ม้าม (Spleen)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 9 ตุลาคม 2558
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
ม้ามNEW1

ม้าม (Spleen) เป็นอวัยวะอยู่ในส่วนบนของช่องท้องด้านซ้ายสุด ใต้ต่อกะบังลม โดยอยู่ในระดับของกระดูกซี่โครงซี่ที่ 9 - 11 จัดเป็นอวัยวะหนึ่งของระบบน้ำเหลืองคือ ทำหน้าที่เป็นต่อมน้ำเหลืองขนาดใหญ่ที่สุดของร่างกาย มีรูปร่างเป็นก้อนที่ค่อนข้างกลม มีสีออกน้ำตาลแดง ขนาดยาวประมาณ 5.5 นิ้ว กว้างประมาณ 3 นิ้ว หนาประมาณ 1 นิ้ว และมีน้ำหนักประมาณ 150 - 200 กรัม

ม้ามมีหน้าที่กรองเม็ดเลือดแดงที่เสียหายออกจากหลอดเลือด ร่วมกับการสร้างภูมิคุ้มกันต้านทานโรคให้กับร่างกาย ช่วยกำจัดเชื้อโรคที่เข้ามาในกระแสเลือด และในภาวะที่เกิดความผิดปกติกับไขกระดูกจนไขกระดูกไม่สามารถสร้างเม็ดเลือดได้เพียงพอ ม้ามจะทำหน้าที่สร้างเม็ดเลือดต่างๆแทนที่เรียกว่า Extramedullary hematopoiesis

หน้าที่ของม้ามจัดเป็นหน้าที่ไม่สำคัญ ดังนั้นจึงสามารถผ่าตัดม้ามได้โดยไม่ต้องมีการปลูกถ่ายม้ามชดเชยเช่น กรณีมีอุบัติเหตุที่ทำให้ม้ามแตกฉีกขาด หรือกรณีม้ามโตในโรคธาลัสซีเมีย แต่อย่างไรก็ตาม การผ่าตัดม้ามจะส่งผลให้ภูมิคุ้มกันต้านทานโรคลดลงโดยเฉพาะในเด็ก ดังนั้นผู้ป่วยผ่าตัดม้ามจึงควรได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ทุกปี ส่วนวัคซีนอื่นๆขึ้นกับสุขภาพผู้ป่วย อายุผู้ป่วย และดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษา และในผู้ป่วยเด็กโดยเฉพาะในเด็กเล็กแพทย์มักแนะนำการกินยาปฏิชีวนะต่อเนื่องจนกว่าจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่

ทั่วไปไม่ค่อยพบโรคของม้าม แต่ถ้าเกิดโรคมักเกิดจากการฉีกขาดจากอุบัติเหตุต่อช่องท้อง นอกจากนั้นที่พบได้บ้างคือ โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง

บรรณานุกรม

  1. Spleen1. http://en.wikipedia.org/wiki/Spleen [2015,Sept19].