เกล็ดเลือดต่ำ (ตอนที่ 1)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 16 มกราคม 2564
  • Tweet
เกล็ดเลือดต่ำ-1

      

นายแพทย์สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ เปิดเผยว่า โรคเกล็ดเลือดต่ำที่พบบ่อยในเด็ก หรือ โรค ITP : (Idiopathic thrombocytopenic purpura) เป็นภาวะเลือดออกง่ายโดยที่ไม่สามารถจับตัวเป็นลิ่มเลือดได้ ตรวจพบปริมาณเกล็ดเลือดน้อยกว่า 100,000 เซลล์/ลูกบาศก์มิลลิเมตร (ลบ.มม.) เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายทำลายเกล็ดเลือด ส่วนใหญ่จะพบบ่อยในช่วงอายุ 2-6 ปี และมักจะหายเป็นปกติภายในเวลา 6 เดือน แต่สำหรับเด็กที่อายุมากกว่า 10 ปีขึ้นไปจนถึงวัยทำงาน อาจมีโอกาสเป็นโรคเกล็ดเลือดต่ำ ITP ชนิดเรื้อรังได้

แนะนำให้ผู้ปกครองสังเกตอาการของบุตรหลาน อาทิ ภาวะฟกช้ำ มีจุดแดงขึ้น ภาวะเลือดกำเดาออก ภาวะเลือดไหลหยุดยาก เช่น หกล้มมีแผลแล้วเลือดไหลไม่หยุด หรือมีเลือดกำเดาไหลแล้วหยุดยาก ใช้เวลานานกว่าสิบห้านาที ทั้งที่พยายามกดให้เลือดหยุดไหลแล้ว ควรรีบพามาพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัย

นายแพทย์อดิศัย ภัตตาตั้ง ผู้อำนวยการสถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี กล่าวเพิ่มเติมว่า การรักษาโรคเกล็ดเลือดต่ำ แพทย์จะรักษาตามความรีบด่วนของอาการและสาเหตุ หากมีเลือดออกมากต้องห้ามเลือด และให้รับประทานยาเพรดนิโซโลน ในกรณีเด็กเกล็ดเลือดไม่ต่ำมาก ไม่มีเลือดออก อาจจะหายได้เอง สำหรับในกรณีที่พบอาการรุนแรงส่วนใหญ่ให้ยาเมทิลเพรดนิโซโลนทางเส้นเลือด ส่วนการรักษาด้วยวิธีการตัดม้าม จะพิจารณาเมื่อจำเป็น เพราะม้ามเป็นตัวทำลายเกล็ดเลือด เมื่อตัดม้ามออก ปริมาณเกล็ดเลือดจะสูงขึ้นแต่ต้องระวัง เพราะโดยปกติม้ามมีหน้าที่กำจัดเม็ดเลือดที่ไม่สมบูรณ์ และช่วยป้องกันเชื้อโรคบางอย่าง ผู้ป่วยที่ตัดม้ามออกเสี่ยงติดเชื้อโรคที่ทำให้เกิดโรคปอดบวมได้ง่าย จึงต้องดูแลสุขภาพและลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ

ปัจจุบันมีการคิดค้นและพัฒนาการรักษามากขึ้น พบว่ามีการรักษาด้วย ยาริทูซิแมบ ยาเอลทรอมโบแพคในเด็ก ซึ่งข้อมูลการใช้ยาอยู่ในระหว่างการศึกษา มีการรักษาแบบให้ยาอิมมิวโนโกลบู-ลินให้ทางเส้นเลือด (Intravenous Immunoglobulin: IVIG) เพื่อเพิ่มเกล็ดเลือด ซึ่งมีข้อบ่งชี้ตามหลักเกณฑ์การใช้ยาของสิทธิบัตรประกันสุขภาพ

นอกจากนี้ แพทย์แนะนำวิธีการดูแลและการปฏิบัติเมื่อลูกน้อยเป็นโรคเกล็ดเลือดต่ำ โดยให้หลีกเลี่ยงกิจกรรม หรือ กีฬาที่เสี่ยงต่อการหกล้ม การกระทบกระแทก หรือมีเลือดออกได้ง่าย และเมื่อมีการทำฟัน ที่ต้องมีการถอนฟัน อุดฟัน และผ่าตัด ควรแจ้งทันตแพทย์ก่อนเพื่อทำการรักษาให้เด็กปลอดภัยที่สุด

โรคเกล็ดเลือดต่ำ หรือ โรค ITP : (Idiopathic thrombocytopenic purpura / Immune thrombocytopenic purpura / Autoimmune thrombocytopenic purpura) เป็นภาวะผิดปกติที่ทำให้เกิดการฟกช้ำและเลือดออกได้ง่าย สาเหตุที่สำคัญของโรคนี้ คือ เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายผิดปกติทำลายเกล็ดเลือดที่ช่วยให้เลือดแข็งตัว (Blood clot)

โรค ITP สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ชนิด คือ

  • แบบเฉียบพลัน (Acute ITP) ซึ่งมักเกิดไม่เกิน 6 เดือน ส่วนใหญ่เกิดในเด็กทั้งชายและหญิงภายหลังหารติดเชื้อไวรัส เช่น หวัด คางทูม และหายเองโดยไม่ได้รับการรักษา
  • แบบเรื้อรัง (Chronic ITP) ซึ่งเกิดนานเกินกว่า 6 เดือน ส่วนใหญ่เกิดในผู้ใหญ่ (แต่ก็มีวัยรุ่นและเด็กที่เป็นแบบเรื้อรัง) มักเกิดในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย 2-3 เท่า ซึ่งอาจถูกกระตุ้นให้เกิดด้วยการติดเชื้อเฮชไอวี ไวรัสตับอักเสบ (Hepatitis) หรือ เชื้อแบคทีเรีย H. pylori ที่ทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร

แหล่งข้อมูล:

  1. แพทย์ชี้โรค ITP เกล็ดเลือดต่ำในเด็ก รู้ก่อน รีบรักษา. https://www.thaihealth.or.th/Content/53615-แพทย์ชี้โรค%20ITP%20เกล็ดเลือดต่ำในเด็ก%20รู้ก่อน%20รีบรักษา.html [2020, January 15].
  2. Immune thrombocytopenia (ITP). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/idiopathic-thrombocytopenic-purpura/symptoms-causes/syc-20352325 [2020, January 15].
  3. Immune Thrombocytopenia. https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/immune-thrombocytopenia [2020, January 15].
  4. Immune thrombocytopenic purpura (ITP). https://medlineplus.gov/ency/article/000535.htm [2020, January 15].