นานาสาระ ตอน ข้อด้อยของการเป็นแพทย์

• โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
• 14 กุมภาพันธ์ 2563
• Tweet

นานาสาระ ตอน ข้อด้อยของการเป็นแพทย์

ผมเชื่อว่าการเป็นแพทย์นั้นเป็นอาชีพที่ดี มีเกียรติ ได้รับการยอมรับนับถือในสังคม ได้บุญในการช่วยเหลือรักษาผู้ป่วย แต่การเป็นแพทย์เองก็มีข้อด้อยในหลายด้าน ดังต่อไปนี้

1. งานหนัก แพทย์มีหน้าที่ในการรักษาผู้ป่วย ซึ่งการเจ็บป่วยสามารถเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา แพทย์จึงต้องพร้อมในการทำหน้าที่ตลอดเวลา และการรักษาพยาบาลผู้ป่วยนั้นต้องมีความต่อเนื่อง ต้องรักษาให้เสร็จ ถึงแม้จะเลยเวลาทำงานไปแล้ว ก็ยังต้องทำงานต่อ จึงไม่ได้หยุดพักหรือเลิกงานตามเวลา

2. เวลาพักผ่อนน้อย แพทย์ส่วนใหญ่จะทำงานทุกวันไม่เว้นวันหยุดราชการ คือทำงาน 7 วันต่อสัปดาห์ เวลาพักผ่อนเหมือนอาชีพอื่น ๆ ในวันหยุดจึงแทบไม่มี นอกเวลาราชการก็ต้องอยู่เวรด้วย จำนวนเวรก็ขึ้นกับแต่ละโรงพยาบาล ส่วนใหญ่แล้วก็อยู่เวรประมาณ 8-10 เวรต่อเดือน

3. นอนไม่พอ เนื่องมาจากแพทย์ต้องอยู่เวรนอกเวลาราชการ นั้นหมายความว่าหลังจากทำงานในเวลาราชการตั้งแต่เช้าถึงเย็น ตกเย็นถึงเช้าก็ต้องอยู่เวรเพื่อให้การรักษาผู้ป่วยนอกเวลาราชการ ถ้ามีผู้ป่วยมาตรวจเวลาไหน ก็ต้องพร้อมตลอดเวลาไม่ว่าจะเป็นเวลาดึกดื่นขนาดใหญ่ก็ตาม ซึ่งการอยู่เวรก็ต้องอยู่ตั้งแต่เวลา 16.30 น. ถึงเช้าวันใหม่ แล้วเมื่อลงเวรก็ต้องพร้อมทำงานต่อทันที จึงไม่มีเวลานอนเลย

4. ทานอาหารไม่ตรงเวลา ก็เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นประจำเกือบทุกวัน โดยเฉพาะอาหารมื้อเช้าที่แทบไม่มีเวลาเลย เพราะต้องไปดูคนไข้แต่เช้า กลางคืนก็อยู่เวรไม่ได้นอน ดังนั้นถ้าให้เลือกระหว่างนอนตื่นช้าไปนิดกับตื่นไปทานอาหารเช้า แพทย์ส่วนใหญ่คงเลือกเวลานอนเพิ่มเติมมากกว่าทานอาหารเช้า ส่วนอาหารกลางวันก็มักจะไม่ตรงเวลา เพราะต้องดูผู้ป่วยโอพีดีให้แล้วเสร็จก่อน อาหารค่ำก็เลยจัดหนัก ทานมาก ไม่ได้ออกกำลังกายตอนเย็น แล้วก็เป็นโรคกระเพาะอาหาร หรือกรดไหลย้อนมาก

5. สุขภาพไม่ดี ก็เป็นผลจาก 4 ข้อข้างต้น ร่วมกับมีความเครียดสูงมาก จึงส่งผลเสียต่อสุขภาพมาก โรคที่พบได้บ่อย ๆ คือ โรคกระเพาะอาหาร โรคกรดไหลย้อน โรคหลอดเลือดหัวใจในอายุน้อย ภาวะเครียด ภาวะซึมเศร้า โรคความดันโลหิตสูง และการเกิดอุบัติเหตุ

