กดไขกระดูก (Bone marrow suppression)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 8 มกราคม 2560
- Tweet
- โรคเลือด (Blood Diseases)
- ยาเคมีบำบัด (Cancer chemotherapy)
- รังสีรักษา ฉายรังสี ใส่แร่ (Radiation therapy)
- ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
- โลหิตจาง เลือดจาง ซีด (Anemia)
- ภาวะเกล็ดเลือดต่ำ (Thrombocytopenia)
กดไขกระดูก หรือ การกดไขกระดูก (Bone marrow suppression หรือ Myelosuppression หรือ Myelotoxicity) คือ การกด หรือการลด หรือการหยุดยั้ง หรือการต้าน การทำงานของไขกระดูกที่ทำหน้าที่สร้างเม็ดเลือด ทำให้ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดได้น้อยลง หรืออาจสร้างไม่ได้เลย ส่งผลให้ผู้ป่วยมีภาวะซีดจากร่างกายขาดเม็ดเลือดแดง(ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดแดงได้น้อยลง ที่เรียกว่า ภาวะซีด) เกิดภาวะติดเชื้อได้ง่าย(ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดขาวที่มีหน้าที่ให้ภูมิคุ้มกันต้านทานโรคได้น้อยลง) และเกิดภาวะเลือดออกง่ายและเมื่อมีเลือดออกแล้วเลือดจะหยุดยาก( ไขกระดูกสร้างเกล็ดเลือดที่ทำหน้าที่ช่วยให้เลือดออกได้ยากและเลือดหยุดง่ายใน กรณีเกิดเลือดออก)
สาเหตุที่ทำให้เกิดการกดไขกระดูกที่พบบ่อย เช่น
- ผลข้างเคียงจากยาบางชนิด เช่น ยาเคมีบำบัด ยากลุ่มNSAIDs ยากดภูมิคุ้มกันต้านทานโรค (เช่นยา Azathioprine)
- โรคติดเชื้อในไขกระดูก
- โรคเลือด
- มะเร็งเม็ดเลือดขาว
- โรคออโตอิมมูน
- การฉายรังสีรักษาในโรคมะเร็งกรณีฉายรังสีครอบคลุมไขกระดูกบริเวณกว้าง เช่น การฉายรังสีรักษาครอบคลุมช่องท้อง หรือ ในมะเร็งเต้านม
บรรณานุกรม
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์