ตัวรับแอดรีเนอร์จิก (Adrenergic receptor)

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 11 มิถุนายน 2559
  • Tweet
บทความที่เกี่ยวข้อง
ตัวรับแอดรีเนอร์จิก

ตัวรับ (Receptor) ในเซลล์ระบบประสาทอัตโนมัติที่ชื่อ ตัวรับแอดรีเนอร์จิก (Adrenergic receptor หรือ Adrenoreceptor) เป็นตัวรับของสารสื่อประสาทชื่อ Norepinephrine (Noradrena lin) และของสารสื่อประสาทชื่อ Epinephrine (Adrenalin) ซึ่งโดยทั่วไปจะเป็นตัวกระตุ้นการทำ งานของระบบประสาทอัตโนมัติชนิดที่เรียกว่า ระบบประสาทซิมพาธีติก (Sympathetic nervous system)

ตัวรับแอดรีเนอร์จิกแบ่งเป็น 2 กลุ่มคือ ตัวรับแอลฟาแอดรีเนอร์จิกและตัวรับบีตาแอดรีเนอร์จิก

ก. ตัวรับแอลฟาแอดรีเนอร์จิก (Alpha adrenergic receptor): มีหน้าที่โดยรวม คือ ทำให้เกิดการหดตัวของกล้ามเนื้อเรียบและของหลอดเลือดและทำให้รูม่านตาขยาย ซึ่งตัวรับกลุ่มนี้ยังแบ่งย่อยได้อีกหลายชนิดได้แก่

  • ตัวรับ Alpha 1 adrenergic receptor: ซึ่งแบ่งย่อยได้เป็น Alpha 1-A adrenergic receptor, Alpha 1-B adrenergic receptor, Alpha 1-D adrenergic receptor ซึ่งตัวรับในกลุ่มนี้ทำหน้าที่ เกี่ยวข้องกับการหดตัวของกล้ามเนื้อเรียบ ของกล้ามเนื้อหูรูดของอวัยวะต่างๆ (เช่น หูรูดหลอดอาหาร หูรูดกระเพาะอาหาร หูรูดกระเพาะปัสสาวะ หูรูดทวารหนัก) และของหลอดเลือด
  • ตัวรับ Alpha 2 adrenergic receptor: ซึ่งแบ่งย่อยได้เป็น Alpha 2-A adrenergic receptor, Alpha 2-B adrenergic receptor, Alpha 2 -C adrenergic receptor, ซึ่งตัวรับในกลุ่มนี้ทำหน้าที่เกี่ยวกับการหดตัวของกล้ามเนื้อเรียบและกระตุ้นเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของเกล็ดเลือด

ข. ตัวรับบีตาแอดรีเนอร์จิก (Beta adrenergic receptor): หน้าที่หลักคือ เพิ่มสารคัดหลั่งของอวัยวะต่างๆ (เช่น เหงื่ออกมาก น้ำลายเพิ่มมากขึ้น เพิ่มน้ำย่อยอาหาร) ซึ่งตัวรับกลุ่มนี้ยังแบ่งย่อยได้เป็น

  • Beta 1 adrenergic receptor: หน้าที่หลักคือ เพิ่มน้ำย่อยอาหาร
  • Beta 2 adrenergic receptor: หน้าที่หลักคือ ช่วยให้กล้ามเนื้อเรียบคลายตัวช่วยให้หลอดลมขยายตัว และต้านการหลั่งสาร Histamine จาก Mast cell
  • Beta 3 adrenergic receptor: ช่วยให้กล้ามเนื้อหูรูดกระเพาะปัสสาวะคลายตัว

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Adrenergic_receptor [2016,May21]
  2. http://www.physiologymodels.info/ans/adrenergic.htm [2016,May21]