เพรดนิคาร์เบท (Prednicarbate)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 28 มกราคม 2566
  • Tweet

สารบัญ

บทความที่เกี่ยวข้อง

 

บทนำ: คือยาอะไร?

เพรดนิคาร์เบท (Prednicarbate) คือ ยาต้านการอักเสบ/ยาแก้อักเสบชนิดสเตียรอยด์รุ่นใหม่ที่อยู่ในกลุ่มยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroid) โดยความแรงของยาเพรดนิคาร์เบทนี้ใกล้เคียงกับยา Hydrocortisone  และใช้เป็นยาทาเฉพาะที่ภายนอกร่างกายเหมือนกับยา Betamethasone,  แต่ยาเพรดนิคาร์เบทจะก่อให้เกิดอาการผิวบางที่เป็นผลข้างเคียงจากยากลุ่มสเตียรอยด์ได้’ช้า’กว่ายา Betamethasone

ทางคลินิก นำยาเพรดนิคาร์เบทมาใช้รักษาอาการผื่นผิวหนังอักเสบ, ผื่นคันที่เกิดจากการแพ้, รวมถึงโรคสะเก็ดเงิน  

การใช้ยาเพรดนิคาร์เบทกับบริเวณที่เกิดการอักเสบของผิวหนัง ไม่ควรใช้ครั้งละมากๆหรือใช้มากกว่าคำแนะนำของแพทย์, และห้ามใช้ผ้าพันแผล หรือ พลาสเตอร์ยาใดๆปิดทับในบริเวณผิวหนังที่มีการทายานี้ ด้วยอาจทำให้การดูดซึมของยาเพรดนิคาร์เบทซึมผ่านผิวหนังได้มากขึ้นจนทำให้ร่างกายได้รับอาการข้างเคียง (ผลข้างเคียง) ต่างๆมากมายขึ้น

ยาเพรดนิคาร์เบทไม่เหมาะที่จะใช้กับเด็ก (นิยามคำว่าเด็ก) นอกจากจะมีคำสั่งจากแพทย์โดยพิจารณาเป็นกรณีบุคคลไป ด้วยฤทธิ์ของยากลุ่มสเตียรอยด์ คือ กดการเจริญเติบโตของเด็กโดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้ามีการใช้ยาเป็นเวลานานๆ, นอกจากนี้การใช้ยาสเตียรอยด์เป็นเวลานานๆจะกดภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของร่างกาย จึงเป็นเหตุผลให้ผู้ป่วยมีโอกาสเกิดการติดเชื้อ แบคทีเรีย เชื้อรา และเชื้อไวรัส ในบริเวณผิวหนังที่ใช้ยาได้ง่าย

ซึ่งเมื่อมีการใช้ยาสเตียรอยด์ทุกชนิดรวมถึงยาเพรดนิคาร์เบทไปแล้วประมาณ 2 สัปดาห์ แต่อาการอักเสบทางผิวหนังกลับไม่ดีขึ้น ผู้ป่วยควรต้องกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลเพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา

มีเหตุผลอยู่หลายประการที่ทำให้ผู้ป่วยต้องใช้ยาเพรดนิคาร์เบทตามคำสั่งแพทย์เท่านั้นจึงจะก่อประโยชน์ในการรักษา และปลอดภัยกับตัวผู้ป่วยเอง เช่น

