หมอสมศักดิ์ชวนคุย ตอน การพัฒนาองค์การ หน่วยงาน
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 29 ตุลาคม 2564
- Tweet
การสัมมนาหน่วยงาน องค์กรนั้น ผมเชื่อว่าผู้อ่านส่วนใหญ่คงคุ้นเคยอย่างดี มีหลายมุมมองเกี่ยวกับการสัมมนาองค์กร หน่วยงาน บ้างก็ว่าไปเที่ยวสนุกสนานโดยการใช้เงินขององค์กร โดยเฉพาะหน่วยงานของรัฐ บ้างก็ว่าเป็นกิจกรรมที่ดี เพราะได้มาวางแผนร่วมกัน ร่วมกันคิดร่วมกันกำหนดแผนการทำงาน ทิศทางการทำงานในแต่ละปี เป็นต้น วันนี้ผมมาชวนคุยเรื่อง การพัฒนาองค์การ (organization development : OD)
การพัฒนาองค์การ คือ กระบวนการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงเชิงระบบในการปรับปรุงประสิทธิภาพขององค์การเพื่อการขับเคลื่อนไปสู่ความสำเร็จในด้านผลกำไร ความพึงพอใจของลูกค้า ตลอดจนบุคลากรในองค์การเกิดความเข้าใจ และต้องการมีส่วนร่วมในการเปลี่ยนแปลง จนทำให้การเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเป็นวัฒนธรรมองค์การในเวลาต่อมา โดยทั่วไปมักจะหมายถึงภาพรวมทั้งองค์การ และมุ่งเน้นให้ความสำคัญในด้าน พฤติกรรมองค์การด้านพฤติกรรมศาสตร์ และกลยุทธิ์ โครงสร้าง กระบวนการ ซึ่งมีขั้นตอน 5 ขั้นตอนหลัก ได้แก่
1. ระบุปัญหาที่พบ และเป็นอุปสรรคต่อการบรรลุเป้าหมาย
2. รวบรวมข้อมูลประเด็นปัญหาจากการสอบถามหรือสังเกต
3. การวิเคราะห์ปัญหา สถานการณ์ปัจจุบันเกี่ยวกับทัศนคติ ทรัพยากรที่มีอยู่ เช่น SWOT analysis
4. การวางแผน กำหนดกิจกรรมต่างๆ และการดำเนินกิจกรรมนำไปสู่ความสำเร็จ
5. การประเมินผลและตรวจสอบว่ากิจกรรมต่างๆ นำไปสู่การปฏิบัติติตามเจตนารมณ์แล้วหรือไม่ และผลลัพธิ์ที่ได้สอดคล้องกับความต้องการขององค์การมากน้อยเพียงใด
ประเด็นที่ผมชวนคุยในวันนี้ คือ ทำอย่างไรให้กิจกรรม OD นั้นก่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด มีประสิทธิภาพ ควรทำอย่างไร
1. กิจกรรม OD นั้นต้องมีการกำหนดวัตถุประสงค์ของการทำนั้นอย่างชัดเจน ไม่มีวัตถุประสงค์อย่างอื่นซ่อนเร้นไว้ เช่น การท่องเที่ยว การพักผ่อน รื่นเริง ถ้าจะมีก็ไม่เสียหาย ถ้าเป็นเพียงผลพลอยได้จากระหว่างการเดินทาง การหยุดพักทำกิจกรรม OD
2. การทำกิจกรรม OD นั้น ต้องทำตามกำหนดการที่ได้ขออนุมัติในหลักการไว้ และพยายามทำให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกๆ คนได้มีส่วนร่วมมากที่สุด โดยการแสดงความคิดเห็น การเสนอแผนงานในอนาคต เป็นต้น
3. การทำกิจกรรม OD นั้นต้องไม่เดินทางไปในสถานที่ที่ไกลมากนักจากหน่วยงาน เพราะจะทำให้เสียเวลา และค่าใช้จ่าย รวมทั้งการเสี่ยงต่อการเกิดอุบัติเหตุจากการเดินทาง
4. การทำกิจกรรม OD นี้ต้องไม่คิดว่า การทำกิจกรรม OD คือ สวัสดิการรูปแบบหนึ่งที่จะไปพักผ่อนนอกสถานที่โดยใช้เงินส่วนกลาง ไม่ว่าจะเป็นหน่วยงานของรัฐหรือเอกชนก็ตาม
5. การทำกิจกรรม OD นั้น ทุกๆ คนต้องมีหน้าที่ บทบาทชัดเจน อย่าเป็นเพียงผู้เข้าร่วมกิจกรรมเท่านั้น เพราะถ้าทุกคนมีหน้าที่ การทำกิจกรรม OD ก็จะมีโอกาสบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้
6. การทำกิจกรรม OD นั้น ไม่ควรให้นำคนในครอบครัวไปร่วมกิจกรรมด้วย เพราะกิจกรรมนี้เป็นการพัฒนาองค์การ การนำคนในครอบครัวไปร่วมด้วย นอกจากไม่ตรงตามวัตถุประสงค์ของกิจกรรมแล้ว ยังทำให้ผู้เข้าร่วมไม่มีสมาธิที่ดีในการทำกิจกรรม OD และมีค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น
7. การทำกิจกรรม OD นั้นต้องใช้งบประมาณตามระเบียบการเงินอย่างเคร่งครัด เพื่อให้เกิดการใช้งบประมาณอย่างมีประสิทธิภาพ และไม่มีการใช้งบประมาณที่ไม่เป็นไปตามระเบียบ
การทำกิจกรรม OD จะได้ประโยชน์ มีประสิทธิภาพตาม และบรรลุเป้าหมายตามที่หน่วยงานต้องการหรือไม่นั้น คงต้องขึ้นกับทุกๆ คนที่เข้าร่วมกิจกรรมต้องมีความเข้าใจที่ตรงกันว่า เพื่อการพัฒนาองค์การ มิใช่สวัสดิการของหน่วยงาน เพื่อการพักผ่อนประจำปี และนโยบายขององค์การนั้นๆ โดยเฉพาะผู้นำ ผู้บริหาร และแนวทางการตรวจสอบที่ต้องมีความชัดเจน
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา