วิธีกิน ยาน้ำ ยาเม็ด และยาแคปซูล (How to take medicine)

  • โดย ภก. กรชัย ฉันทจิรธรรม
  • 14 มิถุนายน 2556
  • Tweet

วิธีกินยาน้ำ

ถ้าเป็นยาน้ำใสเป็นสีเดียวกัน ก็สามารถรินยาทานได้เลย แต่ถ้าเป็นยาน้ำแขวนตะกอน หรือ แขวนละออง (ยาน้ำขุ่น) จะต้องเขย่าขวดให้ตัวยากับน้ำ กระจายตัวผสมกันได้ดี ก่อนรินยาเสมอ ซึ่งการรินยาน้ำทุกชนิด โดยการใช้ช้อนตวงยา โดย 1 ช้อนชาจะเท่ากับ 5 ซีซี (CC.,Cubic centi meter) และ 1 ช้อนโต๊ะจะเท่ากับ 3 ช้อนชา หรือ 15 ซีซี

หากเขย่ายาน้ำแขวนตะกอนแล้ว แต่ตะกอนยังจับแน่นอยู่ที่ก้นขวด หรือ เขย่ายาน้ำแขวนละ อองแล้ว แต่ยังพบการแยกชั้นของน้ำกับน้ำมัน แสดงว่ายาเสื่อมคุณภาพ ห้ามใช้ยานั้น และให้ทิ้งยานั้นไป

วิธีกินยาเม็ด และ ยาแคปซูล

ยาเม็ด ยาเม็ดเคลือบ ยาแคปซูล สำหรับรับประทาน ต้องกลืนไปทั้งเม็ดหรือทั้งแคปซูล พร้อมดื่มน้ำสะอาด 1 แก้ว

ยาเม็ดหรือแคปซูล ชนิดที่ปลดปล่อยตัวยาสำคัญออกจากรูปแบบยาอย่างช้าๆ หรือ ชนิดที่เลื่อนเวลาปลดปล่อยตัวยาสำคัญออกจากรูปแบบยา ต้องกลืนไปทั้งเม็ดหรือทั้งแคปซูล พร้อมดื่มน้ำสะอาด 1 แก้ว ห้ามบด หรือ เคี้ยวเม็ดยา ก่อนกลืน แม้การแกะแคปซูลเทผงยาออกมาใส่ปาก ก็ห้ามทำ มิฉะนั้นอาจจะได้รับยาในปริมาณสูงมาก เป็นอันตรายได้ ซึ่งยากินประเภทนี้ เภสัชกรจะ แจ้งเตือนที่หน้าซองบรรจุยาเสมอ

ถ้าเป็นยาเม็ดชนิดอมใต้ลิ้น จะต้องนำยาเม็ดใส่ไว้ใต้ลิ้น และอมไว้โดยพยายามไม่กลืนน้ำ ลาย เพื่อให้ยาถูกดูดซึมเข้ากระแสเลือดผ่านทางหลอดเลือดในช่องปาก

ส่วนการกินยาก่อนอาหาร หมายความว่า ทานยาก่อนอาหารอย่างน้อย 30-60 นาที ทั้งนี้เพื่อให้ยาถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดได้ดีในขณะท้องว่าง

การกินยาหลังอาหาร หมายความว่า กินยาหลังอาหารอย่างน้อย 15 นาที ยาที่ให้กินหลังอา หารส่วนมากเป็นยาทั่วๆไป ซึ่งสามารถดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดได้ดีโดยมีสารอาหารช่วยในการดูดซึม

ส่วนยาที่ต้องทานพร้อมอาหาร หรือหลังอาหารทันที ส่วนใหญ่เป็นพวกยาที่มีฤทธิ์เป็นกรด ทำให้ระคายเคืองต่อเยื่อบุกระเพาะอาหารถึงขั้นเป็นแผลทะลุได้ หรือยาที่ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียนอย่างรุนแรงหากกินขณะท้องว่าง จึงต้องมีอาหารหรือน้ำช่วยให้เจือจางลง เช่น ยาแก้ปวดข้อต่างๆ ยาแก้ปวดแอสไพริน หรือ ยาปฏิชีวนะบางชนิด

ส่วนการกินยาก่อนนอนหลับ หรือ ยาที่แพทย์ให้กินก่อนนอน หมายความว่า ให้กินยาก่อน นอนตอนกลางคืน วันละ 1 ครั้งเท่านั้น

***** ข้อควรจำ ยาทุกชนิด หากเม็ดยาหรือแคปซูลมีรูปร่างหน้าตาเปลี่ยนไปจากเมื่อแรกรับยามา เช่น เยิ้ม สีกระดำกระด่าง มีเกล็ดยาเกาะอยู่ แคปซูลบวมพอง แสดงว่ายาเสื่อมคุณภาพแล้ว ห้ามนำมาใช้ ให้ทิ้งยานั้นไป

อนึ่ง อ่านเพิ่มเติมวิธีใช้ยาในบทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด

บรรณานุกรม

  1. รูปแบบยา...มีกี่แบบ...ใช้อย่างไร http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/thai/knowledgeinfo.php?id=23 [2013,May8]