เปลี่ยนใจ (ตอนที่ 2)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 30 กรกฎาคม 2560
- Tweet
สำหรับคนที่ยังไม่สามารถทำการผ่าตัดปลูกถ่ายหัวใจได้เลย ก็อาจจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์เครื่องช่วยการไหลเวียนของเลือด (Ventricular assist device = VAD) ที่ช่วยสูบฉีดเลือดจากหัวใจห้องล่าง (Ventricles) ไปเลี้ยงทั่วร่างกายก่อน จนกว่าจะทำการผ่าตัดได้
โดยอาการแทรกซ้อนที่เกิดจากการผ่าตัดปลูกถ่ายหัวใจ เช่น
- เลือดไหลไม่หยุด (Bleeding)
- ติดเชื้อ (Infection)
- เลือดจับตัวเป็นลิ่ม (Blood clots)
- หัวใจวาย (Heart attack)
- หลอดเลือดสมองแตก (Stroke)
- เสียชีวิต (Death)
ส่วนปัจจัยเสี่ยงของการปลูกถ่ายหัวใจ ได้แก่
- การปฏิเสธอวัยวะของผู้บริจาค (Rejection of the donor heart) เพราะระบบภูมิต้านทานในร่างกายจะพยายามทำลายหัวใจที่ปลูกถ่ายใหม่เพราะคิดว่าเป็นสิ่งแปลกปลอมของร่างกาย แม้ว่าผู้ป่วยจะได้รับยากดภูมิ (Immunosuppressants) แล้วก็ตาม ซึ่งกรณีนี้มีอยู่ประมาณร้อยละ 10 ของผู้ปลูกถ่ายหัวใจ
- มีปัญหาเกี่ยวกับหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจ (Coronary arteries) ที่อาจหนาและแข็งตัว ซึ่งเป็นสาเหตุให้เกิดภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (Atherosclerosis) โดยทำให้การไหลเวียนของเลือดไปยังหัวใจลำบาก อาจทำให้เกิดภาวะหัวใจวาย หัวใจล้มเหลว หัวใจเต้นผิดจังหวะ (Arrhythmias) หรือภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน (Sudden cardiac death) กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด (Angina)
- ผลข้างเคียงจากการใช้ยา โดยเฉพาะยากดภูมิซึ่งจำเป็นต้องกินไปตลอดชีวิตอาจจะเป็นสาเหตุทำลายไตและทำให้เป็นโรคอื่นๆ เช่น ความดันโลหิตสูง คลอเรสเตอรอลสูง โรคเบาหวาน โรคกระดูกพรุน (Osteoporosis)
- โรคมะเร็งที่เกิดจากการใช้ยากดภูมิ เช่น โรคมะเร็งผิวหนัง โรคมะะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดนอน-ฮอดจ์กิน (Non-Hodgkin's lymphoma) และเนื้องอกอื่นๆ
- การติดเชื้อ เพราะยากดภูมิจึงทำให้ความสามารถในการต่อสู้กับเชื้อโรคลดน้อยลง
- เสียชีวิต
โดยทั่วไป การปฏิเสธอวัยวะจะไม่ปรากฏอาการและสามารถปรับได้ด้วยยา อย่างไรก็ดี กรณีที่ขาดยา อาการอาจรุนแรงถึงรุนแรงมาก ดังนั้นหลังการผ่าตัดจึงควรปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด
และเพื่อหลีกเลี่ยงกรณีปฏิเสธอวัยวะใหม่ หลังการปลูกถ่ายหัวใจจะต้องทำการตัดชิ้นเนื้อหัวใจไปทดสอบในช่วงปีแรกและค่อยๆ ลดลงตามลำดับ
หากแพทย์แนะนำให้ทำการปลูกถ่ายหัวใจแล้ว จะต้องรอคิวเพื่อขอรับการบริจาคหัวใจ (Waiting list) โดยระหว่างการรอ แพทย์อาจให้เข้าร่วมโปรแกรมการฟื้นฟูหัวใจ (Cardiac rehabilitation program) ที่ให้ความรู้เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพก่อนและหลังการปลูกถ่ายหัวใจ หรืออาจให้ใช้เครื่องช่วยการไหลเวียนของเลือด (Ventricular assist device = VAD) ไปก่อน
แหล่งข้อมูล:
- Heart transplant. http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/heart-transplant/home/ovc-20206230 [2017, July 27].
- Heart Transplant. http://www.webmd.com/heart-disease/heart-transplant-15646 [2017, July 27].
- Heart Disease and Heart Transplant. http://www.webmd.com/heart-disease/guide/transplantation-treatment#2 [2017, July 28].
