article detail

เกริ่นนำ

การผ่าตัดเปลือกตา (Blepharoplasty) คือ การทำศัลยกรรมพลาสติก (Plastic surgery) เพื่อแก้ไขข้อบกพร่อง ความผิดปกติ และการเสียรูปของเปลือกตา และเพื่อการปรับแต่งบริเวณรอบดวงตาของใบหน้าให้สวยงาม (Aesthetic) ด้วยการตัดออกและการกำจัด หรือการเปลี่ยนตำแหน่ง (หรือทั้งสองอย่าง) ของเนื้อเยื่อส่วนเกิน เช่น ผิวหนังและเซลล์เก็บไขมัน (Adipocyte)  และการเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อเส้นเอ็นที่เกี่ยวข้อง ขั้นตอนการผ่าตัดเปลือกตาชั้นในจะช่วยแก้ไขปัญหาการทำงานและความงามของเยื่อบุรอบดวงตา (Periorbita) ซึ่งก็คือ บริเวณตั้งแต่คิ้วไปจนถึงส่วนบนของแก้ม ซึ่งผู้หญิงเข้ารับการผ่าตัดเปลือกตาเป็นส่วนใหญ่ โดยในสหรัฐอเมริกา กว่า 85% ได้รับการผ่าตัดแก้ไขเปลือกตาบนในปี ค.ศ. 2014 และ 88% ในสหราชอาณาจักร

เป้าหมาย

เป้าหมายการผ่าตัดของขั้นตอนการผ่าตัดเปลือกตาคือการซ่อมแซมการทำงานให้ถูกต้องของเปลือกตาที่ได้รับผลกระทบ และซ่อมแซมความสวยงามของบริเวณดวงตา ซึ่งทำได้โดยกำจัดผิวหนังส่วนเกินออกจากเปลือกตา ปรับกล้ามเนื้อตาด้านล่างให้เรียบ กระชับโครงสร้างพยุง ผ่าตัดและตกแต่งไขมันส่วนเกินบริเวณผนังกั้นช่องตาของดวงตา เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงจากเปลือกตาล่างไปยังแก้ม

วิธีการผ่าตัดตา แบบแก้ไขให้เป็นปกติ หรือดัดแปลงให้ดูดี (หรือทั้งคู่) ของเปลือกตาบนและเปลือกตาล่าง และเนื้อเยื่อรอบๆ คิ้ว เนื้อเยื่อบริเวณสันจมูกด้านบนและเนื้อเยื่อส่วนบนของแก้มซึ่งถูกปรับเเต่งส่วนที่ปกคลุมกระดูกใบหน้าที่ก่อตัวเป็นเบ้าตา เชิงกราน (Periosteum) ประกอบด้วยเนื้อเยื่อเกี่ยวพันสองชั้นที่ปกคลุมกระดูกของร่างกายคน:

     1. ชั้นนอกของโครงข่ายของความเเน่นหนา เนื้อเยื่อเกี่ยวพันกับหลอดเลือด และ

     2.  ชั้นลึกในของการรวมกลุ่มของคอลลาเจน ประกอบด้วยเซลล์รูปแกนหมุน (Spindle) ของเนื้อเยื่อเกี่ยวพัน และโครงข่ายของเส้นใย

ยืดหยุ่นบางๆ

ขั้นตอนการผ่าตัดทำเปลือกตาแบบเอเชียตะวันออกแตกต่างจากการผ่าตัดแก้ไขเปลือกตาแบบคลาสสิก ในคนอายุน้อย เป้าหมายของการผ่าตัดคือการสร้างรอยพับเปลือกตาบน (Supra-tarsal) (หรือ "การผ่าตัดเปลือกตาสองชั้น") ในขณะที่เป้าหมายของคนสูงอายุคือการสร้างหรือยกระดับรอยพับด้านบน และเพื่อแก้ไขผิวหนังเปลือกตาส่วนเกิน (หรือ "การผ่าตัดเปลือกตาแบบเอเชีย")

การใช้ทางการแพทย์

ประวัติอย่างละเอียดของการผ่าตัดและประวัติทางการแพทย์ก่อนทำหัตถการ และการตรวจทางกายวิภาคบริเวณรอบดวงตา (Periorbital) ของผู้ป่วย (คิ้วถึงแก้มถึงจมูก) จะเป็นตัวกำหนดว่าผู้ป่วยสามารถรับการผ่าตัดเพื่อแก้ไขชั้นตาได้หรือไม่ (แก้ไข ดัดแปลง หรือทำทั้งคู่) ตามความต้องการของผู้ป่วยอย่างปลอดภัยและเป็นไปได้ โดยตามลำดับเเล้ว การผ่าตัดเปลือกตาชั้นล่างสามารถแก้ไขปัญหาทางกายวิภาคของผิวหนังเปลือกตาส่วนเกิน ความหย่อนคล้อยของกล้ามเนื้อตา และเยื่อหุ้มไขมัน (Orbital septum) (หรือ เอ็นเปลือกตา [Palpebral ligament]) ไขมันส่วนเกินของเบ้าตาด้านล่าง การผิดตำแหน่งของเปลือกตาล่าง ร่องใต้ตา (Nasojugal groove) ที่เห็นได้ชัด บริเวณที่เบ้าตาบรรจบกับความลาดเอียงของจมูก

สำหรับเปลือกตาบน กระบวนการผ่าตัดเปลือกตาสามารถแก้ไขข้อบกพร่องด้านการมองเห็นด้านข้าง (Peripheral vision) ซึ่งเกิดจากความหย่อนคล้อยของผิวเปลือกตาด้านบนคลุมบนขนตาส่วนด้านนอกและด้านบนของช่องการมองเห็นของผู้ป่วยจะได้รับผลกระทบ และทำให้เกิดความยากลำบากในการทำกิจกรรมธรรมดาๆ เช่น การขับรถและการอ่านหนังสือ

การใช้เพื่อการตกแต่ง

ในหลายประเทศในเอเชียตะวันออก การผ่าตัดตาสองชั้นเป็นที่นิยมอย่างสูง โดยเฉพาะในประเทศเกาหลีใต้ ค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดอยู่ในช่วงประมาณ 2,000 เหรียญสหรัฐ ถึง 4,000 เหรียญสหรัฐ ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับวิธีการผ่าตัด ประสบการณ์ของแพทย์ และความยากง่ายในแต่ละกรณี การผ่าตัดเพื่อทำชั้นตาสองชั้น ซึ่งเป็นวิธีธรมชาติที่สุดในระยะยาว จะใช้เวลาประมาณ 30 นาที ถึง 1 ชั่วโมง ผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องพักฟื้นในโรงพยาบาลหลังผ่าตัดเสร็จ และรอตัดไหม 5 ถึง 7 วัน หลังการผ่าตัด เนื่องจากการผ่าตัดชั้นตาของประเทศเกาหลีใต้มีความยุ่งยากน้อย ทุกปีในประเทศเกาหลีใต้ จึงมีชาวต่างชาติเข้ารับการผ่าตัดเพื่อแก้ไขเปลือกตาบนเป็นจำนวนมาก

กระบวนการผ่าตัด

ขั้นตอนการผ่าตัดเปลือกตามักดำเนินการผ่านการผ่าตัดภายนอกตามแนวรอยพับ (Crease) ของเปลือกตาบนและเปลือกตาล่าง ซึ่งสามารถซ่อนรอยแผลเป็นจากการผ่าตัดได้ โดยเฉพาะผลกระทบจากรอยพับของผิวหนังใต้ขนตาของเปลือกตาล่าง การกรีดตาสามารถทำได้จากเยื่อบุตา (Conjunctiva) ซึ่งเป็นพื้นผิวด้านในของเปลือกตาล่าง เช่น การผ่าตัดเเบอนแผล ให้อยู่ด้านใน (Transconjuctival) ของเปลือกตา

การผ่าตัดแบบซ่อนแผลให้อยู่ด้านในของเปลือกตา ริเริ่มโดยศาสตราจารย์คลินิกด้านศัลยกรรมแห่งคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยชิคาโก นพ. แอนโทนี่ เจ. เกอรูลิส และแนะนำให้มีการทดลองทางการแพทย์ในปี ค.ศ. 1998 เทคนิคนี้กลายเป็นบรรทัดฐานในสาขาการทำศัลยกรรมพลาสติก โดยศัลยแพทย์ส่วนใหญ่นิยมใช้เทคนิคนี้มากกว่าการผ่าตัดภายนอก เทคนิคนี้มีประโยชน์อย่างยิ่งโดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีสีผิวคล้ำ เพราะรอยผ่าภายนอกโดยวิธีพื้นฐานนั้นมักทิ้งรอยแผลเป็นสีขาวอย่างชัดเจน

เทคนิคนี้ช่วยให้สามารถตัดทิ้งเนื้อเยื่อไขมันของเปลือกตาล่างได้โดยไม่เห็นรอยเเผล แต่เทคนิคนี้ไม่สามารถนำผิวหนังส่วนเกินของตาล่างออกได้

การผ่าตัดเปลือกตาใช้เวลาประมาณ 1-3 ชั่วโมงโดยปกติ หลังการผ่าตัดจะมีการบวมและการฟกช้ำ แต่สามารถหายได้เอง และสามารถหายไวขึ้นโดยการประคบเย็น

ไม่มีการวัดผลที่เป็นเกณฑ์สำหรับการผ่าตัดเปลือกตาบนเเละล่าง การผ่าตัดเปลือกตาปกติเป็นการผ่าตัดที่ค่อนข้างปลอดภัย แต่ภาวะแทรกซ้อน (Complications)สามารถเกิดขึ้นได้ อันได้แก่ เลือดคั่ง/ห้อเลือด (Hematoma/ecchymosis) ตาหลับไม่มิด (Lagophthalmos)  (เปลือกตาไม่สมบูรณ์ หรือผิดปกติ) หนังตาตก (Ptosis) [เปลือกตาบนตก] แผลเป็น ตาแห้ง เลือดคั่งในเบ้าตา/ภาวะความดันสูงในช่องปิด (Compartment) กล้ามเนื้อ ภาวะบวมน้ำเหลือง (Lymphedema) และความผิดปกติของการเคลื่อนไหวของลูกตา (Ocular motility disorder)

หลังจากผ่าตัดเเล้ว จะมีการเย็บที่เรียกว่า การผ่าตัดเปิดมุมตา (Canthopexy) ไว้ใกล้กับมุมด้านนอกของเปลือกตาล่างซึ่งอยู่ภายในเนื้อเยื่อ โดยช่วยให้ตำแหน่งของเปลือกตาคงที่ในระหว่างกระบวนการสมานแผล รอยเย็บนี้จะละลายหายไปหลังจาก 4 ถึง 6 สัปดาห์ที่ สำหรับผู้ป่วยบางรายอาจจะต้องยกกลางใบหน้า เพื่อฟื้นฟู (Rejuvenate) ความสัมพันธ์ของเปลือกตาล่างและแก้ม ให้ดูเป็นธรรมชาติ

สภาพทางกายวิภาคของเปลือกตา, คุณภาพการเสื่อมสภาพของผิวหนังของแต่ละคน อายุ และสภาพปกติของเนื้อเยื่อที่อยู่ติดกัน ซึ่งเป็นผลจากสภาพทางกายวิภาคของผู้ป่วย ส่งผลต่อผลลัพธ์การทำงานและความสวยงาม ซึ่งสำเร็จได้ด้วยการผ่าตัดเปลือกตา นอกเหนือจากสภาพทางกายวิภาคของบริเวณดวงตาของผู้ป่วย ภาวะแทรกซ้อนทางการแพทย์ที่เกิดขึ้นหรือไม่นั้นจะขึ้นอยู่กับปัจจัยต่างๆ เช่น:

·       โรคตาแห้ง – ซึ่งอาจรุนแรงขึ้นได้เนื่องจากการหยุดชะงักของชั้นน้ำตา (Lacrimal film) ตามธรรมชาติของดวงตา

·       ผิวเปลือกตาหย่อนคล้อย (Laxity) – ขอบเปลือกตาล่างหย่อนคล้อย ส่งผลให้เปลือกตาล่างผิดตำแหน่ง

·       ตาโปน – การถล่นของลูกตาต่อโหนก (Malar) แก้มที่หักยุบ ซึ่งทำให้เปลือกตาล่างโน้มเอียงไปตำแหน่งที่ผิดปกติ

ประวัติศาสตร์

ตั้งแต่สมัยก่อน เมื่อเทคนิคต่างๆ เริ่มพัฒนา ชาวกรีกและโรมันโบราณเริ่มบันทึกและรวบรวมทุกอย่างที่พวกเขาทราบเกี่ยวกับการดำเนินผ่าตัดเหล่านี้ ออลุส โครเนเลียส เซลซัส (Aulus Corneslius Celsus), ชาวโรมันในคริสตศตวรรษที่หนึ่ง, ได้บรรยายถึงการตัดทิ้งในผิวหนังเพื่อผ่อนคลายผิวตาในหนังสือของเขาที่ชื่อ "De Medicina"

คาร์ล เฟอร์ดินันด์ ฟอน เกรเฟ่ (Karl Ferdinand von Gräfe) คำว่า "blepharoplasty" ในปี ค.ศ. 1818 เมื่อใช้เทคนิคนี้ในการซ่อมแซมความพิการที่เกิดจากมะเร็งในเปลือกตา

เลเซอร์

การผ่าตัดชั้นตาด้วยเลเซอร์เป็นการใช้เลเซอร์แทนการใช้มีดผ่าตัด โดยมักจะทำร่วมกับการฟื้นฟูเปลือกตาด้วยเลเซอร์ เนื่องจากขั้นตอนการทำทั้งสอง มีความสอดคล้องกัน

การผ่าตัดตาด้วยเลเซอร์ คาร์บอนไดออกไซด์ (CO₂) มีข้อดีหลายประการเมื่อเปรียบเทียบกับการผ่าตัดตาด้วยมีด เช่น เลือดออกน้อยลง ใช้เวลาในการผ่าตัดน้อยลง,  มองเห็นในระหว่างการผ่าตัดดีขึ้น, การฟกช้ำและบวมน้อยลง, เจ็บน้อยลง, และฟื้นฟูง่าย

ในประวัติศาสตร์มีการโต้แย้งในการจำแนกประเภทของการรักษาด้วยเลเซอร์ในตาด้านบนหรือด้านล่างว่าเป็นการผ่าตัดตา ซึ่งเป็นการผ่าตัดตามนิยามโดยที่นิยามตามกฎหมายของการผ่าตัดและที่ได้รับการสนับสนุนโดยสมาคมศัลยแพทย์แห่งอเมริกา ระบุว่าการผ่าตัดคือ "การรักษา... โดยใช้เครื่องมือใด ๆ ที่สร้างการเปลี่ยนแปลงหรือการเคลื่อนย้ายเนื้อเยื่อมนุษย์ที่มีชีวิต, ซึ่งรวมถึงเลเซอร์..."