ภาวะม้ามโต (Splenomegaly)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 21 กุมภาพันธ์ 2564
- Tweet
- โรคเลือด (Blood Diseases)
- มะเร็งเม็ดเลือดขาว (Leukemia)
- มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma)
- มะเร็งต่อมน้ำเหลืองฮอดจ์กิน (Hodgkin’s disease หรือ Hodgkin’s lymphoma)
- มะเร็งต่อมน้ำเหลืองนอนฮอดจ์กิน (Non-Hodgkin’s Lymphoma, NHL )
- ธาลัสซีเมีย (Thalassemia)
- โรคติดเชื้อไวรัสเอ็บสไตบาร์ โรคติดเชื้ออีบีวี (Epstein-Barr virus infection)
ภาวะม้ามโต หรือ ม้ามโต (Splenomegaly หรือ Enlarged spleen) เป็นอาการแสดงหรือภาวะผิดปกติ ไม่ใช่โรค คือ การที่มีก้อนคลำได้ในช่องท้องด้านซ้ายตอนบน (ม้าม เป็นอวัยวะที่อยู่ในช่องท้องซ้ายตอนบนที่ในภาวะปกติ เราจะคลำไม่พบม้าม/คลำไม่ได้)
เมื่อมีม้ามโตผู้ป่วยอาจมีอาการแน่นอึดอัดท้องจากม้ามกดเบียดทับอวัยวะต่างๆในช่องท้อง และถ้าม้ามโตมากจนเบียดดันกระบังลมซ้ายจะส่งผลให้หายใจไม่สะดวก/หายใจลำบาก/หายใจหอบเหนื่อยได้
เนื่องจากม้ามเป็นอวัยวะในระบบโรคเลือด ดังนั้นเมื่อมีม้ามโตผู้ป่วยจึงมักมีอาการของโรคเลือด เช่น ซีด มีจ้ำห้อเลือดตามลำตัว แขน-ขาอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ติดเชื้อได้ง่าย
โรคที่พบเป็นสาเหตุให้มีม้ามโตที่พบได้บ่อย เช่น
- โรคเลือดต่างๆ เช่น โรคธาลัสซีเมีย
- โรคตับ เช่น โรคตับแข็ง เพราะตับมีระบบไหลเวียนเลือดระบบเดียวกับม้าม เมื่อมีโรคของตับจึงมักมีโรคของม้ามด้วย
- โรคไข้จับสั่น
- โรคติดเชื้อไวรัสบางชนิด เช่น โรคติดเชื้ออีบีวี
- มะเร็งเม็ดเลือดขาว
- มะเร็งต่อมน้ำเหลือง
(แนะนำอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมในบทความเต็มจากบทความเว็บ haamor เรื่อง ‘ม้ามโต’)
บรรณานุกรม
- Splenomegaly http://www.mayoclinic.com/health/enlarged-spleen/DS00871 [2021,Feb20]
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์