จิตวิทยาผู้ใหญ่ตอนที่ 158: การหยั่งรู้แบบซ่อนเร้น (2)
- โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
- 22 เมษายน 2561
- Tweet
เมื่อเราอยู่ในอารมณ์ (Mood) ที่มีความสุข เราจะสังเกตใบหน้าที่ยิ้มแย้มแจ่มในของผู้อื่นอย่างไม่รู้ตัวหรือแบบซ่อนเร้น นี่เป็นสิ่งที่คล้ายคลึงกับคำถามของนักวิจัยที่ว่า ผู้เข้าร่วมวิจัย (Subject) ที่อยู่ในอารมณ์แห่งความสุข จะหยั่งรู้ (Perceive) คำที่มีความสุข ได้เร็วกว่าคำที่มีความเศร้า และในทางกลับกัน (Vice versa) ผู้อยู่ในอารมณ์แห่งความเศร้า จะหยั่งรู้คำที่มีความเศร้า ได้เร็วกว่าคำที่มีความสุข
วิธีการก็คือ ผู้เข้ารับการวิจัยได้รับการจัดกลุ่มตามอารมณ์ที่มีความสุข หรือความเศร้า โดยการให้ฟังดนตรีที่ทำให้เขารู้สึกมีความสุขหรือมีความเศร้า จากนั้นก็ให้ผู้เข้ารับการวิจัยนั่งอยู่หน้าจอที่ฉาย (Project) กลุ่มคำ (String of words) อาทิ สนุกสนาน (Joy) นิสัย (Habit) เจ็บปวด (Hurt) หลักเกณฑ์ (Code) ตลกโปกฮา (Comedy) และร่ำไห้ (Weep)
เมื่อแต่ละคำปรากฏขึ้นบนจอ ผู้เข้ารับการวิจัยจะตอบว่าเป็นความสุข (อาทิ สนุกสนานตลกและโปกฮา), เศร้า (อาทิ เจ็บปวดและร่ำไห้), หรือเป็นกลาง (Neutral) (อาทิ นิสัยและหลักเกณฑ์)
ผลลัพธ์ก็คือ นักวิจัยพบว่า ผู้เข้ารับการวิจัยอยู่ในอารมณ์สุข จะหยั่งรู้คำที่เกี่ยวข้องกับความสุข เร็วกวิ่งผู้รับการวิจัยที่อยู่ในอารมณ์เศร้า อย่างมีนัยสำคัญ (Significantly) ในทางกลับกัน ผู้รับการวิจัยที่อยู่ในอารมณ์เศร้า ก็จะหยั่งรู้คำที่เกี่ยวข้องอารมณ์เศร้าเร็วกว่าผู้รับการวิจัยที่อยู่ในอารมณ์สุข อย่างมีนัยสำคัญ เช่นกัน
นักวิจัยสรุปว่า การอยู่ในสภาวะที่มีอารมณ์หวั่นไหวเฉพาะ (Particularly emotional state) อาจมีผลกระทบต่อการหยั่งรู้ของคนเรา โดยไม่รู้ตัว (Unawareness) นักวิจัยเสนอแนะว่า การค้นพบเหล่านี้สามารถอธิบายสิ่งที่เกิดขึ้น (Occur) ในชีวิตจริง เมื่อเราอยู่ในสภาวะที่มีความสุข เราจะมีแนวโน้มของการสังเกตเห็นและหยั่งรู้ในสิ่งที่นำความสนุกสนานมาสู่เรา มากกว่าสิ่งที่ทำให้เรามีความเศร้า
การวิจัยนี้และการศึกษาอื่นๆ [ในเวลาต่อมา] แสดง (Indicate) ว่า สิ่งเร้าแบบซ่อนเร้น (Subliminal stimuli) อาจมีอิทธิพลต่อกระบวนการ (Process) ทางอารมณ์และทางการรับรู้ (Cognitive) อาทิ รูปทรงที่ชอบมากกว่า (Preferred shape) แต่ละบุคคลที่ชอบ (Liking individual) คำที่จดจำได้ (Recognizing word) และเงื่อนไขปรกติ (Classically conditioned) ที่สนองตอบต่อใบหน้าที่เศร้า หรือใบหน้าที่สุข โดยทั้งหมดนี้ปราศจากการรับรู้อย่างมีสติ (Conscious awareness)
แต่ก็ยังไม่มีการศึกษาใดซึ่งได้รับการออกแบบอย่างดี (Well-designed) จนแสดงถึงการโฆษณาแบบซ่อนเร้น (Subliminal advertising) ว่าสามารถชักจูง (Persuade) ผู้บริโภคให้เลือกรายการหรือยี่ห้อเฉพาะ (Specific item or brand) ได้
แหล่งข้อมูล:
- Plotnik Rod. (2002). Introduction to Psychology (6th Ed). Pacific Grove, CA: Wadsworth -Thompson Learning.
- What Are Subliminal Perceptions in Marketing?http://smallbusiness.chron.com/subliminal-perceptions-marketing-71802.html [2018, April 21].