  • หากผู้ป่วยเป็นโรคเบาหวาน การใช้เพรดนิคาร์เบทชนิดทาผิวหนังอย่างผิดขนาดสามารถทำให้น้ำตาลในเลือดเพิ่มสูงขึ้นได้
  • หากเป็นสตรีและอยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรืออยู่ในภาวะให้นมบุตรก็ตาม การใช้ยากลุ่ม สเตียรอยด์ก็สามารถถูกส่งผ่านจากมารดาเข้าสู่ทารกได้ และก่อให้เกิดผลกระทบ (ผลข้างเคียง) ต่อการเจริญเติบโต รวมถึงมีอาการข้างเคียงอื่นๆจากยาสเตียรอยด์เกิดขึ้นกับทารกได้
  • ผู้ป่วยบางรายเคยแพ้ยาเพรดนิคาร์เบท หากเกิดการหลงลืมมิได้แจ้งให้แพทย์ทราบและได้ รับยานี้มาใช้ ก็สามารถก่อให้เกิดผลกระทบ/การแพ้ยาที่รุนแรงติดตามมา
  • การใช้ยานี้ในบริเวณผิวหนังที่มีการติดเชื้อโรคอยู่ก่อนแล้ว ไม่ว่าจะเป็น เชื้แบคทีเรีย เชื้อรา เชื้อไวรัส จะทำให้อาการโรคลุกลามและขยายผลจนเกิดผลเสียต่อร่างกายผู้ป่วยได้มากมาย นอกจากอาการป่วยไม่ทุเลาลงแล้ว ยังอาจจะก่อให้เกิดความรุนแรงของโรคติดตามมาได้มากขึ้น

ทั้งนี้ เราสามารถพบเห็นการใช้ยาเพรดนิคาร์เบทตามสถานพยาบาล และมีขายตามร้านขายยาทั่วไป เช่น ในรูปแบบของยาครีมในขนาดความเข้มข้น 0.25% ภายใต้ยาชื่อการค้าว่า ‘Dermatop’

เพรดนิคาร์เบทมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?

ยาเพรดนิคาร์เบทมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้: เช่น

  • รักษาอาการอักเสบของผิวหนัง (ผื่นผิวหนังอักเสบ)
  • บำบัดอาการผื่นคันของผิวหนังเนื่องจากการแพ้
  • บำบัดรักษาอาการโรคสะเก็ดเงิน

เพรดนิคาร์เบทมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของยาเพรดนิคาร์เบท คือ ตัวยาจะออกฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดหดตัวยับยั้งการรวมตัวของเม็ดเลือดขาวในบริเวณที่มีการอักเสบของเนื้อเยื่อ จึงป้องกันการทำลายเนื้อเยื่อในบริเวณที่อักเสบดังกล่าว

เพรดนิคาร์เบทมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาเพรดนิคาร์เบทมีรูปแบบการจัดจำหน่าย:

  • ยาครีม ขนาดความแรง 1 และ 0.25%
  • ยาขี้ผึ้ง ขนาดความแรง 0.1%

เพรดนิคาร์เบทมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?

ยาเพรดนิคาร์เบทมีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา เช่น

ก. ผู้ใหญ่: เช่น ทายาในบริเวณที่มีการอักเสบเพียงบางๆวันละ 1 - 2 ครั้ง โดยการทายาให้ปฏิบัติตามขั้นตอน เช่น

  • ล้างมือให้สะอาดก่อนและหลังใช้ยาเสมอ
  • ห้ามทายาในบริเวณกว้างและรุกล้ำเข้าไปในบริเวณผิวหนังที่ไม่เกิดอาการอักเสบ
  • ห้ามใช้ผ้าพันแผล หรือ พลาสเตอร์ยาปิดทับในบริเวณที่มีการทายา
  • หลังใช้ยาฯเสร็จแล้วต้องปิดปากภาชนะบรรจุ แล้วเก็บภาชนะบรรจุให้เรียบร้อย (อ่านเพิ่มเติมใน ‘หัวข้อ ควรเก็บยาอย่างไร’)

ข. เด็ก(นิยามคำว่าเด็ก): เนื่องจากยานี้อาจส่งผลกดการเจริญเติบโตของเด็กได้ การใช้ยานี้ในเด็กจึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษาเป็นกรณีๆไป

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมถึงยาเพรดนิคาร์เบท ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น       

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก/หอบเหนื่อย
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาเพรดนิคาร์เบทอาจส่ง ผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมทายาควรทำอย่างไร?

