ซิโนเมนีน (Sinomenine)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 18 เมษายน 2564
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ: คือยาอะไร?

ยาซิโนเมนีน (Sinomenine) คือ สารประกอบประเภทอัลคาลอยด์ (Alkaloid, สารประกอบ ในธรรมชาติที่พบในสิ่งมีชีวิตหลายชนิดเช่น พืช สัตว์ เชื้อรา และแบคทีเรีย) พบในพืชตระกูล Sinomenium acutum ซึ่งพบมากในประเทศญี่ปุ่นและจีน ประเทศเหล่านี้มักจะจำหน่ายซิโนเมนีนในรูปของยาสมุนไพร โดยนำมารักษาอาการของโรคข้อรูมาตอยด์ และข้ออักเสบ/ข้อเสื่อม เฉพาะประเทศจีนมีการใช้ซิโนเมนีนเป็นเวลายาวนานกว่า 2,000 ปี การออกฤทธิ์ใกล้เคียงกับสารในกลุ่มฝื่น (Opioids)

กลไกการออกฤทธิ์ที่เด่นของยาซิโนเมนีนเห็นจะได้แก่ การทำให้ร่างกายหลั่งสารฮิสตามีน (Histamine) และยับยั้งการสังเคราะห์สารที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบเช่น Prostaglandin, Leukotriene และ Nitric oxide อาจกล่าวโดยรวมได้ว่า ผลิตภัณฑ์ซิโนเมนีนมีใช้แพร่หลายเฉพาะบางประเทศในแถบเอเชีย และถือเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของการบำบัดรักษาอาการโรคข้อรูมาตอยด์

ซิโนเมนีนมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?

ซิโนเมนีน

ยาซิโนเมนีนมีสรรพคุณรักษาโรค/ข้อบ่งใช้:

  • รักษาอาการโรคข้อรูมาตอยด์ และ ข้ออักเสบ/ข้อเสื่อม

ซิโนเมนีนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

กลไกการออกฤทธิ์ของยาซิโนเมนีนคือ ตัวยาจะออกฤทธิ์ยับยั้งการสร้างสารเกี่ยวข้องกับการอักเสบต่างๆเช่น Prostaglandin, Leukotriene และ Nitric oxide และมีกระบวนการเคมีอื่นๆติดตามมาร่วมด้วยจึงส่งผลให้เกิดฤทธิ์การระงับปวดของยานี้

ซิโนเมนีนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

รูปแบบผลิตภัณฑ์ของยาซิโนเมนีนเท่าที่พบเห็น จะเป็นการผลิตในประเทศจีน ยังไม่มีการ ผลิตในไทย และยังไม่แน่ชัดว่าได้ผ่านการรับรองความปลอดภัยจาก อย. (สำนักงานคณะกรรมการ อาหารและยา) หรือไม่ ซึ่งรูปแบบที่ผลิตในประเทศจีน เช่น

  • พลาสเตอร์ปิดผิวหนัง
  • ชนิดเม็ดสำหรับรับประทาน

ซิโนเมนีนมีขนาดรับประทานอย่างไร?

สามารถตรวจสอบรายละเอียดการรับประทานหรือการใช้ยาซิโนเมนีนจากเอกสารกำกับยา/ฉลากยาที่กำกับมากับตัวผลิตภัณฑ์

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาซิโนเมนีน ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และเภสัชกร เช่น

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้วคลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก / หอบเหนื่อย
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาซิโนเมนีนอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารก จนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทาน/ใช้ยาซิโมเมนีน สามารถรับประทาน/ใช้ยาเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทาน/ใช้ยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณการรับประทาน/การใช้ยาเป็น 2 เท่า

ซิโนเมนีนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

จากการศึกษาด้านผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) ในห้องทดลองพบว่า ยาซิโนเมนีนสามารถกระตุ้นให้เกิด

  • การชัก
  • มีผื่นคัน
  • ปากและตาบวม

มีข้อควรระวังการใช้ซิโนเมนีนอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ซิโนเมนีนดังนี้ เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยา/แพ้ผลิตภัณฑ์ยาซิโนเมนีน
  • ระวังการใช้ยานี้กับผู้ที่เป็นแผลในกระเพาะอาหาร ด้วยยาซิโนเมนีนมีฤทธิ์กระตุ้นการหลั่งกรดของกระเพาะอาหาร
  • หากพบอาการแน่นหน้าอก หายใจไม่ออก/หายใจลำบาก มีผื่นขึ้นทั้งตัว หรือเกิดความผิด ปกติต่อร่างกายหลังใช้ผลิตภัณฑ์/ยาซิโนเมนีน ให้หยุดการใช้ แล้วรีบไปพบแพทย์/ไปโรงพยาบาลทันที
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด ยาแผนโบราณทุกชนิด(รวมยาซิโนเมนีนด้วย) อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ซิโนเมนีนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาซิโนเมนีนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นได้ เช่น

  • การใช้ยาซิโนเมนีน ร่วมกับ ยา Methotrexate มีรายงานว่า อาจส่งผลให้การรักษา โรคข้อรูมาตอยด์มีประสิทธิภาพมากขึ้น ทั้งช่วยลดอาการข้างเคียงของยา Methotrexate และยังลดกระบวนการทางเคมีที่คอยเปลี่ยนแปลงมวลกระดูกอีกด้วย แต่ประการสำคัญ การใช้ยาร่วมกันจะต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น

ควรเก็บรักษาซิโนเมนีนอย่างไร?

ควรเก็บยาซิโนเมนีน:

  • เก็บยาในช่วงอุณหภูมิที่ระบุในเอกสารกำกับยา/ ฉลากยาที่มากับผลิตภัณฑ์
  • ไม่เก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น
  • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/ แสงแดด ความร้อน และความชื้น
  • เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
  • ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์

ซิโนเมนีนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ปัจจุบันยังไม่มีการผลิตยาซิโนเมนีนในประเทศไทย และยังไม่มีข้อมูลที่แน่นอนว่าได้ขึ้นทะเบียนด้านความปลอดภัยจาก อย. แล้ว ซึ่งตัวยาที่ผลิตในจีน เช่น

  • Sinomenine hydrochorolide tablet (ซิโนเมนีน ไฮโดรคลอโรไลด์ แทปเบลท)/ยารับ ประทาน ผลิตจากบริษัทในจีนชื่อ Xi’an Lijun Pharmaceutical co. Ltd
  • Sinomenine transdermal patch (ซิโนเมนีน ทรานสเดอร์มอล แพท)/ยาแปะผิวหนัง ผลิตจากบริษัทในจีนชื่อ Tongji medical center (China)

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Sinomenine [2021,April17]
  2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/61710/ [2021,April17]
  3. https://worldwidescience.org/topicpages/s/sinomenine+transdermal+patch.html[2021,April17]
  4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/61710/ [2021,April17]
  5. https://www.researchgate.net/publication/23394470_Development_and_evaluation_of_the_Sinomenine_transdermal_patch [2021,April17]
  6. https://worldwidescience.org/topicpages/s/sinomenine+transdermal+patch.html [2021,April17]
  7. https://drugs.ncats.io/drug/63LT81K70N [2021,April17]