สาระน่ารู้จากหมอตา ตอน การตรวจตากับ COVID 19

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
  • 31 ธันวาคม 2563
  • Tweet
เรื่องน่ารู้จากหมอตา-114

      

สืบเนื่องจาก การระบาดของไวรัส COVID 19 อย่างรุนแรงในขณะนี้ โดยเฉพาะแถบยุโรป บทความนี้เรียบเรียงจากจักษุแพทย์ในประเทศฝรั่งเศส ในขณะที่กำลังปิดประเทศเพื่อป้องกันโรคฯ สมาคมจักษุแพทย์ฝรั่งเศสได้ตั้งข้อสังเกตว่า

จักษุแพทย์มีแนวโน้มหรือปัจจัยเสี่ยงติดโรค COVID-19 ด้วยเหตุที่

1. การตรวจตา หมอห่างจากผู้ป่วยไม่ถึง 1 เมตร

2. การตรวจตาที่ค่อนข้างละเอียดในระยะใกล้นี้ ใช้เวลานานอาจจะถึง 15 นาทีในการตรวจแต่ละคน

3. การตรวจ หมอต้องใช้มือจับบริเวณหน้า บริเวณหนังตาผู้ป่วย

มีรายงานจากประเทศจีนว่า ผู้ป่วยติดโรคนี้มีถึง 1-3% ที่มีอาการของ Conjunctivitis (บางรายงานว่า 0.8%) อีกทั้งมีรายงานพบเชื้อนี้ในน้ำตาและเยื่อบุตา จึงคาดว่าเชื้อกระจายจาก aerosol contact ต่อ conjunctiva จึงมีข้อเสนอแนะจักษุแพทย์ดังนี้

1. ต้องสวม Surgical mask หรือ FFP2 mask (N95 filtering face facepiece mask) ตลอดเวลาที่ตรวจผู้ป่วย และควรเปลี่ยน mask ทุก 4 ชั่วโมง

2. ควรจะทำ plastic shield ที่ slit lamp ตลอดจนใช้ถุงมือ สวมเสื้อกาวน์ ตลอดจนหน้ากากแว่นตา (eye goggle) และจะต้องทำความสะอาดฆ่าเชื้อทุกครั้ง

3. เลื่อนการผ่าตัดที่ไม่เร่งด่วน (non-urgent surgery) ออกไป

4. ควรรับการตรวจรักษาโรคตาเฉพาะที่เร่งด่วนจริง ๆ เช่น โรคจอตาหลุดลอก อุบัติเหตุทางตา ตลอดจนรายที่มีการติดเชื้อในตาอย่างรุนแรง

5. ควรมีอุปกรณ์ป้องกันให้กับผู้ช่วยด้วย จัดที่นั่งผู้ป่วยรอตรวจพอให้มีระยะห่างกัน 1 เมตร

6. ให้ความระมัดระวังเป็นพิเศษในคนสูงอายุหรือคนที่มีโรคประจำตัวที่อาจทำให้เพิ่มความเสี่ยง ความรุนแรงจากการติดเชื้อ COVID 19 กลุ่มนี้ควรมีการคัดกรองก่อน อีกทั้งตรวจในห้องแยกเฉพาะ

7. ผู้ป่วยที่มาพบตามนัดหมาย เมื่อมาถึงต้องถามถึงอาการของโรค COVID 19 ก่อน (ไข้ ไอ หายใจลำบาก) ถ้ามีอาการเหล่านี้รวมทั้งอยู่ในกลุ่มเสี่ยง ยังไม่ควรตรวจตาส่งกลับไปตรวจวิเคราะห์โรค COVID 19 ก่อน

8. ถ้าผู้ป่วยโรค COVID 19 แต่มีภาวะทางตาที่จำเป็นต้องรักษารีบด่วน ต้องใช้อุปกรณ์ป้องกันเต็มที่ มีการยกตัวอย่างจักษุแพทย์จีนที่เสียชีวิตจาก COVID 19 ที่เมืองอู่ฮั่น จากการที่เขาพยายามให้การรักษาผู้ป่วย COVID 19 ที่มาด้วยต้อหินเฉียบพลัน (angle closure glaucoma) ทั้ง ๆ ที่เขาเตือนผู้อื่นถึงภาวะ COVID 19 อยู่ก่อนหน้าแล้ว

ขอเพิ่มเติมบทความนี้ถึงการวัดความดันตาด้วย pneumotonometer ด้วยแรงจากลมที่เป่าเข้าตาผู้ป่วย ทำให้เกิด microaerosol droplet อาจทำให้มีการกระจายของเชื้อ COVID 19 จึงควรงดการวัดความดันตาที่ทำเพื่อคัดกรองต้อหินที่ ทำเป็นประจำด้วย pneumotonometer ในระยะนี้ หากมีความจำเป็น ให้เลี่ยงมาวัดด้วย tonometer ซึ่งใช้ disposable tip เช่น Tonopen, Icare หรือใช้ tonosafe disposable applanation tonometer หรือ single-use disposable plastic film ปิดที่ tip ของ tonometer ซึ่งคงต้องมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น Tonopen น่าจะเหมาะสมอยู่ ถ้าใช้ applanation tonometer ควร sterile ด้วยน้ำยาทุกครั้งอย่างละเอียด ด้วยน้ำยา alcohol 70% ก็ฆ่าเชื้อ COVID 19 ได้แล้ว แต่ต้องรอให้น้ำยาที่ใช้เช็ดแห้งถึงจะวัดคนต่อไป