เมเฟนามิค (Mefenamic)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 19 กรกฎาคม 2563
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาเมฟานามิค (Mefenamic) เป็นยาในกลุ่มยาแก้ปวด โดยอยู่ในพวกเดียวกับยาเอ็นเสด (NSAIDs, non-steroidal antiinflammatory drugs) จึงเป็นทั้งยาแก้ปวดและยาต้านการอักเสบ/ยาแก้อักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์อีกตัวหนึ่ง

ยาเมเฟนามิคมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

เมเฟนามิค

ยาเมเฟนามิคมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ :

  • เป็นยาต้านการอักเสบและบรรเทาปวดระดับน้อยไปจน ถึงระดับปานกลาง เช่น
    • ปวดฟันหลังผ่าตัด
    • ปวดประจำเดือน
    • ปวดกระดูก
    • และปวดจากโรคข้อบางชนิด
    • นอกจากนั้นยังใช้ลดอาการไข้ได้ด้วย

ยาเมเฟนามิคออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของยาเมเฟนามิคคือ ยับยั้งการสร้างสารพรอสตาแกลนดิน (Prostaglandin) ซึ่งเป็นสารเกี่ยวข้องกับการปวด และยังลดการบีบตัวของมดลูก (ยังไม่ทราบกลไกที่แน่ชัด) แต่ก็ถือว่าเป็นผลดีของยาตัวนี้ จึงใช้แพร่หลายในคนที่ปวดประจำเดือน

ยาเมฟานามิคมีรูปแบบจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาเมเฟนามิคจัดจำหน่ายในรูปแบบ :

  • ยาเม็ด และยาแคปซูล ขนาด 250 และ 500 มิลลิกรัม

ยาเมเฟนามิคมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ด้วยยาเมเฟนามิค จัดเป็นยาอันตราย และมีผลข้างเคียงมากมาย จึงไม่ควรซื้อยานี้กินเอง ขนาดของยาที่รับประทานในผู้ใหญ่และในเด็กมีขนาดที่ต่างกัน *ดังนั้น

  • ควรได้รับคำแนะนำการใช้ยานี้จากแพทย์หรือจากเภสัชกรเท่านั้น
  • สำหรับผู้ใหญ่ขนาดสูงสุดที่รับประทานไม่ควรเกิน 500 มิลลิกรัม/ครั้งและไม่เกิน 3 ครั้ง/วัน

*****หมายเหตุ: ขนาดยา และระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ผู้รักษาได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษา แพทย์ หรือเภสัชกร ก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาเมเฟนามิค ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด และเมื่อแพ้ยาแล้วมีอาการอย่างไร เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่น/หายใจติดขัด/หายใจลำบาก/ หอบเหนื่อย
  • โรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เช่น โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง เพราะยาเมเฟนามิคอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อนแล้ว
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์หรือไม่ หรือกำลังให้นมบุตรหรือไม่ เพราะยาหลายชนิดสามารถผ่านรกหรือผ่านเข้าสู่น้ำนม และเข้าสู่ทารก ก่อผลข้างเคียงต่อทารกได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาเมเฟนามิค สามารถรับประทานยาเมื่อนึกขึ้นได้ หากการลืมทานยา ใกล้กับมื้อถัดไป ให้รับประทานยาขนาดปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า และสามารถหยุดยาได้เมื่อหายจากอาการปวด

ยาเมเฟนามิคมีผลไม่พึงประสงค์ไหม?

ผล/อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ของยาเมเฟนามิค เช่น

  • การได้รับยานี้ต่อเนื่อง อาจทำให้เกิดภาวะเกล็ดเลือดแตก (เลือดจึงออกได้ง่ายและหยุดยาก)
  • โลหิตจาง/ โรคซีด
  • ระคายเคืองในช่องท้อง/กระเพาะอาหาร
  • ท้องผูก บางคนก็ท้องเสีย
  • เกิดแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ เช่น แผลเปบติค
  • ผิวหนังบวม
  • หอบหืด
  • ปวดหัว
  • ง่วงนอน
  • หงุดหงิด
  • ภาวะหัวใจล้มเหลว (ซึ่งอันตรายมาก)
  • ความดันโลหิตสูง
  • ใจสั่น
  • ลมพิษ
  • เกิดภาวะตับและไตทำงานผิดปกติ

*หมายเหตุ: เห็นอาการข้างเคียงมากมายอย่างนี้ การใช้ยานี้จึงต้องระวัง ปรึกษาเภสัชกร หรือแพทย์ก่อนใช้ยานี้ จะปลอดภัยมากขึ้น

ยาเมเฟนามิคมีปฏิกิริยากับยาตัวอื่นไหม?

ปฏิกิริยาระหว่างยาเมื่อกินยาเมเฟนามิคร่วมกับยาอื่นๆ เช่น

  • การกินยาเมเฟนามิคร่วมกับเครื่องดื่มที่ผสมแอลกอฮอล์ จะเพิ่มความเสี่ยงมีเลือดออกในกระเพาะอาหารและลำไส้ (เลือดออกในทางเดินอาหาร)
  • การกินยาเมเฟนามิคร่วมกับยาลดความดันยาลดความดันเลือดสูง จะทำให้ประสิทธิภาพในการลดความดันโลหิตน้อยลง และอาจก่อให้เกิดภาวะไตล้มเหลว ซึ่งยาลดความดันฯ เช่นยา อะลาซีพริล (Alacepril) และ อัลพรีโนลอล (Alprenolol)
  • การกินยาเมเฟนามิคร่วมกับยาต้านการแข็งตัวของเลือดจะเสริมฤทธิ์กัน และก่อให้เกิดภาวะเลือดออกในกระเพาะอาหารได้ง่าย ซึ่งยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่นยา อะซีโนคูมารอล (Acenocoumarol) และ วอร์ฟาริน (Warfarin)
  • การกินยาเมเฟนามิคร่วมกับยาจิตเวช อาจเพิ่มผลข้างเคียงจากยานั้นๆให้มากขึ้น เช่น ยา กลุ่มลิเธียม (Lithium) เป็นต้น

มีข้อควรระวังหรือข้อห้ามในการใช้ยาเมเฟนามิคไหม?

มีข้อควรระวังหรือข้อห้ามในการใช้ยาเมเฟนามิค เช่น

ก. ข้อควรระวังในการใช้ยาเมเฟนามิค: นอกจากกล่าวแล้วใน’หัวข้อ ผลไม่พึงประสงค์จากยา’ พึงระวังเป็นอย่างยิ่ง เพราะยาก่อให้เกิดการบาดเจ็บเสียหายทั้งกับตับและไต ดังนั้นผู้ที่เป็นโรคตับและ/หรือโรคไตต้องหลีกเลี่ยงยานี้ เมื่อจะใช้ยานี้ต้องเป็นคำแนะนำจากแพทย์เท่านั้น

ข. ข้อห้ามใช้ยาเมเฟนามิค: ในกรณี เช่น

  • ห้ามใช้ในผู้แพ้ยานี้
  • ในผู้ป่วยที่เป็นโรคเลือดชนิดต่างๆ (เช่น โรคเกล็ดเลือดต่ำ)
  • ผู้ที่ตั้งครรภ์ (ยาอาจก่อความพิการต่อทารกในครรภ์ได้)
  • หญิงที่อยู่ในช่วงให้นมบุตร (ยาอาจปน ออกมากับน้ำนมและก่อผลอันไม่พึงประสงค์ต่อเด็กได้)
  • ผู้ที่ผ่าตัดเส้นเลือดที่หัวใจ
  • ผู้ป่วยโรคหัวใจ

ค. อื่นๆ:

  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวม ถึงยาเมเฟนามิคด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกชนิดควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด เสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ควรเก็บรักษายาเมเฟนามิคอย่างไร?

ควรเก็บรักษายาเมเฟนามิค เช่น

  • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด
  • เก็บยาในที่แห้ง ไม่เปียกชื้น
  • ห้ามเก็บยาในตู้แช่แข็งของตู้เย็น
  • ไม่ควรเก็บยาในที่ที่มีอุณหภูมิสูง หรือโดนแสง/ แสงแดด
  • ควรต้องเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ยาเมเฟนามิคมีชื่ออื่นๆไหม? ผลิตโดยบริษัทอะไรบ้าง?

ชื่ออื่นๆทางการค้าของยาเมเฟนามิค และผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้า บริษัทผู้ผลิต
Ponstan (พอนสแตน)Pfizer
Mefa (เมฟา)Macropha
Fenamic (เฟนามิค)Siam Bheasoch
Prostan (โปรสแตน)Medicine Product