article detail

อะซิโธรมัยซิน (Azithromycin)

• โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
• 20 กันยายน 2563
• Tweet

• บทนำ
• ยาอะซิโธรมัยซินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?
• ยาอะซิโธรมัยซินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
• ยาอะซิโธรมัยซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
• ยาอะซิโธรมัยซินมีขนาดรับประทานอย่างไร?
• เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?
• หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
• ยาอะซิโธรมัยซินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
• มีข้อควรระวังการใช้ยาอะซิโธรมัยซินอย่างไร?
• ยาอะซิโธรมัยซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
• ควรเก็บรักษายาอะซิโธรมัยซินอย่างไร?
• ยาอะซิโธรมัยซินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
• บรรณานุกรม

• ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
• ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
• ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics)
• โรคติดเชื้อ ภาวะติดเชื้อ (Infectious disease)
• แบคทีเรีย: โรคจากแบคทีเรีย (Bacterial infection)
• เชื้อไวรัส โรคติดเชื้อไวรัส (Viral infection)
• แมคโครไลด์ (Macrolide)

บทนำ

ยาอะซิโธรมัยซิน (Azithromycin) จัดเป็นยาปฏิชีวนะในกลุ่มแมคโครไลด์ (Macrolide) มีใช้ค่อนข้างแพร่หลายทั้งในโรงพยาบาลรัฐและเอกชน ด้วยประสิทธิภาพในการรักษาและครอบ คลุมโรคติดเชื้อที่เป็นกันส่วนมากในประเทศเขตร้อนอย่างไทยเรา

ยาอะซิโธรมัยซินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) อย่างไร?

ยาอะซิโธรมัยซิน มีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ ใช้รักษาการติดเชื้อแบคทีเรีย เช่น

• การติดเชื้อแบคทีเรียของหูชั้นกลาง (หูชั้นกลางอักเสบ)
• ทอลซิลอักเสบ
• เจ็บคอ-คออักเสบ
• กล่องเสียงอักเสบ
• หลอดลมอักเสบ
• ปอดบวม
• ไทฟอยด์
• ไซนัสอักเสบ
• รักษาการติดเชื้อในทารกที่มีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคยังไม่แข็งแรง รัก ษาการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ และในการติดเชื้อโกโนเรีย

ยาอะซิโธรมัยซินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาอะซิโธรมัยซินมีกลไกการออกฤทธิ์โดย ตัวยาจะเข้าไปรบกวนการสังเคราะห์โปรตีนของแบคทีเรีย ทำให้แบคทีเรียไม่สามารถขยายและแพร่พันธุ์ได้

ยาอะซิโธรมัยซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาอะซิโธรมัยซินมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

• แคปซูล ขนาด 250 มิลลิกรัม
• ยาผงละลายน้ำ ขนาด 200 มิลลิกรัม ใน 1 ช้อนชา
• ยาฉีดเข้าหลอดเลือด ขนาด 500 กรัม

ยาอะซิโธรมัยซินมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ด้วยยาอะซิโธรมัยซินนี้ ใช้รักษาโรคติดเชื้อต่างๆได้อย่างมีประสิทธิผล วิธีกินยาและขนาด ยาที่ใช้ย่อมมีความแตกต่างกันออกไป ทั้งนี้ขึ้นกับ ชนิดของเชื้อที่ก่อโรค ดังนั้นควรให้แพทย์เป็นผู้วินิจฉัยสั่งจ่ายยาที่เหมาะสม ไม่ควรซื้อรับประทานเอง

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมทั้งยาอะซิโธรมัยซิน ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

• ประวัติแพ้ยาทุกชนิด และอาการจากการแพ้ยา เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก /หอบเหนื่อย
• โรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาอะซิโธรมัยซินอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อนแล้ว
• หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือไม่ หรือกำลังให้นมบุตรหรือไม่ เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านรก หรือผ่านเข้าสู่น้ำนม และเข้าสู่ทารก ก่อผลข้างเคียงต่อทารกได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาอะซิโธรมัยซิน สามารถรับประทานยาเมื่อนึกขึ้นได้ หากการลืมทานยาใกล้กับมื้อถัดไป ให้รับประทานขนาดปกติโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า

ยาอะซิโธรมัยซินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาอะซิโธรมัยซินมีผล/อาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/ อาการข้างเคียง) เช่น

• คลื่นไส้-อาเจียน
• ท้องอืด
• ท้องเสีย
• ง่วงนอน
• ปวดหัว
• เวียนศีรษะ และ
• อาจมีตับอักเสบได้

มีข้อควรระวังการใช้ยาอะซิโธรมัยซินอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาอะซิโธรมัยซิน เช่น

• ระวังการใช้ในผู้ที่แพ้ยานี้
• ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
• ห้ามใช้ยาหมดอายุ
• ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมถึงอะซิโธรมัยซินด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกชนิดควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด เสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ยาอะซิโธรมัยซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ปฏิกิริยาระหว่างยาอะซิโธรมัยซินกับยาตัวอื่นๆ เช่น

• การใช้ยาอะซิโธรมัยซินร่วมกับ ยารักษาโรคหัวใจล้มเหลว จะทำให้ยารักษาโรคหัวใจคงอยู่ในร่างกายได้ยาวนานขึ้น อาจส่งผลให้เกิดอาการใจสั่น หรือหัวใจหยุดเต้นได้ ตัวอย่างยารักษาโรคหัวใจ เช่นยา ไดจ็อกซิน (Digoxin)
• การใช้ยาอะซิโธรมัยซินร่วมกับยาต้านการแข็งตัวของเลือด จะเสริมฤทธิ์กันและก่อให้เกิดภาวะเลือดออกได้ง่าย ตัวอย่างยาต้านการแข็งตัวของเลือด เช่นยา วอร์ฟารีน (Warfarin)

ควรเก็บรักษายาอะซิโธรมัยซินอย่างไร?

การเก็บรักษายาอะซิโธรมัยซิน เช่น

• เก็บยาในที่แห้ง พ้นแสง/ แสงแดด และในอุณหภูมิไม่ควรเกิน 25 องศาเซลเซียส (Celsius) และ
• ต้องเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ยาอะซิโธรมัยซินมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาอะซิโธรมัยซิน มียาชื่อทางการค้า และบริษัทผู้ผลิต เช่น

บรรณานุกรม