หมอสมศักดิ์ชวนคุย ตอน ผิดนัดประจำ เพราะอะไร
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 13 พฤศจิกายน 2563
- Tweet
การเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันสูง หรือโรคหลอดเลือดสมอง ผู้ป่วยมีความจำเป็นต้องติดตามการรักษาอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน หรืออาจเป็นตลอดชีวิต ผู้ป่วยส่วนหนึ่งก็แข็งแรงพอที่จะเดินทางไปไหนมาไหนด้วยตัวเองได้ แต่ผู้ป่วยส่วนหนึ่งไม่สามารถเดินทางไปด้วยตนเอง คือ ต้องมีผู้ดูแล ไม่ว่าจะเป็นลูกหลาน หรือคู่ชีวิตที่ต้องเป็นเพื่อนกันไปหาหมอ นาน ๆ ครั้งก็ไม่ลำบากมาก แต่ผู้ป่วยบางคนมีหลายโรค รักษากับหลายหมอ ก็ต้องพบแพทย์กันหลายครั้งในรอบเดือน ส่งผลให้เกิดความยากลำบากมากในการติดตามการรักษา เมื่อไปมาลำบากก็ทำให้บางครั้งขาดการติดตามการรักษาอย่างต่อเนื่อง ก็ส่งผลให้การรักษาโรคนั้น ๆ ได้ผลไม่ดี ลองมาดูตัวอย่างที่ผมจะเล่าให้ฟังครับ ย้ำว่าเป็นเรื่องจริง ที่ผมพบมาครับ
เช้าวันหนึ่งผมถูกตามไปที่ห้องฉุกเฉิน เพื่อไปดูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองรายหนึ่ง เป็นผู้ป่วยชายสูงอายุ เคยเป็นโรคหลอดเลือดสมองหรือโรคอัมพาตมาก่อน ร่วมกับมีโรคเบาหวาน ความดันสูงร่วมด้วย แต่ผู้ป่วยขาดการติดตามไปประมาณ 1 ปี และครั้งนี้ผู้ป่วยก็มาไม่ทันในเวลา 270 นาที ทำให้หมดโอกาสได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือด ถ้าผลการตรวจพบว่าเป็นโรคอัมพาตชนิดสมองขาดเลือดเฉียบพลัน ผมได้ทบทวนประวัติเก่าพบว่าเป็นผู้ป่วยที่เคยรักษาประจำกับผมเอง แต่ผมจำผู้ป่วยไม่ได้ กลับเป็นผู้ป่วยที่จำผมได้เป็นอย่างดี ประโยคแรกที่ผู้ป่วยพูดกับผม คือ “หมออย่าว่าผมนะครับ ที่ผมไม่ได้มาหาหมอตามนัด ผมขาดการติดตามกับหมอมาประมาณ 1 ปี ผมกลัวหมอจะว่าผมครับ หมอช่วยรักษาลุงด้วย ถ้าลุงเดินไม่ได้ แย่แน่ ๆ เลย”
ผมได้ประเมินอาการของผู้ป่วย แล้วรีบส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง พบว่าเป็นโรคอัมพาตชนิดสมองขาดเลือด แต่ไม่สามารถให้ยาละลายลิ่มเลือดได้ เนื่องจากผู้ป่วยมาช้ามากกว่า 270 นาที ผมได้คุยกับผู้ป่วยว่า “คุณลุงครับ คุณลุงไม่ต้องกลัวผมจะว่าหรอกครับ ผมยินดีรักษาคุณลุงครับ แต่ว่าผมอยากรู้ว่า ทำไมคุณลุงถึงไม่ได้มาพบผมตามนัด แต่เดิมคุณลุงก็มารักษาตามนัดสม่ำเสมอ ควบคุมอาการความดันสูง เบาหวานเป็นอย่างดี แล้วก็ขยันทำกายภาพบำบัด จนร่างกายฟื้นตัวกลับมาเป็นปกติ คุณลุงลองเล่าให้ผมฟังหน่อยครับ เพื่อที่ผมจะได้หาทางแก้ไขให้ครับ”
คุณลุงน้ำตาไหล แล้วก็เริ่มเล่าถึงเหตุการณ์ในช่วง 1 ปีที่ไม่ได้มาพบผมตามนัดเลย จนกระทั่งเกิดอาการอัมพาตในวันนี้ “คืออย่างนี้ครับหมอ ลูกชายผม คือคนที่พาผมมาหาหมอเป็นประจำนั้น เขาเกิดอุบัติเหตุทางรถยนต์ แล้วเสียชีวิตพร้อมภรรยาเขาด้วย ภรรยาผมเสียใจเป็นอย่างมาก จนเจ็บป่วยเป็นอาการทางจิต ผมต้องดูแลภรรยาผม แล้วก็หลานเล็กอายุ 2 ขวบ พ่อ แม่เขาเสียหมดเลย จากอุบัติเหตุ ด้วยเหตุนี้ทำให้ผมไม่สามารถมาพบหมอตามนัดได้เลยครับ” เมื่อผมได้ยินดังนั้น ผมก็อึ้งไป แล้วก็น้ำตาซึมเลยครับ ทำไมชีวิตคนเรามันถึงแย่แบบนี้ แล้วนี้คุณลุงต้องมาเป็นอัมพาต ใครจะดูแลภรรยาคุณลุง และหลานน้อยด้วย
เห็นไม่ครับว่า ทุกอย่างมันมีเหตุทั้งสิ้น การที่ผู้ป่วยไม่มาพบแพทย์ตามนัด แล้วเราก็ว่าผู้ป่วยบ้าง ดุบ้าง ออกระเบียบต่าง ๆ นานา ว่าผู้ป่วยไม่มาตามนัด จะให้ตรวจคิวหลังสุด หรือขาดนัดนาน ก็เริ่มใหม่ ไม่รับเข้าคลินิกเฉพาะทางบ้าง มีแต่ลงโทษผู้ป่วยที่ผิดนัด ขาดการรักษาต่อเนื่อง เราแทบไม่เคยสอบถามสาเหตุ หรือพยายาที่จะทำความเข้าใจเหตุผลของผู้ป่วยแต่ละราย
ผมเล่าเรื่องนี้ให้ฟังก็เพื่อเป็นอุทาหรณ์ไว้เตือนใจเราเท่านั้นครับ
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา