คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอนเปรียบเทียบผลการรักษามะเร็งตับ
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 6 ธันวาคม 2561
- Tweet
มะเร็งตับชนิดที่เกิดจากเซลเนื้อเยื่อตับที่เรียกว่า Hepatoma หรือHepatocellular carcinoma(HCC)ในระยะที่1(มะเร็งมีก้อนเดียวและยังไม่ลุกลามเข้าหลอดเลือด)และระยะที่2(มะเร็งตับมีเพียงก้อนเดียวแต่มีการลุกลามเข้าหลอดเลือดแล้วหรือมีมะเร็งตับหลายก้อนแต่แต่ละก้อนขนาดไม่เกิน5ซม.) การรักษาหลักคือการผ่าตัดก้อนมะเร็งออก แต่กรณีผ่าตัดไม่ได้ การรักษามี2วิธีหลักคือ การจี้ทำลายเซลล์มะเร็งด้วยคลื่นวิทยุความถี่สูง(Radiofrequency ablation)ที่มักเรียกย่อว่า RFA หรือด้วยการฉายรังสีรักษาเทคนิคก้าวหน้าที่เรียกว่า Stereotactic body radiotherapy มักเรียกย่อว่า SBRT ซึ่งการรักษาทั้ง2เทคนิค/วิธีมีใช้แพร่หลายในประเทศไทยในโรงพยาบาลขนาดใหญ่ที่มีแผนกรังสีร่วมรักษาและแผนกรังสีรักษา
คณะแพทย์ในสหรัฐอเมริกา นำโดย นพ. DJ Rajyagura แพทย์แผนกมะเร็งด้านอายุรกรรม จึงต้องการทราบผลการรักษามะเร็งตับHCCระยะที่1,2ที่ผ่าตัดไม่ได้ด้วยวิธีRFAและSBRTจะให้ประสิทธิภาพการรักษาเหมือนกันหรือไม่ การศึกษานี้ตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์โรคมะเร็ง JCO ฉบับ 20กุมภาพันธ์ 2018
การศึกษานี้เป็นการศึกษาย้อนหลังที่เรียกว่า Retrospective observational study จากข้อมูลของNational Cancer Database โดยมีผู้ป่วย3,684ราย(92.6%)ได้รับการรักษาด้วยRFA และเปรียบเทียบกับผู้ป่วย 296ราย(7.4%)ที่รักษาด้วยSBRT ผลการศึกษาพบว่า อัตรารอดที่5ปีของกลุ่มผู้ป่วยที่รักษาด้วยRFAเป็น29.8% ส่วนที่รักษาด้วยSBRTเป็น 19.3%ซึ่งต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ(p<0.001)
คณะผู้ศึกษาได้สรุปว่า ถึงแม้จะเป็นการศึกษาย้อนหลัง แต่จากจำนวนผู้ป่วยที่มากพอ และในขณะที่ยังไม่มีการศึกษาแบบการศึกษาไปข้างหน้า(Prospective study) การศึกษานี้จึงน่าใช้เป็นแนวทางประกอบการตัดสินใจเลือกวิธีรักษามะเร็งตับHCCระยะที่1,2ที่ผ่าตัดไม่ได้ว่า ควรเลือกใช้วิธีRFAเมื่อเปรียบเทียบกับSBRT
อนึ่งในบ้านเรา แนวทางการรักษามะเร็งตับHCCระยะ1,2ก็เช่นเดียวกับในประเทศแถบอเมริกาและยุโรป คือ พิจารณาการผ่าตัดเป็นลำดับแรก รองลงไปคือ RFA และรองลงไปเป็นวิธีเลือกที่3คือ SBRT แต่ทั้งนี้จะต้องพิจารณาจากสภาพร่างกายของผู้ป่วยแต่ละรายร่วมด้วยเป็นสำคัญว่า การรักษาด้วยวิธีใดจะเหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย
แหล่งข้อมูล:
- JCO 2018;36(6):600-608(abstract)
- http://haamor.com/th/มะเร็งตับ [2018,July21]
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์