ตุ่มพอง ตุ่มน้ำ ตุ่มใส ตุ่มเลือด ตุ่มหนอง Blister

ตุ่มพอง ตุ่มใส ตุ่มน้ำ ตุ่มเลือด ตุ่มหนอง (Blister)

โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
14 ธันวาคม 2560
Tweet

บทความที่เกี่ยวข้อง

ตุ่มพอง หรือ แผลพุพอง หรือ พุพอง (Blister) เป็นถุงที่เกิดกับหนังกำพร้า (ผิวหนังส่วนบน) ภายในประกอบด้วยน้ำหรือของเหลวของร่างกาย (Fluid) โดยเกิดจากการบาดเจ็บของเซลล์ผิวหนังกำพร้า ส่งผลให้ร่างกายสร้างของเหลวขึ้นมา เพื่อทำหน้าที่คล้ายหมอนรองอยู่ใต้ผิวหนังส่วนที่บาดเจ็บ เพื่อช่วยป้องกันผิวหนังส่วนที่บาดเจ็บไม่ให้ลุกลามเกิดการบาดเจ็บมากขึ้น และยังช่วยในการสมานการบาดเจ็บให้หายเร็วขึ้น

ถ้าภายในตุ่มพอง มีน้ำใสๆ หรือมีน้ำเหลือง เช่น จากการแพ้สารบางชนิด อาจเรียกว่า “ตุ่มใส หรือตุ่มน้ำ (Blister หรือ Water blister)” เช่น ที่เกิดจากอาการแพ้สารต่างๆ แต่ถ้าเกิดภายหลังผิวหนังส่วนนั้นสัมผัสเสียดสีรุนแรงกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง เรียกว่า “ตุ่มเสียดสี (Friction blister)” แต่ถ้าเสียดสีจนเกิดเลือดออกในตุ่ม เรียกว่า “ตุ่มเลือด (Blood blister)” หรือถ้ามีการติดเชื้อแบคทีเรียในผิวหนังส่วนที่เกิดตุ่มพองร่วมด้วย น้ำ/ของเหลวในตุ่มพองจะมีลักษณะเป็นหนอง อาจมีสีเหลือง หรือ สีเขียวของหนอง เรียกว่า “ตุ่มหนอง (Pus filled blister หรือ Pustule)”

ตุ่มพองอาจมีขนาดเล็กๆ เป็นมิลลิเมตร (เช่น ตุ่มพองในโรคอีสุกอีใส) หรืออาจมีขนาดใหญ่ได้หลายเซนติเมตร (เช่น ที่เกิดจากแผลไฟไม้ หรือน้ำร้อนลวก) ทั้งนี้ขึ้นกับสาเหตุ

สาเหตุของตุ่มพอง เกิดได้ทั้งจาก

การติดเชื้อ เช่น เชื้อไวรัส (เช่น โรคอีสุกอีใส)
การแพ้สิ่งต่างๆ (เช่น การแพ้ยา แพ้พิษสัตว์กัด ต่อย)
การบาดเจ็บของผิวหนังจากการเสียดสี (เช่น รองเท้ากัด) หรือ
จากอุบัติเหตุ (เช่น จักรยานล้ม)
จากผิวหนังถูกความเย็นจัด (เช่น นิ้วมือแช่น้ำแข็งนานๆ)
จากถูกไฟ หรือถูกความร้อน (เช่น แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก)

เมื่อมีตุ่มพองขนาดใหญ่ หรือเป็นหนอง หรือ ร่วมกับมีอาการบวม แดง ร้อน เจ็บในส่วนที่เกิดตุ่มพอง และ/หรือร่วมกับมีไข้ ควรพบแพทย์/ไปโรงพยาบาล เพื่อหาสาเหตุ เพื่อการรักษาที่เหมาะสม

อนึ่ง พจนานุกรมไทย โดยฝ่ายวิชาการภาษาไทย บริษัทซีเอ็ดยูเคชั่น จำกัด (มหาชน)พ.ศ. 2552 ให้ความหมายว่า “พุพอง” หมายถึง โรคผิวหนังชนิดหนึ่ง เป็นตุ่มพองใสขนาดเล็ก ผ่ดขึ้นตามตัว แล้วแตกออกมีน้ำเหลือง น้ำเลือด หรือน้ำหนองไหล

บรรณานุกรม