คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอน ผลการฉายรังสีรักษาบรรเทาอาการปวด

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 9 มีนาคม 2563
  • Tweet
คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง-347

การรักษาบรรเทาอาการปวดจากมะเร็งแพร่กระจายเข้ากระดูก(ยกเว้นกระดูกสันหลัง)มักเป็นการรักษาร่วมกันด้วย ยาเคมีบำบัดตามชนิดเซลล์มะเร็ง, การฉายรังสีรักษากระดูกตำแหน่งมะเร็งแพร่กระจาย, และอาจร่วมกับการผ่าตัดกรณีกระดูกนั้นหักหรือเสี่ยงต่อการหัก

การฉายรังสีรักษา ทั่วไปจะฉายรังสีทั้งหมด 10 ครั้ง/2สัปดาห์(วันละ1ครั้ง, ปริมาณรังสี 3Gy/ครั้ง/วัน)รวมปริมาณรังสีทั้งหมด 30Gy/10 ครั้ง, แต่ปัจจุบันรังสีรักษาก้าวหน้าขึ้นมาก แพทย์สามารถให้ปริมาณรังสีต่อครั้งได้สูงขึ้น(การฉายรังสีแบบ3มิติ)จึงสมารถให้การรักษาโดยฉายรังสีปริมาณสูงเพียง1ครั้ง ซึ่งจะสะดวกกับผู้ป่วยและครอบครัวเป็นอย่างมาก

คณะแพทย์จากโรงพยาบาล MD Anderson รัฐเทกซัส สหรัฐอเมริกา ศึกษาว่า การฉายรังสีฯเพียงครั้งเดียวมีประสิทธิผลเป็นอย่างไรเมื่อเปรียบเทียบกับการฉายรังสี10ครั้ง การศึกษานี้นำโดย พญ. Q.N. Nguten แพทย์รังสีรักษาและมะเร็งวิทยา และได้รายงานผลในการประชุมประจำปีของสมาคมรังสีรักษาและมะเร็งวิทยาแห่งสหรัฐอเมริกา(ASTRO/ the American Society for Radiation Oncology) ที่นครชิคาโก 15-18 กันยายน 2019

การศึกษานี้เป็นการศึกษาล่วงหน้าแบบสุ่มตัวอย่าง(Prospective randomized Trial) เปรียบเทียบผู้ป่วยมะเร็งแพร่กระจายเข้ากระดูก(ยกเว้นกระดูกสันหลัง)ที่โรงพยาบาล MD Andersonช่วง กันยายน 2014-มิถุนายน 2018 โดยมีผู้ป่วยทั้งหมด 160ราย,

  • ได้รับการฉายรังสี 1ครั้งด้วยเทคนิค3มิติ 81 ราย, ถ้าขนาดรอยโรคน้อยกว่า 4ซม. จะได้ปริมาณรังสี 16Gy, แต่ถ้ารอยโรคขนาดตั้งแต่ 4ซม.ขึ้นไปจะได้รังสี 12Gy, และ
  • ผู้ป่วยอีกกลุ่ม 79 ราย ได้รังสี 10ครั้ง/30Gy

ผลการศึกษาพบว่า

  • กลุ่มฉายรังสีครั้งเดียว ที่3 เดือน ควบคุมอาการปวดได้ 72%, กลุ่มฉายรังสี 10 ครั้งควบคุมอาการปวดได้ 49% ต่างกันอย่างมีความสำคัญทางสถิติ(p=0.03)
  • กลุ่มฉายรังสีครั้งเดียว ที่9เดือน ควบคุมอาการปวดได้ 77%, กลุ่มฉายรังสี 10 ครั้งควบคุมอาการปวดได้ 46% ต่างกันอย่างมีความสำคัญทางสถิติ(p=0.04)
  • ที่1 ปี: กลุ่มฉายรังสีครั้งเดียว ควบคุมรอยโรคไม่ให้ลุกลาม(Local progression free survival) 100%, กลุ่มฉายรังสีฯ10ครั้ง ควบคุมรอยโรคได้ 90.5% ไม่ต่างกันชัดเจน
  • ที่2 ปี: กลุ่มฉายรังสีครั้งเดียว ควบคุมรอยโรคไม่ให้ลุกลาม(Local progression free survival) 100%, กลุ่มฉายรังสีฯ10ครั้ง ควบคุมรอยโรคได้ 75.6% ต่างกันอย่างมีความสำคัญทางสถิติ(p=0.01)
  • และผลข้างเคียงจากการฉายรังสีไม่ต่างกันในผู้ป่วยทั้ง2กลุ่ม

คณะผู้ศึกษาสรุปว่า ผลการศึกษานี้สมควรนำไปประยุกต์ใช้รักษาผู้ป่วยปวดกระดูกจากมะเร็งแพร่กระจายเข้ากระดูก(ยกเว้นเข้ากระดูกสันหลัง)โดยเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยที่แพทย์ประเมินแล้วว่าจะอยู่ได้นานมากกว่า1ปีเพื่อช่วยลดโอกาสการฉายรังสีซ้ำ

แหล่งข้อมูล:

  1. Proceeding of the ASTRO, 2019 Annual meeting(abstract 100)
  2. https://www.medscape.com/viewarticle/918830 [2019,Feb18]