เด็กซ์ออฟ (Dex-oph)
- โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
- 2 พฤษภาคม 2564
- Tweet
- บทนำ : คือยาอะไร?
- เด็กซ์ออฟมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?
- เด็กซ์ออฟมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
- เด็กซ์ออฟมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
- เด็กซ์ออฟมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
- เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
- หากลืมหยอดตาควรทำอย่างไร?
- เด็กซ์ออฟมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
- มีข้อควรระวังการใช้เด็กซ์ออฟอย่างไร?
- เด็กซ์ออฟมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
- ควรเก็บรักษาเด็กซ์ออฟอย่างไร?
- เด็กซ์ออฟมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
- บรรณานุกรม
- ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
- ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
- โรคตา โรคทางตา (Eye disease)
- โรคหูคอจมูก โรคทางหูคอจมูก โรคระบบหูคอจมูก (ENT disease)
- ยาหยอดตา (Eye drops)
- ยาหยอดหู (Ear drops)
- ยาฆ่าเชื้อ (Antimicrobial drug) ยาแก้อักเสบ (Anti inflammatory drug)
- หูติดเชื้อ (Ear infection)
- เยื่อตาอักเสบ (Conjunctivitis)
- กระจกตาอักเสบ (Keratitis) กระจกตาเป็นแผล (Corneal ulcer)
บทนำ : คือยาอะไร?
ยาเด็กซ์ออฟ (Dex oph) คือ ชื่อการค้าของยาหยอดตาและยาหยอดหู (หยอดได้ทั้งตาและหู) มีองค์ประกอบหรือสารออกฤทธิ์คือยา Dexamethasone 0.1% ที่เป็นยาสเตียรอยด์ที่ออกฤทธิ์ลดอาการอักเสบ, การระคายเคืองของเนื้อเยื่อในตาและในหู, นอกจากนี้ยังมีส่วนประกอบของยาต้านการเจริญเติบโตของแบคทีเรีย/ ยาปฏิชีวนะมีชื่อว่า ‘Neomycin’ ขนาด 0.5%
ทั้งเด็กซ์ออฟชนิดหยอดตาและชนิดหยอดหู ควรใช้เพียงเพื่อให้อาการอักเสบของตาหรือของหูดีขึ้น ไม่สมควรใช้ยาเป็นเวลานานๆ และควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น
เราสามารถพบเห็นยาเด็กซ์ออฟมีวางจำหน่ายตามร้านขายยาและใช้ในสถานพยาบาลทั่วไป
เด็กซ์ออฟมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?
ยาเด็กซ์ออฟมีสรรพคุณรักษาโรค/ข้อบ่งใช้:
ก. ชนิดยาหยอดตา:
- รักษาอาการติดเชื้อที่มีการระคายเคืองต่อตา, ตาอักเสบ, มีอาการบวม แดง, อาการคันของ ตา
- รักษาอาการเยื่อตาอักเสบ, และ/หรือ กระจกตาอักเสบ
ข. ชนิดยาหยอดหู:
- รักษาอาการติดเชื้อและอาการอักเสบของหูชั้นนอก/หูติดเชื้อ
- รักษาอาการฝีในช่องหู
เด็กซ์ออฟมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
ยาเด็กซ์ออฟมีกลไกการออกฤทธิ์: เช่น
ก. ตัวยา Dexamethasone: จะยับยั้งการชุมนุมและการหลั่งสารที่กระตุ้นให้เกิดอาการแพ้, ระคายเคือง, และอาการอักเสบชนิดไม่ติดเชื้อ
ข. ส่วนตัวยา Neomycin: จะคอยยับยั้งการแพร่กระจาย หรือ การติดเชื้อแบคทีเรียในบริเวณที่มี การอักเสบของตาหรือของหู
ดังนั้น ด้วยกลไกดังกล่าวจึงทำให้ ยาเด็กซ์ออฟ มีฤทธิ์รักษาตามสรรพคุณ
เด็กซ์ออฟมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
ยาเด็กซ์ออฟมีรูปแบบการจัดจำหน่าย:
- เป็นได้ทั้งยาหยอดตา/ยาหยอดหู ขนาดบรรจุ 4 มิลลิลิตร/ขวด
เด็กซ์ออฟมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
ยาเด็กซ์ออฟมีขนาดการบริหารยา/การใช้ยา: เช่น
- ยาหยอดตา ผู้ใหญ่: หยอดตาข้างที่มีอาการครั้งละ 1 - 2 หยดวันละ 4 - 6 ครั้ง
- ยาหยอดหูผู้ใหญ่: หยอดหูข้างที่มีอาการครั้งละ 3 - 4 หยดวันละ 2 - 3 ครั้ง
- เด็ก (นิยามคำว่าเด็ก): ยังไม่มีข้อมูลถึงผลข้างเคียงจากการใช้ยานี้ในเด็กที่แน่ชัด ดังนั้นการใช้ยานี้ในเด็กจึงต้องเป็นคำสั่งจากแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น
*****หมายเหตุ:
- โดยทั่วไป ยาหยอดตา , ยาหยอดหู ที่มีส่วนประกอบของยา Dexamethasone ไม่ควรใช้นานต่อ เนื่องเกิน 7 วัน และหลังเปิดใช้ยาแล้วควรเก็บยาภายในตู้เย็นที่ไม่ใช่ช่องแช่แข็ง และเก็บยา ได้ไม่เกิน 1 เดือน
- ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ
เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาเด็กซ์ออฟ ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร: เช่น
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก / หอบเหนื่อย
- มีโรคประจำตัวต่างๆรวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาเด็กซ์ออฟอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
- หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้
หากลืมหยอดตาควรทำอย่างไร?
หากลืม หยอดตา หรือ หยอดหู ด้วยยาเด็กออฟ สามารถหยอดตา หรือ หยอดหูเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการ หยอดตา หรือ หยอดหู ในครั้งถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า
เด็กซ์ออฟมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
ยาเด็กซ์ออฟอาจก่อให้เกิดผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง): เช่น
ก. ยาหยอดตา: เช่น
- สามารถเพิ่มความดันลูกตาให้สูงขึ้นจนอาจเกิดภาวะต้อหินชนิด Open angle-glaucoma
- เซลล์ประสาทตาอาจเสื่อมหรือถูกทำลายได้ ส่งผลถึงการมองเห็นภาพไม่ชัดเจน
- การใช้ยานี้เป็นเวลานานเกินไป อาจทำให้เกิด
- ภาวะติดเชื้อ และ
- มีต้อกระจกติดตามมา
ข. ยาหยอดหู: อาจส่งผลให้เกิด
- รู้สึกระคายเคืองภายในหูได้บ้าง หรือ
- ไม่พบอาการข้างเคียงใดๆเลยก็ได้
มีข้อควรระวังการใช้เด็กซ์ออฟอย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้เด็กซ์ออฟ: เช่น
- ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้ ,แพ้ยา Dexamethasone, หรือแพ้ ยา Neomycin
- ห้ามใช้กับผู้ที่มีการติดเชื้อ วัณโรค, โรคเชื้อรา, หรือโรคติดเเชื้อไวรัส ของลูกตา
- ห้ามหยอดตาในผู้ที่มีบาดแผลเกิดที่กระจกตา
- ห้ามหยอดหูในผู้ที่มีภาวะแก้วหูทะลุ/ฉีกขาด
- ห้ามใช้ยานี้กับ เด็กทารก เด็ก สตรีตั้งครรภ์ และ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร
- ขณะหยอดตา ห้ามมิให้ปลายหลอดหยอดตาสัมผัสกับตา นิ้วมือ เปลือกตา/หนังตา เพื่อหลีกเลี่ยงการปนเปื้อนของเชื้อโรคต่างๆต่อหลอดยา
- หยุดใช้ยานี้เมื่ออาการดีขึ้น หรือตามแพทย์สั่ง และไม่ควรใช้ยานี้เกิน 7 วัน
- ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
- ห้ามเก็บยาหมดอายุ
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาเด็กซ์ออฟด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิดและสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน
เด็กซ์ออฟมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
เนื่องจาก ยาเด็กออฟ เป็นผลิตภัณฑ์ใช้เป็น ยาหยอดตาหรือยาหยอดหู ซึ่งเป็นยาใช้ภายนอก จึงยังไม่พบปฏิกิริยาระหว่างยากับยารับประทานใดๆ
ควรเก็บรักษาเด็กซ์ออฟอย่างไร?
สามารถเก็บยาเด็กซ์ออฟ:
- เก็บยาในอุณหภูมิห้องที่เย็น
- ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น
- เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/ แสงแดด ความร้อน และ ความชื้น
- เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
- ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์
เด็กซ์ออฟมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ยาเด็กซ์ออฟ มียาชื่อการค้าอื่น และบริษัทผู้ผลิต เช่น
ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
---|---|
Archidex Eye/Ear (อาร์ชีเด็กซ์ อาย/เอีย) | TP Drug |
Cadexcin-N (คาเด็กซ์ซิน-เอ็น) | Thai Nakorn Patana |
Decadron With Neomycin (เดคาดรอน วิท นีโอมายซิน) | MSD |
Dexacin (เด็กซาซิน) | ANB |
Dexoph Eye Drops (เด็กซ์ออฟ อาย ดร็อพส์) | Seng Thai |
Dexylin Eye Drops (เด็กซายลิน อายดร็อพส์) | General Drugs House |
Eyedex (อายเด็กซ์) | Siam Bheasach |
Neo-Optal Eye Drops (นีโอ-ออพตัล อาย ดรอพส์) | Olan-Kemed |
บรรณานุกรม
- https://www.mims.com/thailand/drug/info/Dexoph%20Ear%20Drops/ [2021,May1]
- https://www.mims.com/Thailand/drug/info/Dexoph%20Eye%20Drops/ [2021,May1]
- https://patient.info/medicine/dexamethasone-eye-drops-for-inflammation-maxidex-minims-dexamethasone-dexafree-dropodex [2021,May1]
- https://www.webmd.com/drugs/2/drug-14070-833/dexamethasone-sodium-phosphate-ophthalmic/dexamethasone-solution-suspension-ophthalmic-otic/details [2021,May1]
- https://patient.info/medicine/dexamethasone-with-antibacterial-ear-spray-otomize [2021,May1]