หากลืมทายาเพรดนิคาร์เบท สามารถทายาเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการทายาในครั้งถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

เพรดนิคาร์เบทมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาเพรดนิคาร์เบท สามารถก่อให้เกิดผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)  เช่น

  • แสบคันผิวหนังที่สัมผัสยา
  • ทำให้ผิวแห้งในบริเวณที่มีการใช้ยานี้
  • รู้สึกปวด/เจ็บผิวหนัง หรือมีจุดจ้ำแดงขึ้นกับผิวหนังส่วนที่ทายานี้
  • ทำให้ผิวหนังที่สัมผัสกับยานี้บางลงจนเกิดการอักเสบได้ง่าย
  • บางกรณีอาจทำให้เกิดสิว
  • ทำให้เกิดผิวหนังส่วนที่ทายานี้มีสีซีดจางลง

มีข้อควรระวังการใช้เพรดนิคาร์เบทอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาเพรดนิคาร์เบท เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามทายานี้ในบริเวณตา และห้ามรับประทาน
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยที่มี การติดเชื้อวัณโรค  โรคเอดส์  โรคซิฟิลิส หรือมีการติดเชื้อทางผิวหนังอย่างรุนแรง
  • ห้ามใช้ยาที่มีสภาพเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม
  • ห้ามใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร และเด็ก โดยไม่มีคำสั่งจากแพทย์
  • การใช้ยานี้เป็นเวลานานๆอาจทำให้น้ำตาลในเลือดสูง
  • หากใช้ยานี้ไปแล้วประมาณ 2 สัปดาห์แล้วอาการป่วยไม่ดีขึ้น ต้องรีบกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลเพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา
  • กรณีที่ต้องการใช้ยานี้ในบริเวณผิวหนังที่มีการติดเชื้อแบคทีเรียหรือโรคเชื้อราต้องให้แพทย์เป็นผู้พิจารณา โดยแพทย์อาจสั่งจ่ายยาปฏิชีวนะในการกำจัดเชื้อแบคทีเรียหรือยาต้านเชื้อรากรณีติดเชื้อราร่วมด้วย
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ "ยา" ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาเพรดนิคาร์เบทด้วย) ยาแผนโบราณ   อาหารเสริม   ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร  ทุกชนิดและสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

เพรดนิคาร์เบทมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

การใช้ยาเพรดนิคาร์เบทอย่างถูกต้องตามคำแนะนำของแพทย์ มักจะไม่ก่อให้เกิดปฏิกิริยาระหว่างยานี้กับยารับประทานชนิดใดๆ

อย่างไรก็ตาม หากผู้ป่วยใช้ยาชนิดอื่นร่วมกับยาเพรดนิคาร์เบท แล้วเกิดอาการผิดปกติ ให้หยุดใช้ยาเพรดนิคาร์เบท แล้วรีบมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลทันที/ฉุกเฉิน

ควรเก็บรักษาเพรดนิคาร์เบทอย่างไร?

ควรเก็บยาเพรดนิคาร์เบท: ทั่วไป เช่น

  • เก็บยาภายใต้อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส (Celsius)
  • ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น
  • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อน และความชื้น
  • เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
  • ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์

เพรดนิคาร์เบทมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาเพรดนิคาร์เบท  มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้า บริษัทผู้ผลิต
Dermatop (เดอร์มาท็อป) sanofi-aventis

 

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Corticosteroid   [2023,Jan28]
  2. https://en.wikipedia.org/wiki/Prednicarbate   [2023,Jan28]
  3. https://www.mims.com/Thailand/drug/info/Dermatop/?type=brief   [2023,Jan28]
  4. https://www.drugs.com/pro/prednicarbate-ointment.html   [2023,Jan28]
  5. https://www.drugs.com/mtm/prednicarbate-topical.html   [2023,Jan28]
  6. https://www.drugs.com/drug-interactions/prednicarbate-topical-index.html?filter=1&generic_only=   [2023,Jan28]
  7. https://www.mims.com/thailand/drug/info/prednicarbate?mtype=generic [2023,Jan28]