ช็อกเฉียบพลัน (ตอนที่ 1)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 21 ธันวาคม 2557
- Tweet
ภาวะ Toxic shock syndrome หรือ ช็อกเฉียบพลันที่เกิดจากพิษของแบคทีเรียในหญิงมีประจำเดือน ไม่ใช่เรื่องใหม่ แต่เคยเป็นเรื่องใหญ่จนคร่าชีวิตผู้หญิงหลายคนมาแล้ว โดยสาเหตุหลักๆ ก็คือ การใส่ผ้าอนามัยแบบสอดหรือแทมปอน (Tampon) ไว้นานเกินไปจนก่อให้เกิดแบคทีเรียจำนวนมาก และเข้าไปทำอันตรายต่ออวัยวะภายในร่างกายของผู้หญิง
ผศ.นพ.มานพชัย ธรรมคันโธ หัวหน้าหน่วยโรคติดเชื้อทางนรีเวชและโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์สตรี ภาควิชาสูติศาสตร์นรีเวชวิทยา คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า แม้คนไทยจะใช้ผ้าอนามัยแบบสอดไม่มากเท่าฝรั่ง แต่ก็ยังมีคนใช้กันอยู่พอสมควร และหลายๆ คนที่ใช้ อาจจะกำลังใช้อย่างไม่ถูกวิธี และส่งผลเสียต่อสุขภาพ
นพ.มานพชัย กล่าวว่า ผ้าอนามัยแบบสอดหรือแทมปอนมีข้อดีตรงสะดวก เล็ก ไม่เป็นรอยเวลาใส่เสื้อผ้าแฟชั่น ยิ่งสมัยนี้จะมีแฟชั่นพวกตัวเล็กๆ ตึงๆ ถ้าใส่แบบเป็นแผ่นอาจจะไม่สะดวก รวมไปถึงพวกนักกีฬาที่ต้องการความคล่องตัวด้วย แต่พวกที่ใช้หลายคนไม่อ่านฉลาก อันนี้อันตราย
นพ.มานพชัย อธิบายถึงสาเหตุว่า เพราะในช่องคลอดจะมีภาวะสมดุลอยู่ มีแบคทีเรียพลเมืองดีจำพวกแลคโตบาซิไล (คนละชนิดกับแลคโลบาลิลัสในผลิตภัณฑ์นมเปรี้ยว) ดังนั้นการนำของแปลกปลอมสอดเข้าไปในตัวเรา อยากให้ใส่ใจอ่านฉลากกันสักนิดว่ามีข้อบ่งใช้อย่างไร ใช้ได้นานเท่าไร
นพ.มานพชัย ให้ความรู้พร้อมกับเน้นย้ำว่า เรื่องของความสะอาดเป็นสิ่งสำคัญมาก ตั้งแต่มือที่ใช้ใส่แทมปอน ต้องล้างให้สะอาด เช็ดให้แห้ง เท่าที่เห็นแทมปอนบ้านเราที่ขายอยู่ในท้องตลาดมักจะเป็นแค่แท่งสำลี แต่ในต่างประเทศจะขายคู่กับ Applicator ซึ่งก็คือ หลอดที่หุ้มแทมปอนไว้อีกที เวลาสอดเข้าไปในช่องคลอดจะง่ายกว่า และปลอดเชื้อกว่าใช้มือเปล่าๆ จับ
ในเรื่องของเวลาที่ใช้ นพ.มานพชัย ชี้แจงว่า หากจะใช้แทมปอนก็ต้องเปลี่ยนบ่อยๆ เพราะฉลากแทมปอนบอกชัดว่าห้ามสอดค้างไว้ในร่างกายเกิน 4-5 ชั่วโมง ดังนั้นเวลานอนเป็นเวลาที่ยาว อาจจะยาวกว่า 4-6 ชั่วโมง หากสอดช่วงนอนหลับอาจจะนานเกินจนเกิดหมักหมมและทำลายความสมดุลในช่องคลอด และติดเชื้อจนเป็น Toxic shock syndrome ได้เช่นกัน
นอกจากนี้ นพ.มานพชัย ยังกล่าวว่า เรื่องขนาดของแทมปอนก็สำคัญ ต้องดูสรีระตัวเองด้วย เพราะหากช่องคลอดสั้นหรือตื้น การใช้แทมปอนใหญ่อาจจะเป็นแผลได้ หรือเวลารอบเดือนมาน้อยๆ อย่าไปใช้อันใหญ่มาก
ในท้ายสุด นพ.มานพชัย ชี้แจงเพิ่มเติมว่า แทมปอนไม่ได้เป็นตัวการให้เกิดอาการ Toxic shock syndrome แต่แทมปอนอาจจะเป็นปัจจัยหนึ่งที่เป็นตัวกระตุ้นให้เกิดได้เท่านั้น
ภาวะช็อกเฉียบพลันที่เกิดจากพิษของแบคทีเรีย (Toxic shock syndrome = TSS) เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่ชื่อว่า Staphylococcus aureus (Staph) bacteria หรืออาจเกิดจากเชื้อที่ชื่อว่า Group A streptococcus (Strep) bacteria มักเกิดในหญิงมีประจำเดือน หรือผู้ที่มีแผลติดเชื้อ
TSS เป็นกรณีที่ไม่ค่อยพบ โดยมากกว่า 1 ใน 3 เกิดในผู้หญิงที่อายุต่ำกว่า 19 ปี และร้อยละ 30 ของผู้หญิงที่เคยเป็น TSS แล้วกลับมาเป็นซ้ำอีก
แหล่งข้อมูล
- สตรีมีเมนส์ต้องอ่าน 'ผ้าอนามัยแบบสอด' อันตรายถึงตาย?! http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9570000135038 [2014, December 20].
- Toxic shock syndrome. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/toxic-shock-syndrome/basics/definition/con-20021326 [2014, December 20].
- Understanding Toxic Shock Syndrome. http://www.webmd.com/women/understanding-toxic-shock-syndrome-basics [2014, December 20].
