คิดใหม่ ตอน มาเร็วแล้วผิด ดีกว่ามาช้าแต่ถูกต้อง
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 30 กรกฎาคม 2564
- Tweet
Stroke Fast Track หรือ ทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง ทำไมต้องมีระบบบริการทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง เพราะโรคหลอดเลือดสมองนั้นเป็นโรคที่ของหลอดเลือดสมอง มี 2 ชนิดใหญ่ คือ สมองขาดเลือด และเลือดออกในเนื้อสมอง คนทั่วไปเรียกโรคหลอดเลือดสมองว่า โรคอัมพาต ซึ่งการรักษาที่ได้ผลดีนั้น คือ การที่ผู้ป่วยที่มีอาการสงสัยว่าเป็นโรคอัมพาตนั้น ต้องรีบเข้าถึงโรงพยาบาล เพื่อให้แพทย์รีบทำการวินิจฉัยโรค และให้การรักษาที่เร็วที่สุด เพราะการรักษาที่เร็วนั้นจะช่วยทำให้ผู้ป่วยมีโอกาสหายเป็นปกติได้สูง โดยเฉพาะโรคอัมพาตชนิดสมองขาดเลือด ถ้าผู้ป่วยมาพบแพทย์เร็วที่สุด อย่างช้าไม่ควรนานกว่า 270 นาที ก็มีโอกาสหายได้สูงกว่าการเป็นอัมพาตอย่างถาวร จึงเกิดการรณรงค์สร้างความรู้ ความตื่นตัว ความตระหนักเกี่ยวกับโรคอัมพาต เพื่อให้ผู้ป่วยเข้าถึงระบบทางด่วนโรคหลอดเลือดสมอง หรือ 270 นาทีชีวิตได้ทันเวลา
จากสิ่งนี้ทำให้ผมกลับมานั่งทบทวนว่า ถ้าเราต้องการให้ผู้ป่วยมาพบแพทย์เราเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ เวลาผู้ป่วยมาหาเราช้า เราก็รู้สึกไม่พอใจว่าทำไมผู้ป่วยไม่มาโรงพยาบาลให้เร็วกว่านี้ ไม่รู้หรืออย่างไรว่าอาการแบบนี้ คือ อาการของโรคอัมพาต การมาถึงโรงพยาบาลช้า เพราะรอแต่สังเกตอาการ ใช้วิธีการนวด การประคบ แทนที่จะรีบมาโรงพยาบาล ยิ่งผู้ป่วยมาพบแพทย์ที่โรงพยาบาลเร็วที่สุดเท่าไหร่ ผู้ป่วยจำนวนมากมาทันเวลามากที่สุดเท่าไหร่ เราก็ยิ่งพึงพอใจ เพราะผู้ป่วยเหล่านั้นมีโอกาสหายเป็นปกติดีมากขึ้น
ถ้าเรามาออกแบบระบบบริการที่ทำให้ผู้ป่วยมีความรู้ ความเข้าใจ ความตะหนักที่ดีต่อทุกอาการเจ็บป่วยว่า อาการเจ็บป่วยแบบไหน อาการรุนแรงแค่ไหนที่ต้องรีบมาโรงพยาบาล หรือดูแลตนเองที่บ้านได้ หรือรอพบแพทย์ในเวลาราชการได้ ไม่จำเป็นต้องรีบมาโรงพยาบาล ถ้าเราสามารถทำให้คนไทยทุกคนเข้าใจเกี่ยวกับการดูแลตนเองได้ดี ปัญหาทั้งหมดก็จะค่อยๆ ถูกแก้ไข
ดังนั้นเราต้องกลับมาคิดใหม่ คิดทบทวนว่าในแต่ละเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นนั้นไม่เป็นไปตามที่เราคิดว่าเหมาะสมนั้น เราคงต้องกลับมาคิดว่า สิ่งที่เราคิดว่าเหมาะสมนั้น จริงแล้วเหมาะสมจริงหรือไม่ ถ้าเรามองอย่างรอบคอบแล้ว มองในทุกมุมทั้งในมุมผู้รับบริการ และผู้ให้บริการ เป็นต้น เมื่อรู้แล้วว่าสิ่งไหนคือสิ่งที่เหมาะสมในแต่ละเหตุการณ์ แต่ละสถานที่ แต่ละระบบบริการ เราก็ต้องมามองหาเหตุที่ก่อให้เกิดความไม่เหมาะสม ไม่ถูกต้อง เพื่อทำการแก้ไข เหมือนอย่างที่เรากำลังหาทางแก้ไขให้ประชาชนเข้าถึงระบบบริการ ทางด่วนโรคอัมพาต เพราะเราพิจารณาไตร่ตรองอย่างรอบคอบแล้วว่า ถ้ามีผู้ป่วยมีอาการผิดปกติสงสัยว่าตนเองจะเป็นโรคอัมพาตนั้นต้องรีบมาพบแพทย์ให้เร็วที่สุด ถ้าใครมาพบแพทย์ช้า เราก็ให้ความรู้ สร้างความตระหนักว่าถ้ามีอาการผิดปกติแบบไหน ต้องรีบมาพบแพทย์ให้เร็วที่สุด
ผมจึงอยากให้เราทุกคนกลับมาคิดใหม่ คิดทบทวนเสมอเมื่อเรามองว่าสิ่งที่เกิดขึ้นนั้นไม่เหมาะสม อย่าเพิ่งด่วนตัดสินใจว่าผิด เพราะไม่เหมือนเรา ไม่เป็นไปตามที่เราคิด ไม่เป็นไปตามที่เรากำหนด ต้องกลับมาทบทวนคิดใหม่อีกมุมหนึ่ง อีกด้านหนึ่งเสมอ
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา