หมอสมศักดิ์ชวนคุย ตอน ปวดหัว ปวดหัว ปวดหัว
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 10 พฤศจิกายน 2563
- Tweet
อาการปวดหัวเป็นอาการผิดปกติที่พบบ่อยที่สุด หรือพูดได้ว่าไม่มีใครไม่เคยปวดหัว ซึ่งอาการปวดหัวนั้นมีสาเหตุทั้งที่อันตรายต่อชีวิต ถ้าไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม (พบได้น้อย) กับสาเหตุที่ไม่ร้ายแรง ส่วนใหญ่แล้วเป็นกลุ่มที่ไม่ร้ายแรง (พบได้บ่อยกว่ามาก) ผู้ป่วยทุกคนที่ปวดหัวไม่หาย ก็มักจะมีความกังวลใจว่าตนเองเป็นโรคที่ร้ายแรง เช่น เนื้องอกสมอง เลือดคั่งในสมอง หรือกลัวจะเป็นติดเชื้อในสมอง เป็นต้น ดังนั้นเวลาที่มีอาการปวดหัวไม่หาย ผู้ป่วยก็ยิ่งมีความกังวลมากยิ่งขึ้น ดังเรื่องที่ผมจะเล่าให้ฟังครับ
“คุณหมอช่วยพี่ด้วย พี่ปวดหัวมานานมาก ปวดมานานมากกว่า 20 ปี ทานยาอะไรก็ไม่หาย ไปหาหมอมามากมายก็ไม่หาย ตรวจเอ็มอาร์ไอมาหลายครั้ง ก็ไม่พบอะไรผิดปกติ แต่อาการปวดหัวไม่หายเลย พี่สงสัยว่าพี่ต้องเป็นมะเร็งแน่นอน เมื่อวานนี้พี่ก็เพิ่งไปงานศพเพื่อนพี่ เขาปวดหัวแค่ 3 เดือนเสียชีวิตเลย พี่กลัวว่าพี่จะเป็นมะเร้งสมองชนิดร้ายแรง พ่อยากตรวจเอ็มอาร์ไออีกครั้งครับ” ผมจะพบปัญหาแบบนี้บ่อยมากครับในการดูแลผู้ป่วยปวดหัวที่มีอาการมานาแล้วไม่หาย ในมุมของผู้ป่วยเป็นมานาน ไม่หาย ก็ยิ่งคิดว่าเป็นโรคร้ายแรง แต่ในมุมของแพทย์ ยิ่งเป็นมานาน แล้วไม่เป็นอะไร หมายความว่าไม่มีแขนขาอ่อนแรง ไม่มีปากเบี้ยว พูดไม่ชัด การมองเห็นก็ปกติ ยิ่งไม่น่าจะมีโรคในสมองแน่นอน ยิ่งผู้ป่วยรายนี้มีอาการมานานมาก และตรวจเอ็มอาร์ไอสมอง ก็ปกติดี ยิ่งไม่น่าจะเป็นโรคมะเร็งสมองแบบที่ผู้ป่วยกังวลใจแน่นอน แล้วเราจะทำอย่างไรในกรณีนี้
ผมก็ต้องเริ่มจากการสอบถามประวัติ อาการปวดศีรษะของผู้ป่วยว่ามีลักษณะแบบใด มีอะไรที่บ่งบอกว่าจะมีสาเหตุที่อันตราย สิ่งนี้เป็นสิ่งสำคัญ เพราะผู้ป่วยบางรายมีสาเหตุมากกว่า 1 สาเหตุของการปวดศีรษะ ภายหลังจากการทบทวนประวัติและตรวจร่างกายแล้วก็ไม่พบลักษณะอะไรที่บ่งบอกว่าจะเป็นสัญญาณอันตรายใด ๆ จึงได้เริ่มอธิบายให้ผู้ป่วยทราบถึงแนวทางการรักษาต่อไป ดังนี้
1. อาการปวดศีรษะที่เป็นมานานมาก ๆ และตรวจร่างกายไม่พบความผิดปกติใด ๆ นั้น โอกาสที่จะเป็นมะเร็งสมองนั้นน้อยมาก ๆ หรือแทบไม่มีโอกาสเลยครับ
2. ยิ่งเคยตรวจเอ็มอาร์ไอสมองมาหลายครั้ง ก็ยิ่งบอกได้ว่าไม่มีโอกาสการเกิดโรคมะเร็งสมองเลยครับ
3. สาเหตุที่ทำให้มีอาการปวดศีรษะไม่หายมานานมาก ก็เพราะเป็นการปวดศีรษะชนิดไม่ร้ายแรง น่าจะมีสาเหตุจากปวดศีรษะจากคามเครียด ความกังวล แล้วก็มีการเปลี่ยนแปลงไปเป็นการปวดศีรษะทุกวัน ร่วมกับมีการใช้ยาแก้ปวดมากด้วย ก็เป็นเหตุทำให้มีอาการปวดศีรษะเรื้อรังมากขึ้น ไม่ดีขึ้น
4. การรักษาที่สำคัญตอนนี้ คือ ผู้ป่วยต้องมีความมั่นใจว่าตนเองไม่ได้เป็นมะเร็งสมอง เนื้องอกสมอง หรือเลือดคั่งในสมอง แต่เป็นเพียงการปดศีรษะที่ไม่ร้ายแรงใด ๆ
5. พยายามออกกำลังกาย พักผ่อนให้พอ ทานยาให้ครบตามที่ผมให้การรักษา อย่าทานยาแก้ปวด หรือไปฉีดยาแก้ปวดเพิ่มเติมที่คลินิก
6. มาพบหมอตามนัด ผมเชื่อว่าผู้ป่วยจะดีขึ้นครับ
การรักษาผู้ป่วยที่มีอาการปวดศีรษะเรื้อรังนั้น แพทย์เองก็ต้องมีความเข้าใจผู้ป่วยเหมือนกันว่าผู้ป่วยก็มีความกังวลใจในอาการที่ตนเป็นมานาน จึงต้องทำให้ผู้ป่วยมีความมั่นใจก่อน และต้องให้กำลังใจผู้ป่วย ค่อย ๆ ทำการรักษาอย่างเหมาะสม เพื่อให้ผู้ป่วยมั่นใจว่าเขาจะหาย ส่วนผู้ป่วยเอองก็ต้องมีความมั่นใจในการรักษาของแพทย์ด้วย พยายามให้ความร่วมมือ และดูแลตนเองให้ดีครับ ถ้าผู้ป่วยและหมอให้ความร่วมมือ มีความเข้าใจกัน ผมมั่นใจว่าอาการปวดหัวจะต้องหายอย่างแน่นอนครับ
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา