ระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรค (Immune system)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 18 ตุลาคม 2558
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
ระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรค

ระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรค (Immune system) เป็นระบบที่ร่างกายมีไว้เพื่อกำจัดเชื้อโรคทุกชนิด (แบคทีเรีย เชื้อไวรัส เชื้อรา และปรสิต) และสิ่งแปลกปลอมอื่นๆเช่น ยา สารพิษต่างๆ เป็นต้น

ระบบภูมิคุ้มกันต้านทานจะทำงานเป็นเครือข่ายครอบคลุมทุกเซลล์ ทุกเนื้อเยื่อ และทุกอวัยวะของร่างกาย โดยเซลล์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับระบบนี้คือ เม็ดเลือดขาว

ภูมิคุ้มกันต้านทานโรคอาจแบ่งเป็น 3 แบบได้แก่

  • Innate immunity คือ ภูมิคุ้มกันที่สืบทอดกันมาตามธรรมชาติเช่น เชื้อชาติและพันธุกรรมซึ่งจะแตกต่างกันในแต่ละเชื้อชาติเป็นภูมิคุ้มกันที่มีอยู่ตลอดไป
  • Adaptive immunity คือ ภูมิคุ้มกันที่ร่างกายมาสร้างขึ้นใหม่เมื่อได้รับการกระตุ้นเช่น จากการฉีดวัคซีน จากการติดเชื้อโรคที่ไม่รุนแรงและร่างกายสะสมภูมินี้ไว้ ซึ่งภูมิคุ้มกันบางชนิดเมื่อเกิดขึ้นแล้วจะอยู่ได้ตลอดไปเช่น จากโรคอีสุกอีใส เป็นต้น แต่บางชนิดจะอยู่ได้ชั่วคราวเช่น จากไข้หวัดใหญ่ เป็นต้น
  • Passive immunity คือ ภูมิคุ้มกันต้านทานที่ได้จากผู้อื่น ซึ่งภูมิคุ้มกันชนิดนี้จะอยู่ในร่างกายเพียงชั่วคราวเช่น จากแม่สู่ทารกซึ่งจะอยู่ได้เพียงประมาณ 6 เดือน หรือจากการฉีดสารภูมิคุ้มกันกรณีติดเชื้อบางชนิดเช่น บาดทะยัก เป็นต้น

เมื่อเกิดความผิดปกติในระบบภูมิคุ้มกันต้านทานจากสาเหตุใดๆก็ตามเช่น จากการติดเชื้อไวรัสเอชไอวี/โรคเอดส์ จะส่งผลให้เกิดภาวะติดเชื้อต่างๆได้ง่าย หรือเกิดการสร้างภูมิคุ้มกันต้านทานที่ต้านทานเนื้อเยื่อ/อวัยวะของตนเองเช่น โรคออโตอิมมูน/โรคภูมิต้านตนเอง เป็นต้น

อย่างไรก็ตาม วิธีดูแลตนเองที่ดีที่สุดเพื่อให้มีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคอย่างมีประสิทธิภาพ คือ การรักษาสุขอนามัยพื้นฐาน (สุขบัญญัติแห่งชาติ)

บรรณานุกรม

  1. Immune system http://en.wikipedia.org/wiki/Immune_system [2015,Sept26]
  2. Immune system http://www.niaid.nih.gov/topics/immunesystem/pages/whatisimmunesystem.aspx [2015,Sept26]
  3. Immunity(medical) http://en.wikipedia.org/wiki/Immunity_%28medical%29 [2015,Sept26]
Updated 2015, Sept 26