ภาวะธำรงดุล (Homeostasis)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 17 กุมภาพันธ์ 2561
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
ภาวะธำรงดุล

ภาวะธำรงดุล(Homeostasis)คือ ภาวะปกติของสภาพร่างกาย/สิ่งมีชีวิตที่รวมถึงทุกๆเซลล์ โดยเฉพาะสภาพภายในร่างกายที่สิ่งมีชีวิตต้องปรับตลอดเวลาเพื่อคง ร่างกายให้คงที่อยู่ในสมดุลปกติ เช่น สมดุลของน้ำและเกลือแร่ ความดันโลหิต อุณหภูมิของร่างกาย ระดับเกลือแร่ในเลือด ความเป็นกรด-ด่าง เมตาโบลิซึม(Metabolism) ระดับสารต่างๆในเลือด เช่น น้ำตาลในเลือด ซึ่งภาวะธำรงดุลจะทำให้ร่างกายสามารถทำงานได้ตามปกติ รวมถึงการมีภูมิคุ้มกันต้านทานโรคที่ปกติ ซึ่งร่างกายจะคงภาวะธำรงดุลได้จาก การทำงานของระบบอวัยวะต่างๆร่วมกัน เช่น ระบบประสาท ระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบต่อมไร้ท่อ ระบบการหายใจ ระบบทางเดินอาหาร ตับ ไต อาหารและน้ำดื่ม และการขับถ่ายของเสียของร่างกาย

ถ้าร่างกายไม่มี/สูญเสีย/ขาดภาวะธำรงดุล จะก่อให้เกิดอาการผิดปกติต่างๆ/โรคต่างๆ อวัยวะต่างๆจะทำงานล้มเหลว เช่น หัวใจวาย ตับวาย ไตวาย การหายใจล้มเหลว และในที่สุดถึงเสียชีวิต/ตายได้

สาเหตุที่ทำให้ร่างกายเกิดการสูญเสียภาวะธำรงดุล เช่น ขาดอาหาร/ทุโภชนา ภาวะขาดน้ำ ขาดเกลือแร่ โรคของอวัยวะต่างๆ เช่น โรคตับ โรคไต และจากโรคติดเชื้อ ภาวะติดเชื้อ

อนึ่ง คำว่า Homeostasis มากจาก2คำรวมกัน ที่มาจากภาษากรีกทั้ง2คำ คือ Homeo มาจาก Homeos แปลว่า ไม่มีการเปลี่ยนแปลง เหมือนเดิม และ Stasis เป็น แปลว่า คงที่

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Homeostasis [2018,Jan27]
  2. https://www.britannica.com/science/homeostasis [2018,Jan27]