article detail

ความดันโลหิตสูงวิกฤติ (Hypertensive crisis)

• โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
• 10 สิงหาคม 2561
• Tweet

• ความดันโลหิตสูง (Hypertension)
• ความดันโลหิตต่ำ (Hypotension)
• ไตวาย ไตล้มเหลว (Renal failure)
• โรคอัมพาต โรคอัมพฤกษ์ โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
• โรคหัวใจ: โรคหลอดเลือดหัวใจ (Coronary artery disease)
• เจ็บหน้าอกจากหัวใจขาดเลือด กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด อาการปวดเค้นหัวใจ (Angina Pectoris)
• ยาลดความดัน ยาลดความดันเลือดสูง ยาลดความดันโลหิตสูง (Antihypertensive drug)
• อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (Adverse Drug Reaction)

ความดันโลหิตสูงวิกฤติ(Hypertensive crisis หรือ Hypertension crisis หรือ High blood pressure crisis)คือความดันโลหิตที่สูงขี้นเกินปกติมากและขึ้นสูงอย่างรวดเร็ว โดยความดันซิสโตลิค(Systolic blood pressure, ความดันโลหิตช่วงหัวใจบีบตัว ที่คนปกติจะวัดได้ประมาณ 120มิลลิเมตรปรอท/mmHg)จะสูงตั้งแต่ 180mmHgขึ้นไป และความดันไดแอสโตลิค(Diastolic blood pressure, ความดันโลหิตช่วงหัวใจคลายตัว ที่คนปกติจะวัดได้ประมาณ 80mmHg)จะสูงตั้งแต่ 120mmHgขึ้นไป

สาเหตุ:

สาเหตุ/ปัจจัยเสี่ยงเกิดภาวะนี้ ได้แก่

• ลืมกินยาลดความดันโลหิตบ่อย คือ ในผู้ป่วยที่ควบคุมความดันโลหิตได้ไม่ดี หรือควบคุมไม่ได้
• กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน รุนแรง
• สมองขาดเลือดทันที(Stroke)
• ไตวายเฉียบพลัน
• หลอดเลือดแดงขนาดใหญ่ฉีกขาดทันที เช่น จากอุบัติเหตุ
• อาการไม่พึงประสงค์จากยาที่เกิดอย่างรุนแรง เช่น กรณีเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา
• อาการชักที่เกิดจากครรภ์เป็นพิษ

อาการ:

• อาการของความดันโลหิตสูงวิกฤติ(แต่ละคนไม่จำเป็นต้องมีครบทุกอาการ) ได้แก่
• ปวดศีรษะรุนแรง
• เวียนศีรษะมาก
• หายใจลำบาก
• เจ็บหน้าอก
• เลือดกำเดาไหล
• ตามองเห็นภาพไม่ชัด
• กระสับกระส่าย สับสน
• ชัก
• โคม่า

การรักษา:

เป็นการรักษาในห้องผู้ป่วยวิกฤติเพื่อลดความดันโลหิตให้ลงมาอยู่ในระดับปกติโดยเร็วด้วยการให้ยาลดความดันโลหิต ร่วมกับการรักษาสาเหตุ และการรักษาประคับประคองตามอาการ

อนึ่ง ความดันโลหิตสูงวิกฤติแบ่งเป็น 2 ชนิด ได้แก่

ก. ความดันโลหิตสูงเร่งด่วน(Hypertensive urgency): คือมีความดันโลหิตซิสโตลิคสูงตั้งแต่180mmHgและความดันไดแอสโตลิคสูงตั้งแต่120mmHgขึ้นไป แต่ผู้ป่วยมีอาการไม่มาก และยังไม่มีอวัยวะสำคัญเสียหายหรือถูกทำลาย เช่น หัวใจ ไต สมอง หลอดเลือดแดงใหญ่ ไม่มีอาการชัก ยังรู้สึกตัวดี การรักษาเป็นเพียงการให้ยาลดความดันโลหิต อาจเป็นยารับประทาน ซึ่งผู้ป่วยมักกลับเป็นปกติใน 2-3 วัน

ข. ความดันโลหิตสูงฉุกเฉิน(Hypertensive emergency หรือ Malignant hypertension): คือมีความดันโลหิตซิสโตลิคสูงตั้งแต่180mmHgและความดันไดแอสโตลิคสูงตั้งแต่120mmHgขึ้นไป ร่วมกับมีการเสียหาย/ถูกทำลายของอวัยวะสำคัญ เช่น สมอง หัวใจ ไต หลอดเลือดแดงใหญ่ ซึ่งกลุ่มนี้จำเป็นต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลและในหอผู้ป่วยวิกฤติ ผู้ป่วยจะมีการพยากรณ์โรคที่แย่มาก มีอัตราเสียชีวิตสูงแม้จะได้รับการรักษาทันท่วงที

บรรณานุกรม

1. http://www.heart.org/HEARTORG/Conditions/HighBloodPressure/GettheFactsAboutHighBloodPressure/Hypertensive-Crisis-When-You-Should-Call-9-1-1-for-High-Blood-Pressure_UCM_301782_Article.jsp#.WqSdumpuZ0w [2018,July21]
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Hypertensive_crisis [2018,July21]
3. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/expert-answers/hypertensive-crisis/faq-20058491 [2018,July21]