Ichthyosis (ichthyo- มาจากภาษากรีกแปลว่า ปลา) เป็นโรคพันธุกรรมทางผิวหนังมีหลายชนิด อาการเด่นชัดคือ ผิวแห้ง หนา ลอกเป็นขุย มีสะเก็ด คล้ายเปลือกไม้ เกล็ดงู หรือเกล็ดปลา บางชนิดพบความผิดปกติของเล็บกับฟันร่วมด้วย ส่วนสุขภาพร่างกายอย่างอื่นแข็งแรงปกติ สมองปกติ สติปัญญาปกติ

ผิวหนังอย่างที่คุณ 1a8d8 ลิ้งค์ให้ดู เรียกว่า Ichthyosis vulgaris หรือย่อว่า IV เป็น ichthyosis ชนิดที่พบได้บ่อย ไม่ใช่โรครุนแรง มีอาการผิวหนังแห้งเป็นขุย ไม่เป็นสะเก็ดหนา มีการถ่ายทอดทางพันธุกรรมลักษณะเด่น autosomal dominant จึงมีคนเป็นในครอบครัวหลายคน

ทั่วโลกมีคนเป็นหลายสิบล้านคน ทำงานอยู่ทุกสาขาวิชาชีพครับ ไม่ว่าศิลปิน นักกฎหมาย ธุรกิจ แพทย์หรือนักบวช

อาการ โรค Ichthyosis vulgaris (IV) ส่วนมากเมื่อคลอดใหม่ผิวหนังมักเป็นปกติ หรืออาจมีแผ่นเยื่อหุ้มตัวเด็ก ซึ่งหายเองภายใน 2-3 สัปดาห์ อาการผิวแห้งค่อยเริ่มปรากฏชัดตั้งแต่วัยทารก มักเห็นที่แขน ขา หน้าท้อง ลำตัว ใบหน้า ตอนแรกจะเป็นขุยสีขาว ลอกบางๆ เห็นเส้นลายมือชัด ส่วนผิวหนังตามซอกพับข้อเข่า ข้อศอก รักแร้ ขาหนีบเหมือนปกติ

ปัญหาคือเรื่องผิวแห้ง ทำให้คัน ระคายเคือง และแสบเวลาอากาศแห้ง หรือเวลาอยู่ในห้องปรับอากาศนานๆ หากผิวแห้งมาก ผิวหนังจะแตก เลือดออก เจ็บ โดยเฉพาะผิวใบหน้าส่วนที่บาง ผิวหนังรอบข้อที่มีการเคลื่อนไหวบ่อยๆ ผิวหนังถลอกจากการเกา เกิดติดเชื้อแบคทีเรียผิวหนังแทรกซ้อนเป็นต้น

โรค IV จำนวนมากที่ผิวแห้ง แต่ไม่รำคาญ ไม่คันเลยก็มีครับ คงเพราะระดับความรู้สึกคันของแต่ละคนสูงต่ำไม่เท่ากัน

ปัญหาต่อไป คือผิวหนังหนามีขุย เป็นสะเก็ด หากสะเก็ดมาก และหนา ทำให้การถ่ายเทความร้อนทางผิวหนัง และระบายความร้อนออกทางเหงื่อทำได้ไม่สะดวก ทำให้เป็นคนขี้ร้อน ต้องอาบน้ำบ่อยๆ

เรื่องขุย บางคนเป็นมาก มีขุยร่วงตามพื้น ขุยหนาติดตามร่างกาย ดูไม่สะอาด จึงทำให้ผู้เป็น IV กลัวคนอื่นรังเกียจ

ปัญหาใหญ่ คือไม่สวยงาม เนื่องจากสะเก็ดขุยมีสีน้ำตาล หากเป็นคนผิวขาว และเป็นตรงส่วนที่เห็นได้ชัดเจน เช่น แขน หรือใบหน้า ทำให้ถูกทัก ถูกมอง ถูกถามบ่อยๆ ผู้เป็น IV จึงรู้สึกเหนื่อยหน่าย เบื่อไม่อยากพบคนแปลกหน้า ขาดความมั่นใจ อาย ไม่อยากพบผู้คน

แต่ส่วนมากอาการเป็นอย่างแรก คือ ผิวแห้ง แตกง่าย และคันครับ

โรค IV จึงเป็น ichthyosis แบบรุนแรงน้อย และคุณ 1a8d8 อย่าได้เข้าใจปะปนกับ Ichthyosis แบบอื่นๆ เช่น โรค Lamellar ichthyosis ซึ่งถ่ายทอดทางพันธุกรรมด้อย ที่ผิวหนังนอกจากแห้ง มีสะเก็ดหนาแล้ว ผื่นยังแดงทั่วตัว ทำให้ผิวหนังตึง ดึงรั้งริมฝีปาก ปิดตาลำบาก นิ้วมือนิ้วเท้างอจับลำบาก ข้อนิ้วมือนิ้วเท้าเหยียดไม่ออกด้วย หรือโรค Epidermolytic hyperkeratosis ซึ่งมีสะเก็ดหนา ขรุขระ มีน้ำเหลือง ผิวหนังแดงเหมือนกัน หรือโรค Ichthyosis hystrix ที่สะเก็ดสีน้ำตาลดำหนามาก ขรุขระ เป็นแหลมคล้ายหนาม หรือภาวะ ichthyosis ในผู้ป่วยกลุ่มอาการภูมิคุ้มกันบกพร่องนะครับ

คุณ 1a8d8 เกรงว่าลูกจะเป็นด้วย เนื่องจากโรค IV ถ่ายทอดทางพันธุกรรมลักษณะเด่น จึงมีโอกาสเป็นทุกคน ทั้งเพศชายและหญิง แต่ส่วนมากอาการไม่รุนแรงอย่างที่กล่าว คือ มีอาการแค่ผิวแห้งที่ขาเป็นมากขึ้นเฉพาะเมื่ออากาศหนาวเย็นและแห้ง ซึ่งคล้ายกับคนปกติ หรือคนที่เป็นผิวหนังอักเสบเหตุภูมิแพ้

หรืออาจเป็นขุยสะเก็ดดังภาพ และโอกาสน้อยที่จะเป็นมากจนมีสะเก็ดขุยสีน้ำตาลเข้ม ตัวแห้ง เป็นทั่วตัวทั้งแขน ขา ลำตัว

ปัจจุบันการรักษาคือการให้ทาสารทำให้ผิวนุ่มและชุ่มชื้นที่เหมาะสม อาจเป็นครีมหรือโลชั่นที่มีอยู่แล้วก่อน หากรำคาญมากอาจต้องพึ่งแพทย์ได้ทั้งกุมารแพทย์ แพทย์ผิวหนัง เมื่อฝากครรภ์อย่าลืมบอกสูติแพทย์ด้วย และขอให้คุณ 1a8d8 โชคดีครับ

ขอบพระคุณคุณหมอ ที่สละเวลามาตอบปัญหาครับ