วัคซีนที่แนะนำและตารางการรับวัคซีนของเด็ก:วัยแรกเกิดถึงอายุ 6 ปี (Recommended Immunizations for Children from Birth Through 6 Years Old)

  • โดย ภก.ศิวัสว์ ผุลลาภิวัฒน์
  • 9 ธันวาคม 2559
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

วัคซีน (Vaccines) เป็นสารชีววัตถุ (Biological preparation หรือ Biological product) ที่ได้จากจุลชีพ หรือสารชีวพิษ (Toxin) ของเชื้อโรค เพื่อใช้ในการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน/ระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของร่างกายเพื่อป้องกันการติดเชื้อจากเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือสารพิษต่างๆ มนุษย์ได้เรียนรู้การพัฒนาวัคซีนมานานแล้วจากความพยายามในการสร้างภูมิคุ้มกันของร่างกายเช่น การปลูกฝีเพื่อสร้างภูมิคุ้มกันจากโรคไข้ทรพิษ (Smallpox) เป็นต้น

แม้วัคซีนมีที่มาจากตัวของจุลชีพเองหรือจากสารพิษ แต่ก็ได้มาผ่านกระบวนการทางการ แพทย์ที่ทำให้จุลชีพหรือสารพิษเหล่านั้นไม่คงฤทธิ์ต่อการเกิดโรคได้ หากแต่ยังมีความสามารถในการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายได้

วัคซีนมี 4 ประเภทได้แก่

1. วัคซีนเชื้อตาย (Inactivated Vaccine): เป็นวัคซีนที่ผลิตจากเชื้อโรคที่ทำให้เชื้อโรคนั้นๆตายแล้วเช่น วัคซีนไข้หวัดใหญ่ วัคซีนคอตีบ

2. วัคซีนเชื้อเป็น (Live attenuated Vaccine): เป็นวัคซีนที่ได้จากเชื้อโรคที่ยังมีชีวิต แต่ถูกทำให้อ่อนฤทธิ์ลงจนไม่สามารถก่อโรคได้แล้ว หากแต่ยังมีความสามารถในการกระตุ้นให้เกิดภูมิคุ้มกันร่างกายได้อยู่เช่น วัคซีนไวรัสโรต้า วัคซีนโปลิโอ

3. วัคซีนซับยูนิต (Subunit Vaccine): เป็นวัคซีนที่ได้จากบางชิ้นส่วนของเชื้อไวรัสหรือของแบคทีเรียที่สามารถกระตุ้นให้ร่างกายเกิดการสร้างภูมิคุ้มกันได้ ซึ่งวัคซีนชนิดนี้เป็นวัคซีนที่มีความจำเพาะต่อโรคสูงเช่น วัคซีนไวรัสตับอักเสบ บี

4. วัคซีนทอกซอยด์ (Toxoid): เป็นวัคซีนที่ผลิตได้จากสารพิษที่เชื้อโรคสร้างขึ้นเช่น วัค ซีนบาดทะยัก

เมื่อกล่าวถึงการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันนั้น กลุ่มเป้าหมายหลักคือเด็ก จึงมีการกำหนดแผน การให้บริการวัคซีน หรือ “ตารางการรับวัคซีน/ตารางวัคซีน/ตารางการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันด้วยวัคซีน (Immunization schedules)” ของกระทรวงสาธารณสุขของประเทศต่างๆและของประ เทศไทย (ทั้งนี้แต่ละประเทศจะมีตารางวัคซีนของกระทรวงสาธารณสุขแตกต่างกันตามลักษณะ ของโรคต่างๆของแต่ละประเทศนั้นๆ) และยังมีตารางวัคซีนที่แนะนำโดยสมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทยอีกด้วย อย่างไรก็ดี ในวัยรุ่น วัยผู้ใหญ่ สตรี รวมถึงวัยชรา/ผู้สูงอายุนั้น ในกลุ่มคนบางกลุ่มอาจมีความจำเป็นที่ต้องได้รับวัคซีนด้วย ตารางวัคซีนจึงไม่ใช่แค่เรื่องของเด็กๆ เท่านั้นที่ควรทราบ หากมีข้อสงสัยในเรื่องของการรับวัคซีนชนิดต่างๆ สามารถสอบถามได้จาก แพทย์ เภสัชกร หรือพยาบาล ใกล้บ้านของท่าน หรือจากสายด่วนกรมควบคุมโรค โทร. 1422 ก็ได้

อนึ่ง สามารถอ่านเพิ่มเติมในรายละเอียดของแต่ละวัคซีนได้ในเว็บ haamor.com เช่น ในเรื่องตารางการให้วัคซีนที่รวมถึงตารางการฉีดกระตุ้น วิธีให้วัคซีน ผลข้างเคียงของวัคซีนนั้นๆ เป็นต้น เช่น วัคซีนหัด วัคซีนหัดเยอรมัน วัคซีนคางทูม

วัคซีนที่แนะนำและตารางการรับวัคซีนของเด็ก (วัยแรกเกิดถึงอายุ 6 ปี)

วัคซีนที่แนะนำและตารางการรับวัคซีนของเด็ก_วัยแรกเกิดถึงอายุ6ปี

การให้วัคซีนแก่เด็ก มีความสำคัญในการเสริมสร้างสุขภาพและป้องกันการติดเชื้อโรคต่างๆ การให้วัคซีนในเด็กมีความสำคัญอย่างยิ่งในการช่วยลดอุบัติการณ์การเกิดโรคติดเชื้อที่เป็นโรคติดต่อร้ายแรง และลดอัตราการเสียชีวิตของเด็ก

สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุขไทย ได้กำหนดแนวทางและสนับสนุนการให้วัคซีนแก่เด็กไทย จำนวน 8 ชนิดเพื่อป้องกัน 10 โรคอันได้แก่

  • วัคซีนวัณโรค/วัคซีนบีซีจี
  • วัคซีนไวรัสตับอักเสบบี
  • วัคซีนคอตีบ
  • วัคซีนไอกรน
  • วัคซีนบาดทะยัก
  • วัคซีนโปลิโอ
  • วัคซีนหัด
  • วัคซีนหัดเยอรมัน
  • วัคซีนคางทูม และ
  • วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี

ซึ่งเด็กไทยจะได้รับบริการวัคซีนเหล่านี้โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย นอกจากนี้วัคซีนที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนดแล้วนั้น สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย และศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคติดต่อ ประเทศสหรัฐอเมริกา (U.S. CDC/United State Centers of Disease Control and Prevention) ยังมีข้อแนะนำการให้วัคซีนแก่เด็กเล็ก (เด็กแรกเกิดจนถึงอายุ 6 ปี)ในสหรัฐอเมริกาด้วย

ตารางวัคซีนสำหรับเด็กแรกเกิดถึงอายุ 6 ปี

หมายเหตุ:

/สีชมพู: คือวัคซีนที่อยู่ในแผนการให้บริการแก่เด็กของกระทรวงสาธารณสุขไทย และวัคซีนที่สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทยแนะนำให้แก่เด็กไทยทุกคน

/สีม่วง: คือวัคซีนที่ได้รับการแนะนำ เป็นวัคซีนเสริมของสมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประ เทศไทย หรือเป็นวัคซีนแนะนำของศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคติดเชื้อ ประเทศสหรัฐ อเมริกา

คำอธิบายตัวย่อของชื่อวัคซีนในตาราง:

1. BCG (Bacillus Calmette-Guérin vaccine ): วัคซีนป้องกันวัณโรค

2. HBV (Hapetitis B Vaccine: วัคซีนโรคไวรัสตับอักเสบชนิดบี

3. DTP (Diptheria, Tetanus, Pertussis Vaccine): วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน

4. DTaP: วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน ชนิดไร้เซลล์

5. DTwP: วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ-บาดทะยัก-ไอกรน ชนิดทั้งเซลล์

6. OPV (Oral Polio Vaccine) : วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอชนิดรับประทาน

7. IPV (Inactivated Polio Vaccine): วัคซีนป้องกันโรคโปลิโอชนิดฉีด

8. MMR หรือ MMRV (Mump, Measle, Rubella Vaccine): วัคซีนป้องกันโรคคางทูม-หัด-หัดเยอรมัน

9. JE vaccine (Japanese Encephalitis Vaccine): วัคซีนป้องกันโรคไข้สมองอักเสบเจอี

10. Hib/HIB/HiB (Hib vaccine protects against Haemophilus influenzae type b): วัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อสมองอักเสบฮิบ

11. HAV (Hepatitis A Vaccine): วัคซีนโรคไวรัสตับอักเสบ เอ

12. VZV (Varicella vaccine) : วัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส

13. Influenza (Influenza Vaccine): วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่

14. PCV (Pneumococcal conjugate vaccine): วัคซีนป้องกันโรคนิวโมคอกคัสชนิดคอนจูเกต

15. Rota (Rotavirus vaccine): วัคซีนป้องกันโรคท้องร่วงจากเชื้อไวรัสโรตา

16. HPV (Human papilloma virus vaccine): วัคซีนป้องกันการติดเชื้อเอชพีวี

17. V: คือ Vaccine

บรรณานุกรม

  1. Guidelines for Vaccinating Pregnant Women. US CDC.http://www.cdc.gov/vaccines/pregnancy/hcp/guidelines.html [2016,Nov19]
  2. Immunization Schedules for Infants and Children. US CDC. https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/easy-to-read/child.html [2016,Nov19]
  3. Immunization Schedules for Preteens and Teens. US CDC https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/easy-to-read/preteen-teen.html [2016,Nov19]
  4. Meningococcal Vaccines for Preteens and Teens. US CDC https://www.cdc.gov/vaccines/parents/diseases/teen/mening.html [2016,Nov19]
  5. Recommended Adult Immunization Schedule United States 2016. US CDChttps://www.cdc.gov/vaccines/schedules/downloads/adult/adult-combined-schedule.pdf [2016,Nov19]
  6. สันต์ ใจยอดศิลป์. วัคซีนในผู้ใหญ่ (Adult Vaccination) http://visitdrsant.blogspot.sg/2013/05/adult-vaccination.html [2016,Nov19]
  7. Immunological products and vaccines. บัญชียาหลักแห่งชาติ. http://drug.fda.moph.go.th:81/nlem.in.th/medicine/essential/list/14 [2016,Nov19]
  8. ตารางการให้วัคซีนในเด็กไทยปกติ. สมาคมโรคติดเชื้อในเด็กแห่งประเทศไทย. http://www.pidst.net/A478.html [2016,Nov19]
  9. เรื่องน่ารู้เกี่ยวกับ วัคซีนไข้กาฬหลังแอ่น (Meningococcal vaccine). บลอคคลินิกนักท่องเที่ยว โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน http://www.thaitravelclinic.com/blog/th/travel-medicine-issue/thai-meningococcal-vaccine.html [2016,Nov19]
  10. วิทยา ภิฐาพันธุ์. วัตซีนสำหรับคุณแม่ตั้งครรภ์ ในรายการโทรทัศน์พบหมอศิริราช สถานีโทรทัศน์สีกองทัพบก ช่อง 7. คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล. http://www.si.mahidol.ac.th/th/tvdetail.asp?tv_id=428 [2016,Nov19]
  11. สธ. และ สปสช. รณรงค์ฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ให้กับประชาชน จำนวน 3.1 ล้านโด๊ส เริ่มดำเนินการ 1 พ.ค. 59 ที่สถานบริการสาธารณสุขของรัฐทุกแห่ง. สำนักสารนิเทศ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. http://pr.moph.go.th/iprg/include/admin_hotnew/show_hotnew.php?idHot_new=82415 [2016,Nov19]
  12. หน่วยของ Anti-D ทำไมแตกต่างกัน. ศิริราชเภสัชสาร. ปีที่ 14 ฉบับที่ 4 เดือนมกราคม 2558