ทีพรีโนน (Teprenone)
- โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
- 12 มิถุนายน 2562
- Tweet
- บทนำ
- ทีพรีโนนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
- ทีพรีโนนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
- ทีพรีโนนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
- ทีพรีโนนมีขนาดรับประทานอย่างไร?
- เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
- หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
- ทีพรีโนนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
- มีข้อควรระวังการใช้ทีพรีโนนอย่างไร?
- ทีพรีโนนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
- ควรเก็บรักษาทีพรีโนนอย่างไร?
- ทีพรีโนนมีชื่ออื่นอีกไหม?ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
- บรรณานุกรม
- ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
- ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
- โรคทางเดินอาหาร โรคระบบทางเดินอาหาร (Digestive disease)
- แผลเปบติค (Peptic ulcer) / แผลในกระเพาะอาหาร (Gastric ulcer)
- กายวิภาคและสรีรวิทยาระบบทางเดินอาหาร (Anatomy and physiology of alimentary system)
- ยาลดกรด (Antacids)
- ยาเคลือบกระเพาะอาหาร ยาเคลือบกระเพาะ (Tip of Stomach-lining protector)
บทนำ
ยาทีพรีโนน(Teprenone) เป็นสารประกอบที่มีสูตรโครงสร้างคล้ายกับTerpenes นักวิทยาศาสตร์ค้นพบว่า สารประกอบ Terpenes มีปะปนอยู่ในน้ำมันหอมระเหย จากต้นพืชหลายชนิด และเป็นที่ทราบกันดีในหมู่นักวิทยาศาสตร์ว่าสาร Terpenes มีคุณสมบัติในการซ่อมแซมเนื้อเยื่อของร่างกาย ดังนั้น ยาทีพรีโนน ที่มีโครงสร้างเคมีเลียนแบบหรือคล้ายคลึงกับสาร Terpenes จึงมีคุณสมบัติซ่อมแซมเนื้อเยื่อด้วยเช่น เดียวกัน ทางคลินิกจึงใช้ยาทีพรีโนนรักษาโรคแผลในกระเพาะอาหาร
รูปแบบเภสัชภัณฑ์ที่มีจำหน่ายในประเทศของยาทีพรีโนน เป็นลักษณะยารับประทาน แบบแคปซูล แต่ในต่างประเทศอาจพบเห็นเป็นยาทีพรีโนนที่เป็นลักษณะของแกรนูล(ผงละเอียด/Granule)แบบรับประทานเช่นเดียวกัน
ยาทีพรีโนน สามารถรักษาแผลในกระเพาะอาหารทั้งประเภทเฉียบพลัน หรือแผลในกระเพาะอาหารประเภทกลับมาเป็นใหม่ อย่างไรก็ตามยาชนิดนี้มีผลข้างเคียงบางประการที่อาจส่งผลให้การทำงานของตับผิดปกติ ทางการแพทย์จึง ‘ไม่ใช้ยาทีพรีโนนกับ เด็ก สตรีมีครรภ์ และสตรีในภาวะให้นมบุตร’
ในด้านประสิทธิภาพของการรักษา มีรายงานว่า ยาทีพรีโนน สามารถรักษาแผลในกระเพาะอาหารโดยคำนวณได้ 81%จากผู้ป่วยทั้งหมด คณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้กำหนดให้ยาชนิดนี้เป็นยาอันตราย ประชาชนสามารถพบเห็น ยาทีพรีโนน ภายใต้ชื่อการค้าว่า ‘Selbex’ โดยสามารถซื้อหาได้จากร้านขายยา หรือพบการใช้ยานี้ตามสถานพยาบาลบางแห่ง
อย่างไรก็ดี เพื่อความปลอดภัย ก่อนที่จะใช้ ยาทีพรีโนน ผู้ป่วยควรเข้ารับการตรวจร่างกายจากแพทย์เพื่อยืนยันอาการป่วยด้วยแผลในกระเพาะอาหาร และสามารถรับคำแนะนำการใช้ยานี้จากเภสัชกรตามร้านขายยาทั่วไป
อนึ่ง ชื่ออื่นของยาทีพรีโนน เช่น Geranylgeranylacetone ย่อว่า GGA
ทีพรีโนนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?
ยาทีพรีโนนมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น
- ใช้เป็นยารักษาแผลในกระเพาะอาหาร (Gastric ulcers)
ทีพรีโนนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
กลไกการออกฤทธ์ของยาทีพรีโนนคือ มีฤทธิ์สนับสนุนหรือเร่งให้กระเพาะอาหารสร้างเยื่อเมือกที่ผนังกระเพาะอาหาร โดยยาชนิดนี้จะกระตุ้นให้เซลล์ในกระเพาะอาหารสังเคราะห์สารประเภท Glycoprotein และ Phospholipids ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการสังเคราะห์เยื่อเมือกของกระเพาะอาหารดังกล่าว ดังนั้นการรับประทานยานี้ตามคำสั่งแพทย์อย่างต่อเนื่องจะทำให้อาการแผลในกระเพาะอาหารดีขึ้นตามลำดับ
ทีพรีโนนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
ยาทีพรีโนนมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น
- ยาแคปซูลชนิดรับประทาน ที่ประกอบด้วยตัวยา Teprenone ขนาด 50 มิลลิกรัม/แคปซูล
ทีพรีโนนมีขนาดรับประทานอย่างไร?
ยาทีพรีโนนมีขนาดรับประทาน เช่น
- ผู้ใหญ่: รับประทานยาครั้งละ 1 แคปซูล (50 มิลลิกรัม)หลังอาหาร วันละ 3 ครั้ง
- เด็ก: ยังไม่รายงานมีการศึกษาที่แน่ชัดถึง ประสิทธิผล ขนาดยา และความปลอดภัยที่รวมถึงผลข้างเคียงของการใช้ยานี้ในเด็ก
อนึ่ง:
- รับประทานยานี้ต่อเนื่องตามคำสั่งแพทย์
- แพทย์อาจปรับขนาดรับประทานยานี้ตามความเหมาะสมโดยพิจารณา จากอายุของผู้ป่วยและความรุนแรงของโรค
*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ
เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาทีพรีโนน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจขัด/หายใจลำบาก
- มีโรคประจำตัวต่างๆ เช่น โรคตับ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาทีพรีโนนอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
- หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้
หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?
กรณีลืมรับประทานยาทีพรีโนน สามารถรับประทานทันทีที่นึกขึ้นได้ หากเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ห้ามเพิ่มขนาดรับประทานเป็น 2 เท่า ให้รับประทานยาฯที่ขนาดปกติเท่านั้น
ทีพรีโนนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
ยาทีพรีโนน สามารถก่อให้เกิด ผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/ อาการข้างเคียง ต่อระบบอวัยวะต่างๆของร่างกาย เช่น
- ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น มีอาการท้องผูกหรือไม่ก็ท้องเสีย คลื่นไส้ กระหายน้ำ ปวดท้อง
- ผลต่อตับ: เช่น ค่าเอนไซม์การทำงานของตับในเลือดสูงขึ้น
- ผลต่อระบบประสาท: เช่น ปวดศีรษะ
- ผลต่อผิวหนัง: เช่น อาจพบอาการผื่นคัน
มีข้อควรระวังการใช้ทีพรีโนนอย่างไร?
มีข้อควรระวังการใช้ยาทีพรีโนน เช่น
- ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
- ห้ามใช้ยานี้กับ สตรีมีครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร และเด็ก
- ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคตับ
- ห้ามปรับขนาดรับประทานยานี้ด้วยตนเอง
- การรับประทาน ยาทีพรีโนนร่วมกับยาใดๆ ควรปรึกษาแพทย์/เภสัชกรก่อนเสมอ
- หลังรับประทานยานี้แล้วมีอาการ วิงเวียนศีรษะ ห้ามขับขี่ยวดยานพาหนะต่างๆ รวมถึงการทำงานที่เกี่ยวข้องกับเครื่องจักรทุกชนิด ด้วยจะเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
- หากพบอาการข้างเคียงที่รบกวนการดำเนินชีวิตประจำวันจากใช้ยานี้ เช่น ท้องเสียบ่อยครั้ง ปวดศีรษะมาก ให้หยุดใช้ยานี้ แล้วรีบกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาล เพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา
- ปฏิบัติตามคำแนะนำการใช้ยานี้ของแพทย์อย่างเคร่งครัด และควรมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลตามแพทย์นัดหมายทุกครั้ง
- ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
- ห้ามเก็บยาหมดอายุ
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด(รวมยาทีพรีโนนด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ
ทีพรีโนนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ยังไม่พบรายงานว่า ยาทีพรีโนน เกิดอันตรกิริยา /ปฏิกิริยาระหว่างยา กับยาชนิดใดๆอย่างไรก็ตาม การจะรับประทานยาใดๆร่วมกับยาทีพรีโนนควรอยู่ภายใต้คำสั่งแพทย์เท่านั้น
ควรเก็บรักษาทีพรีโนนอย่างไร?
ควรเก็บรักษา ยาทีพรีโนน เช่น
- เก็บยาภายใต้อุณหภูมิ 30 องศาเซลเซียส (Celsius)
- ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น
- เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น
- ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์
- เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
- ไม่เก็บยาที่หมดอายุ
- ไม่ทิ้งยาลงในแม่น้ำคูคลองตามธรรมชาติ
ทีพรีโนนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ยาทีพรีโนน มียาชื่อการค้าและบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น
| ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
|---|---|
| Selbex (เซลเบ็กซ์) | Eisai |
