใช้โทรลีแอนโดมัยซินอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาโทรลีแอนโดมัยซินเช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้และแพ้ยาในกลุ่มแมคโคไลด์ (Macrolide)
  • ห้ามรับประทานยานี้พร้อมกับสุรา
  • หลีกเลี่ยงการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคตับ
  • ห้ามปรับขนาดการรับประทานด้วยตนเองและควรรับประทานยานี้ตามคำสั่งของแพทย์โดยเคร่งครัด
  • การใช้ยานี้นานมากกว่า 10 วันมีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะตับอักเสบ
  • ระวังการใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร เด็ก และผู้สูงอายุ
  • หากพบอาการแพ้ยานี้หรือเกิดอาการข้างเคียง (ผลข้างเคียง) จนรบกวนการดำรงชีวิตประจำ วัน ให้หยุดใช้ยานี้แล้วรีบไปพบแพทย์/ไปโรงพยาบาล เพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษาใหม่
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง:

ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาโทรลีแอนโดมัยซินด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิดและสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

โทรลีแอนโดมัยซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาโทรลีแอนโดมัยซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นเช่น

  • การใช้ยาโทรลีแอนโดมัยซินร่วมกับยา Hydrocodone อาจทำให้ระดับของยา Hydrocodone ในกระแสเลือดเพิ่มขึ้นจนก่อให้เกิดอาการข้างเคียงติดตามมาเช่น มีอาการวิงเวียน ง่วงนอน ขาดสมาธิในการตัดสินใจ ความดันโลหิตต่ำ หายใจไม่ออก/หายใจลำบาก เป็นลม มีอาการโคม่า จนถึงขั้นเสีย ชีวิต (ตาย) ได้ เพื่อหลีกเลี่ยงอาการเหล่านี้จึงไม่สมควรใช้ยาร่วมกัน
  • การใช้ยาโทรลีแอนโดมัยซินร่วมกับยา Atorvastatin อาจทำให้ปริมาณยา Atorvastatin ในกระแสเลือดเพิ่มสูงขึ้นจนเป็นเหตุให้เกิดอาการข้างเคียงที่รุนแรงติดตามมาเช่น เกิดการทำลายตับ (ตับอักเสบ) มีภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย รวมถึงมีภาวะไตวาย และเป็นเหตุให้เสียชีวิตได้ เพื่อมิให้เกิดภาวะรุนแรงดังกล่าวจึงควรเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
  • ห้ามใช้ยาโทรลีแอนโดมัยซินร่วมกับยากลุ่ม Ergotamine ด้วยจะทำให้อาการข้างเคียงของ Ergotamine เกิดขึ้นได้อย่างมากเช่น มีภาวะหลอดเลือดตีบ (อวัยวะต่างๆขาดเลือด) ความดันโลหิตสูง หัวใจล้มเหลว สมองขาดเลือด เนื้อเยื่อตามร่างกายตายด้วยขาดเลือดไปหล่อเลี้ยง เป็นต้น
  • การใช้ยาโทรลีแอนโดมัยซินร่วมกับยา Warfarin อาจเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะเลือดออกง่าย หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดรับประทานให้เหมาะสมเป็นรายบุคคลไป

ควรเก็บรักษาโทรลีแอนโดมัยซินอย่างไร?

ควรเก็บยาโทรลีแอนโดมัยซินภายใต้อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส (Celsius) ไม่เก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดด ความร้อนและความชื้น และเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

โทรลีแอนโดมัยซินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาโทรลีแอนโดมัยซินที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้าอื่นและบริษัทผู้ผลิตเช่น

ชื่อการค้า บริษัทผู้ผลิต
Tao (ทาว) Pfizer U.S. Pharmaceuticals Group
Triocetin (ไทรโอเซทิน) Farmaceutica Fiorentina

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Troleandomycin [2015,July18]
  2. http://www.mims.com/THAILAND/Home/GatewaySubscription/?generic=troleandomycin[2015,July18]
  3. http://www.rxlist.com/tao-drug.htm[2015,July18]
  4. http://www.drugs.com/mtm/troleandomycin.html[2015,July18]
  5. http://www.drugs.com/drug-interactions/troleandomycin.html [2015,July18]
  6. http://www.drugs.com/drug-interactions/troleandomycin-index.html?filter=3&generic_only= [2015,July18]
  7. http://www.drugs.com/imprints/roerig-159-tao-2574.html [2015,July18]
  8. http://www.rxwiki.com/troleandomycin#brand-name [2015,July18]
  9. http://www.medschat.com/Drugs/Troleandomycin/[2015,July18]
  10. https://en.wikipedia.org/wiki/Macrolide [2015,July18]
  11. http://drugs-about.com/drugs-t/triocetin.html[2015,July18]