6. อุบัติเหตุจราจรบ่อย ๆ เนื่องมาจากการพักผ่อนไม่เพียงพอ อดนอนในการอยู่เวรเป็นระยะเวลานาน และต่อเนื่อง เกิดการสะสมของปัญหาดังกล่าว อุบัติเหตุที่เกิดมักพบหลังจากลงเวรเป็นส่วนใหญ่

7. ไม่มีเวลาอยู่กับครอบครัว เพราะแพทย์ทำงานไม่มีวันหยุดราชการ ต้องอยู่เวรนอนกเวลาราชการ และอีกส่วนหนึ่งคือการเปิดคลินิกส่วนตัว ทำให้มีเวลาอยู่กับครอบครัวน้อยกว่าอาชีพอื่น ๆ

8. ต้องพร้อมทำงานตลอดเวลา เนื่องจากการเจ็บป่วยของผู้ป่วยไม่มีการเลือกเวลาได้ กรณีมีผู้ป่วยฉุกเฉินที่ต้องการให้แพทย์เฉพาะทางบางท่านดูแล ก็ต้องพร้อมตลอดเวลา ถึงแม้จะไม่ได้อยู่เวรก็ตาม เนื่องจากมีความจำเป็นแพทย์ก็ต้องมา รวมทั้งการอยู่เวรนอกเวลาราชการที่ต้องพร้อมให้การรักษาผู้ป่วยได้ทันที ตลอดเวลาไม่ว่าจะเป็นเวลาดึกดื่นขนาดไหนก็ตาม

9. ความเครียดสูง ด้วยงานที่หนัก ความรับผิดชอบที่สูง การพักผ่อนที่ไม่เพียงพอ และมีความรีบเร่งตลอดเวลา ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้แพทย์มีความเครียดสูง เมื่อเทียบกับอาชีพอื่น ๆ รวมทั้งอยู่กับสภาพแวดล้อมที่มีแต่ความเจ็บป่วย ความทุกข์ของผู้ป่วยและญาติ ก็อาจเป็นเหตุร่วมที่ทำให้มีความเครียดได้มากขึ้น

10. โอกาสถูกฟ้องสูง เรื่องการถูกฟ้องหรือร้องเรียนในปัจจุบันนั้น แพทย์ทุกคนมีโอกาสถูกฟ้อง ร้องเรียนได้ง่ายมากยิ่งขึ้น เพราะประชาชนมีความคาดหวังและทัศนคติกับวงการแพทย์ที่เปลี่ยนไปจากในอดีต จากการรักษาหายคือแพทย์เป็นผู้วิเศษ รักษาไม่หายหรือเสียชีวิตเป็นเรื่องปกติ แต่ในปัจจุบันการรักษาหายคือเรื่องปกติเป็นไปตามหน้าที่ แต่ถ้าไม่หาย หรือตายถือเป็นความผิดของแพทย์ จึงทำเกิดการร้องเรียน ฟ้องร้องกันมากยิ่งขึ้น ซึ่งผลกระทบที่เกิดขึ้น ก็ทำให้แพทย์ทำงานด้วยความยากลำบากมากยิ่งขึ้น

ที่ผมเล่ามาทั้งหมดนี้เป็นความเห็นส่วนตัวทั้งหมดที่เกิดจากประสบการณ์ตรง ไม่มีเอกสารอ้างอิง มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้ที่สนใจจะเป็นแพทย์ทราบว่า สิ่งที่ท่านจะต้องพบเจอนั้นมีอะไรบ้าง ทุกอาชีพมีทั้งข้อดี และข้อจำกัด หรือข้อด้อย ใครจะเลือกเป็นอะไร ก็ต้องศึกษาทั้งในด้านดีและด้านตรงข้ามด้วยเสมอครับ