จิตวิทยาผู้สูงวัย ตอนที่ 131 : ข้อจำกัดทางการรับรู้ (3)
- โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
- 18 ตุลาคม 2560
- Tweet
นักวิจัยทดลองให้ผู้เข้าร่วมวิจัยตอบคำถามด้วยวาจา (Spoken response) ในขณะที่มีส่วนร่วมในกิจกรรมอื่น (อาทิ เดิน และเคาะนิ้ว [Finger tapping]) แล้วพบว่า ผู้สูงวัยที่เข้าร่วมวิจัย ใช้ประโยค (Syntactical) ที่ซับซ้อนน้อยกว่าผู้ใหญ่เยาว์วัย ซึ่งสนับสนุนข้อโต้แย้งที่ว่า ผู้สูงวัยมีช่วงของความจำปฏิบัติงาน (Working-memory span) ที่สั้นกว่า
สิ่งที่น่าสนใจก็คือ นักวิจัยยังค้นพบว่า ผู้ใหญ่เยาว์วัย ใช้ (Adopt) กลยุทธ์ที่แตกต่างจากผู้สูงวัย กล่าวคือใช้ประโยคที่ง่ายกว่าตามหลักไวยากรณ์ (Grammatically simpler) และสั้นกว่า ในขณะที่ผู้สูงวัยพูดได้ช้าลง
นักวิจัยเปรียบเทียบผลลัพธ์ (Analogous result) เมื่อตรวจสอบการสร้างภาษา (Language production) ของผู้ใหญ่ ในขณะทำงานที่ติดตามเป้าหมายเคลื่อนไหว (Pursuit motor task) แล้วพบอย่างไม่น่าประหลาดใจ (Unsurprisingly) ว่า งานที่ติดตามเป้าหมายเคลื่อนไหว ต้องใช้ความพยายามมากกว่า ในขณะที่ทักษะภาษา (Linguistic skill) ได้เสื่อมถอยลง (Deteriorate)
นักวิจัยยังพบว่า ผู้เข้าร่วมวิจัยอันมีระดับศัพทานุกรม (Level of vocabulary) ที่สูงกว่า และขีดความสามารถ (Capacity) ของความทรงจำปฏิบัติงานที่มากกว่า แสดงความเสื่อมถอยที่น้อยกว่าในทักษะภาษา และผลกระทบนี้ แสดงให้เห็นเด่นชัด (Pronounced) กว่าสำหรับผู้สูงวัยที่เข้าร่วมวิจัย เมื่อปรียบเทียบกับผู้ใหญ่เยาว์วัย
ในทางกลับกัน (Conversely) ความเร็วที่เหนือกว่าในการประมวลข้อมูล มีความสัมพันธ์กับความเสื่อมถอยในภาษาในผู้ใหญ่เยาว์วัย น้อยกว่าในผู้สูงวัย ผลกระทบอื่นๆ มีความซับซ้อนกว่า และมิได้เป็นรูปแบบ (Uniform) เดียวกัน ทั่วทุกประเภทของกิจกรรมทางภาษา
ตัวอย่างเช่น นักวิจัยวัดผล (Measure) ประโยควาจา (Spoken sentences) ที่ระลึกได้ (Recall) ด้วยโครงสร้าง (Structure) ที่หลากหลาย แล้วพบว่า แม้ผู้สูงอายุที่เข้าร่วมวิจัยจะจดจำคำพูดได้น้อยกว่าผู้ใหญ่เยาว์วัย แต่ไม่มีความแตกต่างทางอายุเมื่อพิจารณาจำนวนอนุประโยคที่สมบูรณ์ (Complete clause)
นักวิจัยยังสรุป (Conclude) ว่า แม้ผู้สูงวัยจะระลึกถึงรายละเอียด (Chunk) ของงานได้น้อยกว่า แต่ความจำปฏิบัติงานของผู้สูงอายุยังคงสร้างผลกระทบที่พอจะประนีประนอม (Mediating effect) กันได้ จึงเป็นการเปลี่ยนแปลง (Shift) จากบทบาทริมขอบ (Marginal role) ไปสู่ความสำคัญ ณ ศูนย์กลาง (Central importance)
แม้จะมีบางสถานการณ์ที่ทักษะภาษาได้รับผลกระทบจากการเสื่อมถอยในการรับรู้ (Cognitive decline) และในขีดความ สามารถ แต่ผลกระทบมิได้เห็นเด่นชัด (Clear-cut) เสมอไป บางทักษะสามารถหลบพ้น (Immune to) ผลกระทบนี้ได้ด้วยซ้ำ
แหล่งข้อมูล:
- Stuart-Hamilton, Ian. (2012). The Psychology of Ageing (5th Ed). London, UK: Jessica Kingsley Publishers.
- Decline and Compensation in Aging Brain and Cognition: Promises and Constraints https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2809780/ [2017, October 17].
