ถุงน้ำ (Cyst)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 18 ตุลาคม 2555
- Tweet
- พีซีโอเอส หรือ พีโอเอส: กลุ่มอาการรังไข่มีถุงน้ำหลายใบ (PCOS หรือ POS : Polycystic ovarian syndrome)
- ถุงน้ำอัณฑะ ภาวะน้ำขังเฉพาะที่รอบอัณฑะ (Hydrocele testis)
- เนื้องอก (Tumor)
- มะเร็ง (Cancer)
- ก้อนในเต้านม (Breast mass)
- ไทรอยด์: โรคของต่อมไทรอยด์ (Thyroid: thyroid diseases)
ถุงน้ำ (Cyst) ใช้เรียกความผิดปกติอย่างหนึ่งของเนื้อเยื่อหรือของอวัยวะทั่วร่างกาย โดยถุงน้ำจะมีลักษณะเป็นถุงปิด ค่อนข้างกลม ภายในอาจเป็นอากาศ ของเหลว/น้ำ (Fluid หรือ Body fluid) หรือของเหลวปนกับเนื้อเยื่อที่มีลักษณะเป็นก้อนเนื้อ (Semi-solid material) เมื่อมองลักษณะภายนอกของถุงน้ำจะคล้ายก้อนเนื้อ ซึ่งเมื่อคลำดูจะได้ความรู้สึกว่ามีน้ำอยู่ข้างในก้อนและนิ่ม
ถุงน้ำอาจมีขนาดเล็กๆเป็นมิลลิเมตรไปจนถึงขนาดใหญ่ได้หลายๆเซนติเมตร ทั้งนี้มักไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของการเกิดถุงน้ำ
พบถุงน้ำได้ในทุกอายุตั้งแต่เด็กไปจนถึงผู้สูงอายุ และพบได้ทั้งในผู้หญิงและในผู้ชายใกล้เคียงกัน
ถุงน้ำเกิดได้ในทุกอวัยวะทั่วร่างกายเช่น ที่ผิวหนัง กระดูก ไต ตับ อวัยวะเพศ สมอง และรังไข่
โดยทั่วไปถุงน้ำมักไม่เป็นอันตราย ไม่ใช่มะเร็ง แต่ถุงน้ำสามารถโตขึ้นได้ถ้ามีปริมาณของ เหลว/น้ำในถุงเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ อย่างไรก็ตาม ถุงน้ำชนิดที่มีเนื้อเยื่อปนอยู่ด้วยอาจเปลี่ยนเป็นโรค มะเร็งได้ แต่โอกาสเปลี่ยนเป็นมะเร็งพบได้น้อยมากเช่น ถุงน้ำรังไข่ที่เรียกว่า Dermoid cyst เป็นต้น
ถุงน้ำมักไม่ก่ออาการ ดังนั้นถ้าไม่ได้เกิดในผิวหนังที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า แพทย์จึงมักวินิจฉัยถุงน้ำได้โดยบังเอิญ จากการตรวจอัลตราซาวด์หรือเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ ของอวัยวะต่างๆจากโรคอื่นๆเช่น การตรวจอัลตราซาวด์ภาพตับและ/หรือไตในการตรวจสุขภาพประจำปี เป็นต้น
การรักษาถุงน้ำ ถ้ามีขนาดเล็กไม่จำเป็นต้องมีการรักษา แต่ถ้าถุงน้ำมีขนาดใหญ่อาจใช้การดูดน้ำออก การขูดผนังถุงน้ำเอาส่วนที่เป็นเนื้อเยื่อออก (Curettage) หรือการผ่าตัด ทั้งนี้ขึ้นกับตำแหน่งที่เกิดโรคและดุลพินิจของแพทย์
บรรณานุกรม
1. Cyst http://en.wikipedia.org/wiki/Cyst [2015,June6]
Updated 2015, June 6
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์